Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Büyükelçi Tanju Bilgiç, Çin Halk Cumhuriyeti’nin Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki insan hakları durumuna ait olarak BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği tarafından yayımlanan rapor hakkındaki soruyu cevapladı. Bilgiç, husus hakkında yaptığı yazılı açıklamada şu sözlere yer verdi:
“BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliğinin Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki duruma dair ahiren yayımlanan raporu, bölgede yaşayan Uygur Türkleri ve öteki Müslüman azınlıklara ait ülkemiz ve milletlerarası kamuoyunda lisana getirilen telaşları teyit eder niteliktedir. Bu bakımdan raporun içerdiği tespit ve değerlendirmelerin dikkate alınması ehemmiyet taşımaktadır. Uygur Türkleri’nin refah ve huzur içinde yaşamalarına, temel hak ve özgürlüklerinin korunmasına ait beklenti ve hassasiyetlerimiz gerek Çin Halk Cumhuriyeti makamlarıyla ikili seviyedeki temaslarımızda, gerek Birleşmiş Milletler başta olmak üzere memleketler arası platformlarda vurgulanmaktadır. Gerçekten Çin Halk Cumhuriyeti’nin daveti üzerine ülkemizden bir heyetin ve ayrıyeten Pekin Büyükelçimizin Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ni ziyaretleri bir müddettir gündemdedir. Ziyaretlerin manalı, kapsamlı ve manisiz olarak yapılmasına yönelik beklentilerimiz karşılandığı takdirde kelam konusu ziyaretler gerçekleştirilebilecektir.”
BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliğinin Uygur Türkleri’ne dair raporu
Yüksek Komiserliğin, 10 Aralık 2021’de haftalar içinde açıklayacağını duyurduğu rapor 8 aydan uzun bir mühlet sonra, Yüksek Komiser Michelle Bachelet’in misyon mühletinin bitimine dakikalar kala açıklanmıştı.
Sincan’da yaşayan şahıslarla yapılan mülakatların da yer aldığı 48 sayfalık raporda, keyfi gözaltına alınmalar, terör ve aşırıcılıkla çaba ismi altında önemli insan hakları ihlalleri, tekrar eğitim kamplarında tutulanlara yönelik kaygı verici azap, berbat muamele ve zarurî tıbbi tedavi üzere uygulamalara ait muteber raporlar bulunduğu belirtilmişti.
Raporda, hak ihlallerinin dayandırıldığı terörle uğraş kanunlarının sıkıntılı olduğu ve yetkililere geniş yetkiler tanıdığı sözleri yer almıştı.
Çin hükümetine yönelik davetlerin da bulunduğu raporda, “yeniden eğitim kampları, cezaevleri ve gibisi tutukluluk merkezlerinde keyfi tutulanların derhal hür bırakılması”, “Sincan’da aile mensuplarının haber alamadığı şahısların nerede olduğuna dair bilgi verilmesi”, “terörle gayret, ulusal güvenlik ve azınlık haklarına dair maddeleri gözden geçirecek çalışma planı oluşturulması”, “yeniden eğitim kamplarındaki hak ihlallerinin acilen araştırılması” ve “bölgedeki cami, tapınak ve mezarlıkların yıkıldığına dair tezlere somut bilgiler sunularak açıklık getirilmesi” üzere tabirlere yer verilmişti.
