Osmanlı’da aşure töreni: Hurması Mısır’dan kazanı bakırdan

Paylaşmanın, rahmetin, yardımlaşmanın simgesi aşure günü, Osmanlı devrinde bayram havasında geçerdi. Sarayda hazırlıkların 1 yıl evvelce başladığını söyleyen Ulusal Saraylar Sofra Kadroları Koleksiyon Sorumlusu Ömür Tufan, sunumun da en özel kaselerde yapıldığını anlattı. Tufan, “Hazırlıkların başında kilerci başı olurdu. Aşureye eklenecek eserler nerede meşhursa oradan getirtirdi. Örneğin hurma Mısır’dan tedarik edilir, kalaylı bakır kazanlarda pişirilirdi. Muharrem ayının 9’unun akşamı helvacı başı ve grubu ile birlikte hummalı bir çalışma başlardı. 10’unda sabah erken saatlerde aşure kazanlarda pişmeye başlardı.” dedi.

TESTİSİ İPEKLERE SARILIRDI

Saraya has süzme aşurelerin, sıvı bir kıvamda hazırladığını vurgulayan Turan, “Saray yordamı aşureler, ‘maşrapa’ ismi verdiğimiz kupalarda sunulurdu. Bu aşurelerin üzerine bazen nar taneleri bazen kişniş üzümü bazen de kırmızı şerbetlik şeker serpilerek ikram edilirdi. Sarayda pişen aşureler birinci olarak merasim eşliğinde padişaha sunulurdu. Padişahın onayından geçtikten sonra harem halkına, devlet ricaline, halka, imarethanelere ve fakirlere dağıtılırdı. Sarayda aşureler “gümüş, tombak, yaldızlı bakır ve saksonya” ismi verilen Avrupa üretimi porselenler içerisindeki testilerde servis edilirdi. Testilerde ipekli kumaşlara sarılıp üzerine kulak ismi verdiğimiz notlar yazılır, kime gönderilmesi isteniyorsa gönderiliyordu.” halinde konuştu.

19 ÇEŞİT MATERYAL KATILIRDI

İçine eklenen materyallerin periyoda nazaran farklılık gösterdiğini belirten Turan, “Örneğin, Pertevniyal Valide Sultan, aşure konusunda çok hassas davranırdı. 19 çeşit gereç kullanarak aşure yaptırırdı. İçerisine çekirdeksiz üzüm, sakız baklası, Mısır hurmasının yanı sıra misk ve gül suyu katılarak güzel bir koku verilirdi. Pişen aşureler, 16. yüzyılda Topkapı Sarayı’nın avlusunda, 19. yüzyıl ortalarında ise Yıldız Sarayı’nda bulunan Hamidiye Camisi’nde kazanlarla halka dağıtılırdı” dedi.

Tags: Aşure