R RUVEYDA OKUMUŞ
2022 yılının şimdi daha yarısı dolmamışken iki kitap yayımlamış olan Beşir Ayvazoğlu Göztepe escort bayan Öteki Canlar ismiyle bu seriye yeni bir kitap daha ekledi Öteki Canlar da insan hayatıyla bir bütün haline gelmiş hayvanları ele alan Ayvazoğlu nun onlar hakkında yazdıkları eskilere dayanıyor 2015 Escort Caddebostan yılında Saatler Ruhlar ve Kediler isimli kitabı birinci çıktığında çabucak okumuştum Kitapta kedi köpek kuş eşek üzere canlıların edebiyattaki yansımalarına dair ötekiler başlıklı kısım ise hayli ilgimi çekmişti Hayatımızın bir Bağdat Caddesi escort kesimi olan hayvanların renkli ve bir o kadar şaşırtan dünyasına Beşir Ayvazoğlu Öteki Canlar kitabıyla hepimizi davet ediyor
Kitapta kedi köpek eşek karga leylek ve güvercine yer veren müellif yapıtına çocukluğundan beri kedileri sevdiğini ve uzun yıllar sonra meskeninde kedi besleme macerasını kendine has üslubuyla anlatarak başlıyor Kedisi Boncukla olan muhabbetinden kelam ederken bir hayvanla kurulan dostluğun aslında insanın hayata ve dünyaya bakış açısını değiştirdiğini de tabir ediyor
Kitabın kapağında ise mimar muharrir ressam ve kedi sever Cihat Burak ın kedili natürmortu dikkat çekiyor Kedi ressamı Cihat Burak ın kedili hikayeler kaleme aldığı kitaptaki enteresan detaylardan yalnızca biri Kedi muhabbetinden kelam açılmışken Ayvazoğlu nun kitapta vurguladığı birtakım detaylar aktarayım Osmanlı İstanbul una yolu düşen Moltke ve Claude Farrère üzere ünlü isimler kentte kedilerin ne kadar beşere alışık ve ne kadar cana yakın olduklarını anılarında anlatır Şemsettin Sami Halid Ziya Nahit Sırrı Tanburi Cemil Ahmet Hamdi Tanpınar kedilere düşkün edebî isimlerden bazılarıdır Kedi severlerden Namık Kemal in Hirrenâmesi üzere kediyi hiciv ögesi olarak kullananlara kadar aslında adam akıllı bir kedi edebiyatı oluşmuş
SÜRGÜN EDİLEN KÖPEKLER
İstanbul un sokak köpeklerinin 1910 da Hayırsız Ada ya sürgün edilmesinin trajik öyküsü ve bu hadisenin basına yansımaları Ahmet Rasim Refik Halid Refi Cevad Ömer Seyfettin Ahmet Refik Halide Edip ve Nazım Hikmet üzere edebiyat dünyasından meşhur isimlerinin köpekleriyle yaşadıkları ve onlar üzerine yazdıkları hayli farklı Mesela Nazım Hikmet köpeği Şeytan ı o denli çok sevmiş ki 1956 da ölünce bir mersiye kaleme almış Nazım ın Şeytan a mersiyesi edebiyatımızda bir köpek için yazılmış birkaç mersiyeden biri imiş
Ayvazoğlu nun kitabında ele aldığı hayvanlardan bir başkası de eşeklerdir 1930 lardan itibaren arabaların yaygınlaşmaya başlamasıyla günlük hayatımızdan yavaş yavaş çekilen eşekler edebiyatımızda atasözleri tabirler ve mizah ögeleriyle her periyot var olmuştur İstanbul da nakliyatta eşeklerin kullanılmasına son verilmesi konusunda basında yaşanan tartışmalar Piri ve Molla Lütfi nin Harnâmeleri 1910 da Baha Tevfik tarafından çıkarılan mizahî bir gazete olan Eşek gazetesi Eşek Ahmed in oğlu Hüseyin Avni Paşa nın akıbeti kitapta farklı başka ele alınıyor
UĞURSUZLUĞUN SEMBOLÜ
Muharririn kitapta temas ettiği kargalar ise eski şiirde uğursuzluğun berbatlığın ve berbatlığın sembolüdür Pek çok kültürde uğursuz sayılan sesinin nahoşluğu ve hayvan leşi yediği için sevilmeyen kargalar aslında zeki hayvanlardır Edebiyatımızda Ahmet Muhip Dıranas Oktay Rıfat Melih Cevdet Can Yücel Tuncer Fazilet ve Enis Batur üzere isimlerin şiirlerine kargaların bahis olduğunu görüyoruz Hatta Enis Batur un kargalar üzerine yazılmış şiirleri bir ortaya getirdiği Karganâme isimli bir yapıtı vardır
Öteki Canlar da kelamı edilen bir başka canlı olan leylekler hakkında ise Ahmed Haşim in yazdıkları edebiyatımızda ön plana çıkmaktadır Haşim in Göl Saatleri nde yer alan Mehtabda Leylekler şiiri ve İkdam gazetesinde 1928 de neşredilen Leylek başlıklı yazısı dikkate bedel Bir Bursa seyahati esnasında tanıdığı Gregoire Baille nin Irgandı Köprüsü başındaki köşkünde leylekleri tedavi ve himayesini Gurabahane i Laklakan isimli yazısında anlatan şaire nazaran leylek rastgele bir yaz kuşu değil yazın ta kendisidir
Ayvazoğlu da çocukluğunda Sivas ta yaza girerken leyleklerin konutların bacalarındaki yuvalarına dönüşlerini merakla beklediğini ve tek ayak üstünde duruşlarıyla gagalarından çıkardıkları takırtılara bayıldığını söylüyor
Halk ortasında hacı olarak kabul edilen leyleklerin İstanbul da Eyüp ve Boğaz köylerini tercih ettiklerini Mevlana nın Divan ı Kebir inde kuşların piri olarak karşımıza çıkan leyleğin kıssasını Seyyid Hasan Leylek Dede ve leylek istifli sınır yapıtı ile ressam Salih Acar ın leyleklerini de kitapta okumak mümkün
Leylekler üzere gündelik hayatımızda ve edebiyatımızda yer bulan güvercinlere İstanbul da bilhassa Eyüp Sultan Cami ve Beyazıt Cami avlusunda tesadüf edilir Yabancı seyyahların seyahatnamelerinde Türklerin kuşları çok sevip korudukları ve her cinsten kuşlar yetiştirdiklerinden bahsedilmektedir Osmanlı da güvercin beslemek de saraydan halka kadar toplumun her kesitinde görülen bir merak idi Sultan II Abdülhamid Sultan Mehmed Reşad Sultan Vahdeddin ve son halife Abdülmecid Efendi de güvercin meraklılarındandı
Beşir Ayvazoğlu nun evvelce kedilere dokunmaktan çekinen fakat artık onları öz evlatları üzere seven eşi Handan Hanım a ithaf ettiği Öteki Canlar da hayvan dostlarımıza dair öykülü şiirli hicivli ve hüzünlü birçok anlatım bulunuyor Ayrıyeten muharririn on yıldır hayatına renk katan kedisi Boncuk la bir fotoğrafının yer alması da okuyucuya hoş bir sürpriz oluyor
Hülasa yaşadığımız dünyanın yalnızca bize ilişkin olmadığı gerçeğini vurgulayan muharrir Öteki Canlar da hayvanların gündelik hayatımızdaki yerini edebiyat ve kültür tarihinden çeşitli bahislerle okuyucuya sunuyor
