Slovenya’da düzenlenen 17. Bled Stratejik Forumu’na katılan Çavuşoğlu, “Avrupa’da kaç Avrupa var?” başlıklı panele konuk oldu.
Rusya-Ukrayna savaşının er ya da geç bir kademede sona ereceğini lakin ne kadar süreceğinin bilinmediğini söz eden Çavuşoğlu, “Peki biz bu savaştan dersler çıkaracak mıyız?” sorusunu sordu.
Avrupa Birliği, Avrupa Kurulu, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Örgütünün kurulma sebebinin kıtada ya da dünyada öteki bir savaşın çıkmasına pürüz olmak olduğuna işaret eden Çavuşoğlu, “Ama şu anda bir savaş var. Şu anda savaş Avrupa’ya geri döndü maalesef.” tabirini kullandı.
“Çözüm aslında birinci haftalarda çok daha kolay olabilirdi”
Rusya-Ukrayna ortasındaki müzakerelerin dinginleştiği ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in, Avrupa hükümetlerini zorlayacak birtakım adımlar atacağı haberlerine ait Çavuşoğlu, “Bu tahlil aslında birinci baştaki haftalarda çok daha kolay olabilirdi. Artık aslında müzakere edilmiş bir tahlile ulaşabilmek o kadar kolay değil. Maalesef birtakım şeyler değişti. Bizim hakikaten gördüğümüz bu. Buça’dan gelen tablolardan sonra birçok şey değişti.” dedi.
Bakan Çavuşoğlu, iki ülkenin de kabul edeceği müzakere edilmiş bir barışa ulaşılması gerektiğini belirterek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ama tıpkı vakitte Ukrayna için adil bir barışçıl tahlil olması gerekiyor. Neyi kastediyoruz? Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün garanti altına alınması lazım. Pekala artık müzakere masasına geri dönebilirler mi? Bu kadar kolay mı? Ve bu yeni gerçekler aslında katiyen müzakerelerin ilerleyen evrelerinde tesirli olacaklar. Kırım ve Donbas’ın statüsüyle ilgili olarak pozisyonları bile değişti. Münasebetiyle o kadar kolay değil. Evet bir diyalog var. Bir diyalog gerçekleşiyor ve biz de elimizden geleni yapıyoruz. Her iki tarafa erişim sağlıyoruz.”
“Ukrayna’ya tahminen NATO müttefiklerinden daha fazla dayanak veriyoruz”
Türkiye’nin her iki tarafa da erişiminin ve prensipli bir duruşunun olduğunu vurgulayan Çavuşoğlu, “Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü destekliyoruz. Tahminen Ukrayna’ya buradaki birçok NATO müttefikinden daha fazla dayanak veriyoruz. Fakat birebir vakitte Rusya’yla da bir diyalog içindeyiz ve bu diyalog da meyvelerini veriyor. İşte bu nedenle aslında iki defa bir ortaya gelmelerini sağladık ve bu tahıl mutabakatı işe yaradı.” dedi.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin Ukrayna ve Rusya ile kurduğu diyalog sayesinde Milletlerarası Atom Gücü Lideri’ni Rus tarafıyla İstanbul’da bir ortaya getirdiğini kaydederek, “Uzmanlar tekrar bölgeye gidiyorlar. Ve tıpkı vakitte burada güvenlikle ilgili olarak garantileri de sağlamaya çalışıyoruz.” ifadeleri kullandı.
Türkiye’nin, savaşın başlangıcından bu yana itimat artırıcı tedbirler çerçevesinde attığı adımlara değinen Çavuşoğlu, iki ülke ortasındaki müzakereler, tahıl mutabakatı, Milletlerarası Atom Gücü Ajansı ve Rusya Devlet Atom Gücü Kurumu ortasındaki görüşmelerin bunlardan birkaçı olduğunu söyledi.
İlgili tedbirlere yönelik Çavuşoğlu, “Ümit ediyorum ki bunlar, bizi bir ateşkes ve kalıcı bir barışa götürebilecek. Burada da itimat arttırıcı tedbirler dediğimiz savaş esirlerinin değişiminin yapılması tekrar devam eden adımlar. Bu çerçevede de biz arabuluculuğumuzu devam ettiriyoruz.” tabirlerini kullandı.
Bakan Çavuşoğlu, bu kapsamda Türkiye’nin Kiev ve Moskova idareleriyle art planda çeşitli kanallarla diyaloğu devam ettirdiğine işaret ederek, baştan beri bu kanalların olduğunu ve vakit zaman da olacağını söyledi.
“Dün prestijiyle 56 gemi 1,3 milyon ton tahıl taşıdı”
Tahıl muahedesinin işleyişine de değinen Çavuşoğlu, “Şimdi tahıl mutabakatı nitekim yeterli işleyen bir sistem. Ve dün prestijiyle 56 gemi 1,3 milyon ton tahıl taşıdı. Bu meyanda natürel Rusya’nın birtakım tasaları vardı. Biz bunu da yönetmeye devam ediyoruz.” diye konuştu.
Türkiye’nin bu çerçevede ABD tarafı ve BM Genel Sekreteri ile görüştüğünü aktaran Çavuşoğlu, “Ümit ediyoruz ki bu rastgele bir aksamaya yol açmadan devam edebilir. Bu bilhassa tahıl mutabakatının ya da bununla ilgili olarak mutabakatın rastgele bir mani olmadan uygulanması gerekiyor. Rusya tarafına rastgele bir formda bunu bloke etmek için bir artı sağlamamalıyız.” formunda konuştu.
“Rusya’nın yaptırımları baypas etmesine müsaade vermiyoruz”
“Türkiye’nin Rusya ile ticareti artırarak savaşın sürmesini desteklediği” argümanlarına da değinen Bakan Çavuşoğlu, bu kapsamda Türkiye’nin Montrö Boğazlar Mukavelesi’ni büsbütün uyguladığını, Türkiye’nin hava alanını Rus askeri uçaklarına kapattığını hatırlattı.
Çavuşoğlu, Türkiye’nin prensip olarak tek taraflı yaptırımlara katılmadığına dikkati çekerek, “Bu yüzden Rusya ile ticaretimiz devam ediyor. Fakat Rusya’nın asla yaptırımları baypas etmesine müsaade vermiyoruz. Bu çok açık ve çok şeffaf.” dedi.
Rusya ile ticaretin artış gösterdiği tezlerine ise Çavuşoğlu, “Neden? Zira biz doğal gazımızın yüzde 45’ini Rusya’dan ithal ediyoruz. Ve gaz fiyatları üçe katladı. Bu yüzden ana neden güç fiyatlarının artması.” sözlerini kullandı.
Öte yandan iklim krizinin karşılaşılan en büyük sınamalardan biri olduğunu ve Türkiye’nin son yıllarda çok sayıda orman yangını ve sel yaşadığını belirten Çavuşoğlu, “Bu yüzden o gerçek ve daima birlikte gayret etmeliyiz. İklim krizi sahip olduğumuz en acil kriz.” diye konuştu.
