Rapora nazaran, tüketici fiyatları Haziran ayında yüzde 4,95 oranında artmış, yıllık enflasyon 5,12 puan yükselişle yüzde 78,62 olarak gerçekleşti.
Bu devirde, tüketici yıllık enflasyonu temel mallar kümesinde sonlu bir ölçü gerilerken öbür alt kümelerde yükseldi.
Enflasyondaki yükselişe en bariz katkı güç kümesinden gelmiştir. Güç enflasyonu Türk lirası cinsinden memleketler arası güç fiyatlarındaki görünüme paralel olarak akaryakıt, doğal gaz ve elektrik kalemleri öncülüğünde kıymetli ölçüde yükseldi. Haziran ayında, hizmet kümesinde yıllık enflasyon tüm alt kümelerde arttı. Besin kümesinde yıllık enflasyon işlenmemiş besinde gerilerken işlenmiş besinde yükselmeye devam etti. Bir evvelki ay taze meyve-sebze fiyatlarında zerzevat kaynaklı olarak gözlenen düzeltmenin bu devirde de sürdüğü izlendi. Temel mal kümesinde yıllık enflasyon güçlü tüketim malları dışındaki alt kümelerde geriledi. Bu periyotta, milletlerarası ve yurt içi güç fiyatlarındaki artışlar ve tedarik zincirinde süregelen aksamalarla üretici fiyatlarındaki artışlar sürmüştür. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin mevsimsellikten arındırılmış eğilimlerinde gerileme gözlenirken, göstergelerin yıllık enflasyonlarındaki yükseliş devam etti.
Bu periyotta B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 2,79 ve 1,22 puan artarak yüzde 64,42 ve 57,26 olarak gerçekleşti.
Alt kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir evvelki aya nazaran güç, hizmet, besin, alkol-tütün-altın ve temel mal kümelerinin katkıları sırasıyla 3,65; 0,88; 0,29; 0,21 ve 0,09 puan arttı. Mevsimsellikten arındırılmış datalarla incelendiğinde, aylık artış evvelki aya kıyasla B ve C endekslerinde bir ölçü düşüş kaydetti.
Aylık fiyat artışları B endeksini oluşturan alt kümelerden işlenmiş besinde yükselirken, temel mallarda yataya yakın seyretmiş, hizmet kümesinde ise bir ölçü düştü.
Hizmet fiyatları Haziran ayında yüzde 3,98 oranında yükselmiş, küme yıllık enflasyonu yüzde 48,69 oldu. Bu devirde, yıllık enflasyon tüm alt kümelerde yükseldi. Lokanta-otel fiyatları gerek yiyecek gerekse konaklama hizmetleri kaynaklı olarak yüzde 5,42 oranında artmış ve bu kümede yıllık enflasyon yüzde 79,55’e ulaştı.
Ulaştırma hizmetlerinde fiyatlar yüzde 4,57 oranında artarken karayolu ve demiryolu ile şehirlerarası yolcu nakliyatıyla birlikte havayolu nakliyatı öne çıkmış, ulaştırma kümesi yıllık enflasyonu yüzde 81,83 oldu. Haberleşme hizmetlerinde fiyatlar yüzde 3,16 oranında artarken internet ve telefon görüşme fiyatları bu görünümde tesirli oldu. Öbür hizmetler kümesinde fiyatlar yüzde 3,14 oranında yükselmiş, bu gelişmede büyük ölçüde sigorta, bakım-onarım hizmetleri ve paket çeşit kalemlerinin tesiri hissedilmiştir.
Temel mal fiyatları Haziran ayında yüzde 2,80 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 0,46 puan düşüşle yüzde 64,86 olarak gerçekleşti. Bu periyotta, yıllık enflasyon güçlü mal kümesinde yükselirken öteki alt kümelerde geriledi. Sağlam mal fiyatları (altın hariç) Haziran ayında yüzde 3,65 oranında artmış, bu gelişmede mobilya (yüzde 6,53) ve araba (yüzde 3,29) fiyatları belirleyici oldu. Böylece, küme yıllık enflasyonu yüzde 77,90 düzeyine ulaştı. Öteki temel mallarda fiyat artışları küme geneline yayılmakla birlikte ferdî bakım eserleri, konut bakım-onarım gereçleri, konut içi dokuma eserleri ve mesken ile ilgili paklık materyalleri öne çıkmış, küme aylık enflasyonu yüzde 3,11 olarak gerçekleşti. Giysi ve ayakkabı kümesinde fiyatlar yataya yakın seyretmiş, yıllık enflasyon 2,92 puan düşüşle yüzde 26,35 oldu. Güç fiyatları Haziran ayında yüzde 16,16 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 30,12 puanlık yükselişle yüzde 151,33 oldu.
Fiyat artışları küme geneline yayılmış, gerek akaryakıt gerekse yönetilen/yönlendirilen kalemlerde yüksek fiyat artışları gözlendi. TL cinsi memleketler arası ham petrol fiyatlarındaki gelişmeleri takiben akaryakıt fiyatları yüzde 21,88 oranında yükselmiş, bu alt kümede yıllık enflasyon yüzde 251,98 düzeyine ulaştı. Mesken tarifelerinin düzenlenmesi sonucunda doğal gaz fiyatları yüzde 25,11, elektrik fiyatları yüzde 15,01 oranlarında yükseliş sergiledi. Bu periyotta tüp gaz fiyatlarında artış yüzde 6,25 olurken, şebeke suyu fiyatları yüzde 3,39 oranında arttı. Besin ve alkolsüz içecek fiyatları Haziran ayında yüzde 2,09 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 2,30 puan yükselerek yüzde 93,93 oldu.
İşlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış bilgiler zerzevat fiyatları kaynaklı olarak taze meyve zerzevat fiyatlarında gerilemenin devam ettiğine işaret ederken, öbür işlenmemiş besin kaleminde çiğ süt referans fiyat düzenlemesinin etkilediği süt ile pirinç, patates ve kuruyemiş fiyatlarındaki artış dikkat çekmiştir. İşlenmiş besin fiyatlarında görülen yüzde 7,53 oranındaki artışta ise peynir ve öbür süt eserleri, ekmek ve tahıllar ile alkolsüz içecekler, çay ve şekerle ilişkili eserler öne çıktı.
Alkollü içecekler ve tütün eserleri fiyatları Haziran ayında yüzde 2,61 oranında artmış, yıllık enflasyon yüzde 70,99’a yükseldi. Alkollü içecek fiyatlarında vergi oranlarındaki artışın da yansımaları izlenmiştir. Bu periyotta alkol-tütün kümesinin aylık tüketici enflasyonuna katkısı 0,12 puan oldu.
Uluslararası ve yurt içi güç fiyatlarında ulaşılan yüksek düzeyler ve tedarik zincirlerindeki aksaklıklar üretici fiyatlarını olumsuz etkiledi. Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde, yıllık enflasyonun tüm alt kümelerde yükseldiği görülürken, bilhassa güç enflasyonundaki artış dikkat çekti. Fiyat artışları alt kalemler geneline yayılırken, rafine edilmiş petrol eserleri, ham petrol ve doğal gaz, basım ve kayıt hizmetleri, elektrik-gaz-buhar ve iklimlendirme, kimyasal eserler ile içecekler alt kalemlerindeki artışlar öne çıktı.
