Madrid’de NATO Tepesinin yapıldığı IFEMA Kongre Merkezi’ndeki dörtlü görüşmeye, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Finlandiya Cumhurbaşkanı Niinistö, İsveç Başbakanı Andersson ve NATO Genel Sekreteri Stoltenberg katıldı.
NATO Genel Sekreteri Stoltenberg’in konut sahipliğindeki görüşme, basına kapalı yapıldı.
İki etap halinde yapılan toplantı sonrası Türkiye, İsveç ve Finlandiya ortasında Finlandiya ve İsveç’in NATO üyelik süreçleri hakkında üçlü memorandum imzalandı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinistö, İsveç Başbakanı Magdelena Andersson ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’in iştirakiyle gerçekleşen dörtlü doruktan elde edilen somut kazanımlar:
• Terörizmin tüm biçim ve tezahürleriyle gayrette Türkiye’yle dayanışma sergilenmesi.
• PYD/YPG ve FETÖ’ye takviye sağlamama taahhüdü.
• Savunma sanayii alanında ambargo kısıtlamalara gidilmemesi, işbirliğinin artırılması.
• İsveç ve Finlandiya’nın terörizmle gayret ve savunma sanayii hususlarındaki ulusal mevzuatlarını ve uygulamalarını tadil etme taahhüdü.
• Terörizm ve örgütlü cürümlerle çaba alanında istihbarat paylaşımına ait yapılandırılmış işbirliği düzeneği tesisi.
• Terör suçlularının iadesi konusunda somut adımlar atılması ve ikili seviyede ahdi düzenlemeler yapılması.
• PKK ve uzantılarının ve paravan örgütlerinin para toplama ve eleman devşirme faaliyetlerinin yasaklanması ve bunların soruşturulması.
• Türkiye’ye yönelik terör propagandasının engellenmesi.
• Finlandiya ve İsveç’in PESKO (AB Daimi Yapılandırılmış İşbirliği Süreci) dahil AB güvenlik sistemlerine en geniş biçimde iştirakinin desteklenmesi.
• Bu adımların uygulanmasını denetlemek üzere Adalet, İstihbarat ve Güvenlik kurumlarının iştirakiyle Daimi Ortak Düzenek kurulması.
ÜÇLÜ MUHTIRA İMZALANDI
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Finlandiya Dışişleri Bakanı Pekka Haavisto ve İsveç Dışişleri Bakanı Ann Linde’nin imzaladığı üçlü muhtıranın hususları şöyle sıralandı:
1. Bugün, NATO Genel Sekreterinin kolaylaştırıcılığında bir ortaya gelen Türkiye, Finlandiya ve İsveç’in temsilcileri müteakip konularda mutabık kalmışlardır.
2. NATO, müşterek savunma ve güvenliğin bölünmezliği unsurlarıyla ortak bedellere dayalı bir İttifaktır. Türkiye, Finlandiya ve İsveç Washington Antlaşması’nda belirtilen prensiplere ve kıymetlere bağlılıklarını söz ederler.
3. İttifakın en temel ögelerinden biri üye devletlerin ulusal güvenliğinin yanısıra memleketler arası barış ve istikrara direkt tehdit teşkil eden terörizmin tüm biçim ve tezahürleriyle çabada tam dayanışma ve işbirliğidir.
4. Müstakbel NATO Müttefikleri olarak Finlandiya ve İsveç, ulusal güvenliğine yönelik tüm tehditlere karşı Türkiye’ye tam dayanak verirler. Bu çerçevede, Finlandiya ve İsveç, PYD/YPG ve Türkiye’de FETÖ olarak tanımlanan örgüte dayanak sağlamayacaklardır. Türkiye de ulusal güvenliklerine yönelik tüm tehditlere karşı Finlandiya ve İsveç’e tam dayanak verir. Finlandiya ve İsveç terörizmi tüm biçim ve tezahürleriyle en kuvvetli halde reddeder ve kınar. Finlandiya ve İsveç, tüm terör örgütlerinin Türkiye’ye karşı gerçekleştirdikleri taarruzları açık ve net biçimde kınar, Türkiye’yle ve mağdurların aileleriyle en derin dayanışma hislerini tabir eder.
5. Finlandiya ve İsveç, PKK’nın yasaklanmış bir terör örgütü olduğunu teyit eder. Finlandiya ve İsveç, PKK ve öteki tüm terörist örgütlerin, bunların uzantılarının faaliyetleri ile iltisaklı kuruluşlar ve paravan örgütler içerisinde yeralan yahut bu terör örgütleriyle teması bulunan şahısların faaliyetlerini engelleyeceklerini taahhüt eder. Türkiye, Finlandiya ve İsveç bu terör örgütlerinin faaliyetlerini engellemek gayesiyle ortalarındaki işbirliğini artırmaya karar vermişlerdir. Finlandiya ve İsveç, bu terör örgütlerinin emellerini reddeder.
6. Buna ilaveten, Finlandiya 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe giren Ceza Yasası’nda yaptığı bir dizi değişiklikle cezalandırılabilir terör cürümleri kapsamına yeni faaliyetler eklemiştir. 1 Ocak 2022 tarihinde yürürlüğe giren bu son değişikliklerle terörist kümelerin faaliyetlerine iştirak cürmünün kapsamı genişletilmiştir. Tıpkı vakitte, kamusal alanda terörizmi tahrik hareketleri başka bir hata olarak cezalandırılmıştır. İsveç, yeni ve daha aktif bir Terör Kabahatleri Kanunu’nun 1 Temmuz itibariyle yürürlüğe gireceğini ve hükümetin terörle gayret mevzuatını daha da tahkim edeceğini teyit eder.
7. Türkiye, Finlandiya ve İsveç ortalarında artık hiçbir ulusal silah ambargosu bulunmadığını teyit ederler. İsveç, NATO Müttefiklerine yönelik olarak silah ihracatına ait ulusal mevzuatını tadil etmektedir. Gelecekte, Finlandiya ve İsveç’ten yapılacak savunma sanayii ihracatı Müttefik dayanışmasına ve Washington Anlaşması’nın 3. Maddesi’nin ruhuna ve lafzına uygun biçimde yürütülecektir.
8. Türkiye, Finlandiya ve İsveç bugünkü görüşmelerden sonra müteakip somut adımları atacaklarını taahhüt ederler:
• Terörizmle, örgütlü cürümler ve öteki ortak sınamalarla gayrette mutabakat temelinde işbirliğini geliştirmek için kolluk kuvvetlerini ve istihbarat kuruluşlarını da içeren her seviyede hükümetlerarası yapılandırılmış bir diyalog ve işbirliği sistemi tesis edeceklerdir.
• Finlandiya ve İsveç, ilgili NATO dokümanlarının ve siyasetlerinin kararlarıyla uyumlu biçimde terörizmle çabayı kararlılık ve azim içinde yürütecek ve lokal mevzuatlarını bu doğrultuda güçlendirmeye yönelik gerekli tüm adımları atacaklardır.
• Finlandiya ve İsveç, Avrupa İade Sözleşmesi’yle uyumlu biçimde, Türkiye tarafından sağlanan bilgi, kanıt ve istihbaratı dikkate alarak Türkiye’nin terör zanlılarına dair hudut dışı yahut iade taleplerini acilen ve bütün boyutlarıyla sürece koyacak ve Türkiye’yle iade ve güvenlik işbirliğini geliştirmek için gerekli ikili ahdî düzenlemeler yapacaklardır.
• Finlandiya ve İsveç, 5. paragrafta kayıt altına alındığı çerçevede, PKK terör örgütünün ve bütün uzantıları ile iltisaklı kuruluşlarının ve paravan örgütlerinin para toplama ve eleman devşirme faaliyetlerine yönelik soruşturma başlatacak ve bunları yasaklayacaklardır.
• Türkiye, Finlandiya ve İsveç dezenformasyonla uğraş edeceklerini taahhüt edecek ve maddelerinin, Türkiye’ye yönelik şiddeti kışkırtan faaliyetler dahil olmak üzere, terör örgütlerinin propagandası emeliyle istismar edilmesini engelleyeceklerdir.
• Finlandiya ve İsveç, silah ihracatına dair mevzuatlarının Müttefiklere yönelik yeni taahhütleri mümkün kılmasını ve NATO’daki üyelik statüleriyle mütenasip olmasını temin edeceklerdir.
• Finlandiya ve İsveç, Türkiye’nin askeri mobilite konusundaki PESCO projesine iştiraki dahil olmak üzere, Türkiye ve öbür AB üyesi olmayan Müttefiklerin Avrupa Birliği’nin Ortak Güvenlik ve Savunma Politikası’nın mevcut ve müstakbel teşebbüslerine mümkün olan en geniş halde dahil edilmesine dayanak vereceklerdir.
9. Bu adımların hayata geçirilmesi için, Türkiye, Finlandiya ve İsveç Dışişleri, İçişleri ve Adalet Bakanlıkları, İstihbarat Servisleri ve Güvenlik Kurumlarından uzmanların iştirakiyle bir Daimi Ortak Düzenek tesis edeceklerdir. Daimi Ortak Sistem öbür ülkelerin iştirakine açık olacaktır.
10. Türkiye, NATO’nun Açık Kapı siyasetine uzun vakittir devam eden dayanağını teyit eder ve Madrid Zirvesi’nde Finlandiya ve İsveç’in NATO üyesi olmak üzere davet edilmelerine dayanağını söz eder.
