ÂLİM KAHRAMAN
1963 doğumlu. Birinci hikaye kitabı 1998’de yayımlandı. Yayımlanan hikaye kitabı sayısı dokuz. Bir de Hikaye Dersleri isminde “metin-teknik-teori” kitabı var. Hikayesiz vakti geçmemiş, neredeyse takıntı derecesinde hikaye onda. Yürürken hikayeler kurmuş başında. Birinci kitabının (Ankebût) birinci hikayesinde (“Mektup”), hikaye şahsını, Ankara Ulus’ta, uzaktan Nuri Pakdil’i izlerken buluruz. Saygılıdır, hayrandır. Hayalinde “yürüyüş”üne katılır ustanın. Kampın beklenen on birinci (Yusuf ve kardeşleri), son izcisi olarak.
Kamil Yeşil, usta bilir bu insanları. Nuri Pakdil’i, Mustafa Kutlu’yu, Rasim Özdenören’i, Necip Fazıl’ı, Sezai Karakoç’u (İsmet Özel hemşehrisidir). Onları gözünde ve gönlünde yüceltir. Dünyaya baktığı hikmet penceresinden edebiyatın “evliya”sı sayar. Bağlanır.
İç dünyasında yine dizayn eder her şeyi. Kendi kalabalığının kaynaştığı yeni bir âlem kurar hikayelerinde. O âlemin kurucusu ve hükümdarıdır. Kaleme emreder, yazdıklarım hikaye olsun der, hikaye olur. Hikayelerinin birinden bir paragraf okur Maupassant’ın Normandiya gerçekliği kağıt üzere ezilir, Çehov ünüm ünüm ünler, Kafka bir hamam böceğine dönüşür. Sait Faik (o Sait Beyefendi, diyor), haritada bir nokta kadar kalır. Memduh Şevket mendilin altında, nefes alamaz. Taner Beyefendi (Haldun Taner), son dakika (on ikiye beş kala) pişmanlıkları içindedir. Zira Türk hikayesini kurtaracak adam gelmiştir.
Bazı direktörler, sinemalarındaki kalabalığın içinde bir an görünüp kaybolmaktan, birtakım ressamlar tablolarının bir kenarında silik bir yüz olarak yer almaktan hoşlanır. Öykücü, “Beş Çayı”nda (Özet Yaşamaklar, 2007) biraraya gelen hanımlardan birine, kelam ortasında: “Kamil Yeşil diye bir edebiyat öğretmenimiz vardı” dedirterek, ismen kendini dahil eder bu hikayesine. Lakin bu kadarla yetinmez, birçok hikayesinde; öykücü, öğretmen, Aydın Çineli Kamil Yeşil kimliğiyle, hikayenin baş şahsı olarak yer alır. Kendini, hikayelerini hem övdürür, hem yerdirir, öteki hikaye şahıslarına. Bu post-modern tavrı salt kendine dikkat çekmek olarak görmek hakikat olur mu? Necip Fazıl’ın şiirindek “ben” üzere ele almak daha hakikat değil midir? Elbette öyle! Lakin sonlarda gezmeyi seviyor Yeşil. Bir tarafı uçurum.
Yine birinci kitabı Ankebût’a döneceğim. Kitaba ismini veren “Ankebût” (örümcek) hikayesine. Yeterli bir müellif, daha birinci kitabıyla kendini belirli eder. Yeşil’in bu hikayesi de kıvam noktasını yakaladığı, onu kendisi yapan metinlerinden. Bana, bu hikayesinden müellifin manifestosunu/ hikaye anlayışını çıkarmak da mümkün üzere geldi. Üniversite tahsili için büyükşehire gitmiş bir delikanlı, tahminen de bir yaz tatili hasebiyle, ailesinin yaşadığı kasabaya gelir. Annesi, merhum dedesi için yemekli bir mevlid programının hazırlıkları içindedir. İster ki, aile yadigârı bakır kaplarda yapılsın yemekler, onlarla ikram edilsin konuklara. Ancak kapların kalayları aşınmıştır, yenilenmelidir. Bunun için oğlundan yardım ister. Onu kaplarla birlikte Kalaycı Cemal ustaya gönderir. Oğul, gittiği büyük şehirin, aldığı çağdaş eğitimin etkilerini taşımaktadır. Melamin tabaklar çıkmıştır, ne gerek vardır bu kalay külfetine! Artık değişmeye başlamış olan küçük kasabada Cemal ustanın dükkanını güç bulur. Üstündeki birikmiş öfke ve hırçınlıkla girer oraya. Cemal usta evvel sakinleştirir delikanlıyı: “Sakin ol evlat” der. “Öfke sarhoşluktur. Yan lakin tütme, benim körüklü ocak üzere. İçini dışınla ört.” Birinci etkiyi bu türlü yaşar genç adam: “Söz kalbime kadar alçaldı ve beni tuttu. Tutuldum.”
ÖYKÜLER VE KISSADAN PAYA DAİR
Cemal Usta’nın elinde iş çoktur. Mevlide bu kalayları yetiştirmeyi bir kuralla kabul eder: Sen de bana yardım edersen! Böylelikle üç günü birlikte geçirirler: Üniversiteli genç, Cemal Usta ve çırağı Mülayim.Bir taraftan iş, bir taraftan sohbet! Evvel üniversiteli genç konuşur; bilimin çok ilerlediğinden, kalaylı kaplarını tehlikesinden falan kelam eder: Çelik tencere, teflon tabak.. Tıpkı vakitte hikayeler yazmaktadır genç, onları anlatır. O öykü, dedikçe kıssa, diye düzeltir Cemal Usta. Teşvikkar bir ilgiyle dinlemektedir onu. İkinci gün kelam bitmiştir gencimizde. Biraz fazla konuştuğu hislerine kapılmış olmalı: “Bildiğiniz şeylerdi efendim” der. Cemal Usta’yı, ondaki derinliği farketmeye başlamıştır. Kelam Cemal Usta’ya geçer. Mevlana’dan Mesnevî’den Hallac-ı Mansur’dandır onun konuşmaları. Dolaşıp gelir, gencin yazdığı hikayelere: “Hikayesi bu olan hayatın hakîkatı olmaz evlat” der. “Yazdığın öykü ‘Kıssaların En Hoşu mi’? Hayır! Yazan, ‘Kaleme yemin eden’ mi? Tekrar hayır! Pekala yazdığını yaşatan mukadderatın var mı? Yok. Bu halinle anahtarı elinde hapishane mahkumuna benziyorsun. Sen sayfalara değil kalbine yazmışsın yavrum. Ananın çanakları ağarır, senin kalbin ağarmaz. Haydi sil bakalım nasıl yazdınsa.” Genç anlar ki “bir dokunuşta yıkılacak örümcekevinden farkı yokmuş yazdıkları”nın.
Bir ortaya gelmiş birçok öge var bu hikayede. Hikmet-bilimle, öykü-kıssayla karşı karşıyadır. Artık büyük oranda kaybedilen eski yaşayışın modülleri kasaba hayatı-büyük kent zıtlığıyla canlanır gözümüzde. Kalaycının çekci tak tak diye değil Hak Hak diye ses çıkarmaktadır, duyan kulaklar için. Kalaycı Cemal yalnızca kapları değil, kalpleri de parlatan/nurlandıran bir derin adam, bilinmeyen bir hazinedir. Buradan Kamil Yeşil’in hikmetle, kaybedilen medeniyet dünyamızla buluşan hikaye anlayışına çıkarız.
Kamil Yeşil’in öyküsündeki lisanın ironik boyutuna, daha baştan kendine bir hikaye lisanı kurduğuna, yirmi beş yılı aşan mühlet boyunca hikayelerinde birçok anlatım yolu denediğine de değinmek gerikir. Hikayelerindeki örtük ve açık göndermelere, iğnelemelere; bu metinlerde o yılların aktüalitesinin de satır ortalarında yer aldığına (televizyondaki diziler, Çernobil faciası, devrin politikleri gibi), aktüalitenin bazan bu hikayelerin zayıf tarafını oluşturduğuna (“ve de”, “ve dahi” üzere kalemine iki de bir takılıp duran kullanımları da bir lisan zaafı olarak görüyorum ben) yıllar geçtikçe her şeyin büyük oranda durulup bir istikrar bulduğuna, son hikaye kitabı Acı Kaybımız’ın bir ustalık yapıtı olduğuna başka ayrı değinmek gerekir. Şunu da belirtelim; darası atılınca özgün bir öykücü kalıyor elimizde.
