Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Ersin Tatar, New York ziyareti ve Kıbrıs mevzusuyla ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Ekim 2020’de Cumhurbaşkanı seçilmesinin akabinde yeni bir siyaset geliştirdiklerini belirten Tatar, bunun da Kıbrıs’taki bir muahedenin lakin hükümran eşitlik ve yan yana yaşayan iki devletin iş birliği temelinde olabileceğini, bunu da tüm muhataplarıyla paylaştığını tabir etti.
Tatar, yeni vizyonlarını (Kıbrıs’ta iki devletli çözüm) Nisan 2021’de Cenevre’de Birleşmiş Milletlere (BM) sunduklarını anımsatarak, bundan evvel federal temelde yapılan tüm müzakerelerde, Türk tarafının âlâ niyetinin tüketildiğini ve Rum bölümünün samimiyetten mahrum davrandığını söyledi.
TÜRKİYE’NİN TAKVİYESİ OLMADAN VARLIĞIMIZI SÜRDÜREMEYİZ
Rumların egemenliğini KKTC’ye de yaymak için uğraştığına işaret eden Tatar, Türkiye’nin garantörlüğünün kalkması ve Türk askerinin Ada’dan çekilmesi durumunda, Kıbrıs Türklerinin Ada’da varlığını sürdürebilmesinin mümkün olmadığını vurguladı.
Tatar, “Halk olarak varlığımızı sürdürebilmek için memleketler arası muahededen kaynaklanan müktesep egemenlik haklarımızı tescil etmemiz lazım.” dedi.
Türklerin 2004’te Annan Planı’na “evet”, Rumların ise “hayır” demelerine karşın Rumların AB’ye üye yapıldığını anımsatan Tatar, bu adımla Kıbrıs’taki beklenen tahlil modellerinin daha sıkıntı hale geldiğini belirtti.
Tatar, “Kıbrıs’ta bir muahede olacaksa kesinlikle kuzeyde hâkim bir Türk devleti olması lazım. Hâkim bir Türk devleti olmadan bu siyasetimizi, ulusal çıkarlarımızı ve ulusal amaçlarımızı asla sürdüremeyiz. Hasebiyle dik durmamız lazım, kararlı olmamız lazım. Bütün milletlerarası kamuoyu karşımızda da olsa, biz ana vatanımız Türkiye ve kimi dost ülkelerin dayanağıyla bu siyasetimizi sürdürmek durumundayız. Türkiye Cumhuriyeti’nin takviyesi olmadan biz buradaki varlığımızı asla sürdüremeyiz.” dedi.
Taraflar ortasında hâkim eşitliğin sağlanması halinde Kıbrıs’ta barış ve huzurun sürebileceğini kaydeden Tatar, bunun hem Kıbrıslı Türk hem de Rumlara katkı sağlayacağının altını çizdi.
Rum tarafına 1 ve 8 Temmuz’da olmak üzere BM aracılığıyla, hidrokarbon, elektrik, yenilenebilir güç, su, Kıbrıs Adası’nın mayınlardan temizlenmesi ve sistemsiz göçle uğraş mevzularında 6 yeni iş birliği teklifleri sunduğunu anımsatan Tatar, Rumların uygun niyetli olmaları ve Kıbrıslı Türkler ile iş birliği yapmaları halinde Ada’nın çehresinin değişeceğini vurguladı.
Tatar, Kıbrıs Rum kesitinin bir mühlet evvel kendilerine kelamda İnanç Artırıcı Tedbirler sunduğunu, bu tekliflerin içerisinde Ercan Havalimanı’nın BM denetiminde, Gazimağusa Limanı’nın ise Avrupa Birliği (AB) denetiminde açılmasının ve Maraş’ın BM’ye (yani Rum tarafına) devredilmesinin yer aldığını belirterek, Rum kesitinin otoritesinin KKTC’ye yayılması niyetindeki İnanç Artırıcı Tedbirleri görüşmelerinin ise mümkün olmadığını söyledi.
Rumlara 1 ve 8 Temmuz’da sundukları tekliflerde “kimsenin otoritesini oburunun üzerine yayma niyeti olmadığını” lisana getiren Tatar, Ada’da iki devletin iş birliğini içeren tüm çalışmaları desteklediklerini kaydetti.
Tatar, New York’ta 24 yahut 25 Eylül’de BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ile görüşeceklerini bildirdi.
Hem kendilerinin hem de Türkiye Cumhuriyeti yetkililerinin Kıbrıs’ın gerçeklerini milletlerarası muhataplarına anlattığına dikkati çeken Tatar, bu üzere ortamlarda (BM Genel Şurası sürecinde) bu gerçekleri başka ülkelerin yetkilileriyle paylaşabilmenin büyük bir fırsat olduğuna değindi.
‘3’LÜ BİR GÖRÜŞME ÖNGÖRÜLMÜYOR”
Guterres’in, Kıbrıs sorununa hakim biri olduğuna işaret eden Tatar, “BM Genel Sekreteri Guterres, BM parametreleri, Güvenlik Kurulu kararlarına (Kıbrıs konusunda) bağlı. Biz de o prensiplerin modasının çoktan geçtiğini söylüyoruz, üzerinden tahminen de 50 yıldan fazla vakit geçti. O günden bu günlere siyasette de iktisatta de çok büyük değişiklikler olmuştur. Bu değişiklikleri okuyarak, nasıl yeni bir siyaset ve tertip oluşturabileceğimizi tartışabiliriz. Birtakım şeylere saplanıp kalmak yanlış olur. Benim anlayışıma nazaran, artık federasyon defteri kapanmıştır.” dedi.
Tatar, Kıbrıs Rum kısmında Şubat 2023’te yapılacak başkanlık seçimlerine mevcut önder Nikos Anastasiadis’in girmeyeceğini ve Rum önderin “müzakereleri sürdürmeyeceği” algısının oluştuğunu anımsatarak, “Guterres ile Kıbrıs’taki başkanların (Tatar-Anastasiadis) 3’lü bir görüşmesi öngörülmüyor zira gereği yok. Başka temaslarımızla ilgili çalışmalar sürüyor, bunların kimileri kapalı kimileri ise açık olacak. New York’taki temsilcilerimiz ve Türkiye’nin yetkilileri de çalışmalarını sürdürüyor.” diye konuştu.
New York’ta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Türk heyetiyle de toplantılar yapacağına işaret eden Tatar, bunun akabinde BM Genel Sekreteri ve başka ülkelerin yetkilileriyle görüşme dileğinde olduklarını söyledi.
Tatar, Kıbrıs’ın gerçeklerini dünyada bilen siyasetçi sayısının az olduğunu ve görüştükleri herkese bunları anlatma imkanı bulduklarını söz ederek, “Kıbrıs’ta barış, huzur ve iyiliğin devamını istiyorum. Diyalogdan ve toplantıdan hiç kopmadım, daima olarak görüşüyoruz. (Kıbrıs’ta bir anlaşma) Şayet kalıcı olacaksa, bizim hükümran eşitliğimizin kabul görmesi lazım.” tabirlerini kullandı.
Temmuzda Rumlara yaptıkları 6 teklifle ilgili BM’nin, Rumlara yönelik rastgele bir baskısını görmediklerini kaydeden Tatar, Rumlardan da rastgele bir olumlu karşılığın gelmediğini belirtti.
GAYRİRESMİ TEMASLARDAN KAÇINDIĞIM YOK”
Tatar, “Karşı taraf (Rumlar), bizi ne başka bir halk ne de devlet hak eden bir halk olarak görüyor. Onlara nazaran, temel devlet (sözde Kıbrıs Cumhuriyeti) orada ve biz de gidip o devlete yama olacağız. Bunu hiçbir Kıbrıslı Türk kabul etmez.” diye konuştu.
Müzakere olsun diye müzakere yapma niyetinde olmadığını söyleyen Tatar, “Gayriresmi temaslardan kaçındığım yok. Resmi müzakerelere geçmek için hâkim eşitliğimizin kabul edilmesini bekliyoruz. Yeni siyasetimiz bu türlü bir şey, Türkiye Cumhuriyeti’nin de buna tam takviyesi var.” dedi.
