Enerji ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez TRT Haber’de Ahmet Görmez moderatörlüğünde gerçekleşen Özel Röportaj’da Güllük Escort gazeteci Zafer Şahin ve Melik Yiğitel’in sorularını yanıtladı
Bakan Dönmez Karadeniz’de doğal gazın keşfedildiği alandaki birçok işin eş vakitli yürütüldüğünü ve bunun da süreci hızlandırdığını söyledi
Bakan Dönmez’in açıklamaları şu Güzeloba Escort biçimde Bundan yaklaşık 1 yıl evvel birinci hür akış testlerini yaptığımız yani gazı yaktığımız güne gitmiştik Fakat sineması biraz daha 1 yıl daha öncesine götürürsek aslında birinci başlangıcımızı birinci keşfimizi Kepez escort Sayın Cumhurbaşkanımızın açıkladığı tarih 2020 Ağustos ayıydı Ondan sonra da hızla işlerimizi planladık mühendislik çalışmaları başladı buna paralel olarak eş vakitli olarak birtakım ekipmanların malzemelerin siparişleri yapılmaya başlandı Burada seri Kültür escort değil eş vakitli götürüyoruz birçok işi Birisi bittikten sonra birisi başlayacak olsa herhalde bu projeyi 8 10 yılda bitiremezsiniz Dünyada derin denizde bu ölçekte yapılan işler ortasında baktığımızda herhalde en Kundu Escort güç alanlardan birisi muhtemelen de inşallah önümüzdeki yıl birinci çeyreğinde gazı verdiğimizde herhalde birçok alanda rekor kırmış olacağız
İlk keşfimizi Fatih Sondaj Gemisi yaptıktan sonra yalnızca ona bırakmış olsak alışılmış iş planlarımızda hayli gecikme olacaktı ardından Kanuni yi buraya çektik Yavuz Gemimizi buraya çektik Bir taraftan Barbaros Hayrettin Paşa aslında sismikleri yapmaya devam ediyor zira Karadeniz de daha arayacağımız çok saha var Cumhurbaşkanımızın tabiriyle ulusal grubumuzu genişletiyoruz aslında ve bir takım çalışmasıyla bugünlere geldik
Keşfettiniz lakin çalışmazsanız o gaz orada kalır onun için de hummalı bir çalışmayla bu işleri planladık projelendirdik ve bir lojistik plan dahilinde de hızla alana getirmeye başladık
‘Yıl sonu boruların tamamı denize inmiş olacak’
Dönmez yıl sonuna kadar borulama süreçlerinin biteceğini lisana getirerek “Önemli kademelerden birisi de artık o gazı karaya getirecek boru çizgisinin birinci kaynağının yapılması ve denizin tabanına döşenmesi işiydi Sayın Cumhurbaşkanımızın teşrifleriyle birinci kaynağımızı da yapmış olduk İnşallah yıl sonuna kadar borulama sürecini bitireceğiz Yalnızca tek boru da yok burada aslında Bir gazı taşıyacağımız 16 inçlik bir boru sınırımız var lakin onun yanında ona yardımcı olmak üzere çeşitli kimyasal hususların alana gönderileceği bir çizgimiz var Tekrar alandaki bu işleri denetleyecek izleyecek denetim edecek bir yerde sinyalizasyon yahut otomasyon sınırımızı içeren bir diğer sınırımız daha olacak Bu üç çizgisi birden yılsonuna kadar inşallah çekmeyi planlıyoruz
Bu gazı karaya getirdikten sonra da bunun işlenmesi gerekiyor Sonra da bizim ulusal iletim sistemimize bağlamamız gerekiyor
BOTAŞ bir taraftan yaklaşık 35 36 kilometrelik bir çizgi çekecek Zonguldak taki ana sınırımıza bağlayacak Onların boruları geldi güzergahları belirlendi çalışmalar devam ediyor Hummalı bir biçimde çalışma var dedi
BAŞKA BİR ÜLKE YOK
Doğal gaz keşfinin yapılmasından üretime kadar 2 5 yıla yakın bir müddette süreçlerin tamamlanacağının altını çizen Dönmez Şu anda keşiften üretime kadarki hazırlık mühleti 2 5 yıl olmuş olacak Dünyada biraz evvel de söz ettiğim üzere bu kadar kısa müddette bu hazırlığı yapabilen öbür bir ülke yok Karadaki çalışmalar da tıpkı halde hızlandırılmış bir halde devam ediyor diye konuştu
‘Dünyanın bir çok ülkesinden teklif var’
Bakan Dönmez açıklamalarına şöyle devam etti
2017 de Fatih Sondaj Gemisi geldiğinde bizimdi fakat içeride onu işletecek çabucak hemen bir elin parmağını geçmeyecek sayıda personelimiz vardı Artık bu gemilerde çalışanların oranına baktığımızda üçte ikiyi rahatlıkla geçtik Buradaki arkadaşlarımızın bir kısmını biz yurt dışından transfer ettik yani beyin göçünü bilakis çevirdik Onlar da bu türlü bir projede çalışmaktan herhalde memnun olacaklar ki buraya geldiler Aslında aşikâr fedakarlıkları da göstererek Türkiye de çalışmaya başladılar Şu anda da pek keyifli uyumlu bir grubumuz var
Buradaki çalışmalar ve çok kısa mühlet içerisinde muvaffakiyetle neticelenmiş olması tüm dünyanın da dikkatini çekti Biz gerek 2020 deki keşifte gerekse 2021 deki Amasra keşfimizle birlikte o yıl tarihlere dünyanın denizlerdeki en büyük ikinci keşfi olarak kayıtlara geçtik Bu keşifleri gerçekleştirince de bu alanda çalışan birçok ülkenin birçok şirketin dikkatini çekti Gerçekten artık dünyanın dört bir tarafında Türkiye Petrolleri nin bir alt şirketi olan OTC ye bu hizmetleri onlar yapıyor teklif gelmeye başladı bize de yapar mısınız diye Önceliğimiz şu anda Karadeniz olmakla birlikte aslında bir iş fırsatını da kıymetlendirmiş olduk
Dünyanın dört bir tarafında kıymetli projelerin içinde olan yöneticilik yapan arkadaşlarımız kardeşlerimiz vardı Onları bir yerde transfer ettik desek sahiden yeridir
Türkiye Petrolleri nin yahut Güç Bakanlığı nın açıklamalara baktığınızda sonunda az ya da çok bir keşif var ve açıklanmış ölçüsü da söylenmiş Burada hiçbir şeyi gizlemiyoruz Alanda hummalı bir çalışma var inşallah 2023 ün birinci çeyreğinde de bu gazı milletimizle buluşturacağız Alışılmış utanırlar mı bilemiyorum bu eleştiriyi bize yöneltenler Ancak biz kınayanların kınamasından korkmadan ben ve takımım bu çalışmaları sonuna kadar takip edip insanımızla bu hizmeti buluşturmak için gece gündüz çalışıyoruz beyhude karalamalardan öteye geçmeyecek yani bunların hepsini insanımız görecek inşallah
Bizim Sakarya Gaz Alanı 2200 metre derinlikte Suyun altına ekipmanları yerleştiriyoruz Sondaj kuyularını açıyoruz sondaj kuyularının başına çeşitli ekipmanlar yerleştirilecek
Üç çizgi birbiriyle paralel olarak 170 kilometre boyunca serilecek
TPAO Genel Müdürü Melih Han Alım Bizim kuyularımızın bir ucundan öbür ucuna 12 kilometre uzaklık var Ankara ölçeğinde bahsedersek şayet bunun bir ucu Kızılay da başka ucu Ümitköy de İstanbul ölçeğinde bahsedersek bir ucu Beşiktaş ta öbür ucu Maslak ta olan bir tesisi 2200 metre derinliğine yerleştiriyoruz ve bu yerleştirme operasyonu bu Bunlar büsbütün robotlar marifetiyle yapılıyor
Denizin 2200 metre tabanına bu üretim tesisini kurduktan sonra burada üretilmiş olan gazı karaya iletecek deniz tabanı iletim çizgileri sistemiyle bir arada 170 kilometrelik boru sınırı Buna ilaveten boru çizgisinin çabucak yanında rezervuarın içerisinden taşınabilecek olan bir ölçü suyun süreç içerisinde boru içerisinde donmasını engelleyecek halde glikol enjeksiyonu yapan bir ek glikol sınırı sistemi ve bütün bu sistemi elektronik olarak denetim edecek olan akıllı bir sistemi çalıştıracak olan otomasyon çizgileri sistemi Bu üç çizgi birbiriyle paralel olarak 170 kilometre boyunca serilecek
Bu ve bundan sonraki projelerde daha çok yerli mühendis daha çok yerli katkı daha çok mühendislik bu işin içerisine girecek Daha çok Türk mühendis daha çok Türk teknisyen daha çok Türk firma çalışacak Bütün bu işler için aslında bir ekosistem oluşturduk bu ekosistem giderek genişliyor dedi
Karadeniz gazı çok daha ekonomik olacak
Karadeniz’den üretilecek gazın fiyatının çok daha ekonomik olacağını vurgulayan Bakan Dönmez Bugünkü memleketler arası piyasalarda oluşan fiyatlara baktığımızda Karadeniz den üreteceğimiz gazın fiyatı çok daha ekonomik olacağı gözüküyor Hasebiyle bu maliyetlerdeki uygunluk hem vatandaşı mutlu edecek hem de devletimizi Öteki bir tabirle hem vatandaşımız kazanacak hem devletimiz kazanmış olacak Zira yıllarca yerli kaynağı petrolü gazı bu ülke hasretle bekledi inşallah bunun karşılığını daima birlikte alacağız Biraz daha sabırlı olalım
Bu faydayı 84 milyon insanımız hissedecek
Bazen bize de intikal ediyor ‘gazı bulduk diyorsunuz fakat hala işte fiyatlarda bir indirim yok’ diye Gazı bulduk fakat daha onu çıkartacağız üreteceğiz sisteme basacağız ondan sonra bunları konuşmaya başlayacağız Vatandaşımız müsterih olsun Bu faydayı 84 milyon insanımız hissedecek Zira bu ne Fatih Dönmez in ne Melih Han Beyin ne de senin benim malım 84 milyonda 1 payımız var İnşallah Allah ömür verdikçe insanımız da bu gazı mutfağında kullandıkça bunun yararını görecek sözlerini kullandı
Karadeniz’in Hazar’ın potansiyelini barındırıyor
Bakan Dönmez açıklamalarına şöyle devam etti
Yoğunluğumuzu bu Sakarya Gaz Alanına verdiğimiz için hani bir an evvel üretime hazırlamakla alakalı Lakin bir taraftan da sismik çalışmalarımız da devam ediyor Oradan da artık olumlu geri dönüşler var
Burada 2005 den 2015 e kadar 6 7 tane memleketler arası petrol şirketlerinin sondajları da oldu lakin rastgele bir keşifle sonlandıramadılar Artık o alanlar da dahil olmak üzere bizim bu datalara nazaran yine kıymetlendiriyoruz O bize yeni ufuklar açacak İnşallah yeni muştulara de kapılar aralayacak biz buna inanıyoruz biraz daha sabırlı olmak lazım Yani Karadeniz bir yerde Hazar ın bugünkü Hazar Denizinin potansiyelini barındırıyor desek abartmış olmayız
Önce Akdeniz de başlamıştık orada da 7 8 tane kadar sondajımız oldu lakin Karadeniz üzere bir keşifle sonlandıramadık oradakileri Orada da birtakım öncü işaretlerin geldiği sondajlarımız oldu Lakin ekonomik pahası yoktu ve biraz daha ayrıntılı yanlarında yeni sondajlar yapmak suretiyle emin olmamız gerekiyordu Karadeniz deki programımızın yoğunluğundan ötürü filoyu biz yüklü olarak Karadeniz’e çekmiş olduk Oraya tekrar bakacağız Akdeniz i biz ihmal etmiş değiliz Ancak öncelikli alanımız şu anda Karadeniz
İlk üretimi günlük 10 milyon metreküp olarak yapacağız ki yaklaşık 3 5 4 milyar metreküpe denk gelir yıllık bazda baktığımız vakit
Bu birinci fazla alakalı verdiğim sayı lakin ikinci faz asıl bizim azamî üretime çıkacağımız periyot olacak orada 40 milyon metreküpü hedefliyoruz tahminen 50 milyon metreküpe de çıkabiliriz yani bu birinci fazda elde edeceğimiz bilgiler bize daha sağlıklı datalar verecek Azamî üretime çıktığımızda ki 2026 en geç 2027 de ülkede kullanılan gazın neredeyse yüzde 25 30 luk kısmını bu alandan üretmiş olacağız Öteki bir tabirle konutlarda kullanılan gazın tamamını Karadeniz den üretmiş olacağız 25 30 yıl mühletle
Şu anda biz maalesef doğal gazda yüzde 99 dışa bağımlı bir ülkeyiz münasebetiyle bu bağımlılığımızı önemli oranda azaltmış olacağız Bu sayıya yeni keşfedilecek alanlardan gelecek üretim bilgileri dahil değil zira oralarda tahminen misal birtakım rezervler de yakalayabiliriz o vakit oturup konuştuğumuzda yalnızca konutlar değil endüstrinin de gazın bulduk diyeceğiz ticari işletmelerin de gazını bulduk diyeceğiz Tabi sonuncu amacımız şu Bu ülke dışarıdan hiç doğal gaz ithal etmeden kendi yağıyla kavrulsun istiyoruz
Yeni keşifler hayli ihtiyacımızdan fazlasını üretir hale gelirsek neden ihracat da olmasın
Bizim bilhassa son yıllarda üzerinde durduğumuz konulardan birisi güçte bir ticari merkez haline gelmek bu hem doğal gazda hem de elektriği de içine alacak biçimde planlarımızı yapıyoruz Bununla alakalı olarak piyasalarımızda borsalarımızı işletmeye başladık şu anda o borsalar hem elektrik hem doğal gaz iç piyasaya hitap etmekle birlikte burada hacmi likiditeyi derinliği ne kadar artırırsak ne kadar çok kaynak bu ülkede ticarileşirse o vakit bugün çok sıkça kullandığımız TTF dediğimiz aslında Hollanda daki bir doğal gaz ticaret merkezi Petrol için herkesin tahminen bildiği Londra daki Brent Petrol ün fiyatlarının oluştuğu buna emsal şu anda işte birkaç yıldır büyümeye çalışan İtalya da bir pazar var PSV pazarı Türkiye de bulunduğu coğrafyada Güneydoğu Avrupa da yalnızca Türkiye nin değil Balkan ülkelerinin de içinde olduğu coğrafyada bu doğal gazın ticarileştiği bir merkez bir hub olabilir zira bizim doğal gaz tüketimimiz yıllık yaklaşık 60 milyar metreküp Avrupa daki en büyük 4 üncü 5 inci gaz tüketen gaz piyasalarından birisiyiz bu türlü bir fırsat da var Buna bir de yerli kaynağı eklediğinizde o vakit tabi ki çok daha güçlenmiş olacak bu taraftaki emellerimize ulaşma maksadımız
Çalışan gemi sayısı 45’e çıkacak
Karada ve denizde çalışanların sayısı 5200 Bunun 1800 ü denizdeki operasyonlarda 25 gemi var şu anda 12 13 tane helikopter olağan bu ortada işçi nakli ve birtakım bu türlü kritik materyallerin naklini biz havadan lojistikle sağlıyoruz Lakin 1 ay sonra çalışan gemi sayısı 45 olacak çalışan işçi sayısı da artık herhalde bir 1000 1500 daha ek üstüne gelmiş olacak
Burada natürel hem yerli insanımız var ancak yabancı çalıştırdığımız beşerler var onların da hakkını yememek lazım Bilhassa Doğu Akdeniz deki süreçte ismi konmamış birtakım engellemeler ve yaptırımlarla da karşı karşıya kalmıştık o periyotta kendi ülkesinin vatandaşlığını bırakıp Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığını seçen insanlarımız oldu
Şu anda bunlar da yeniden yurt dışından Avrupa dan Asya dan değişik ülkelerden olanlar var pek uyumlu bir halde çalışıyoruz Bizim uyruğumuza geçmeyen lakin tekrar başka yabancılarla da bizim takımımızda yahut hizmet aldığımız kurumlarda çalışanlar var Bu aslında Türkiye Petrolleri artık memleketler arası ölçekte memleketler arası bir petrol şirketi olma yolunda da süratle ilerliyor
Biz birinci keşfi açıkladıktan sonra anketler yapıldı kamuoyunda Bu Karadeniz de bulunan gaza memnuniyet oranı soruldu yüzde 84 benimsemişti Çok kritik ulusal problemlerde çabucak hemen toplumun tamamı kenetleniyor Bu bahis da toplumun tamamının kenetlendiği benimsediği bir olay olarak tarihe geçmiş oldu Lakin buradan hani bir biçimde hükümete iktidara puan gitmesin mantığıyla karalamaya çalışanlar var doğrusu ben üzülüyorum onlar ismine Zira bu çalışmalardan yalnızca biz yararlanmayacağız yani biz bu hizmeti götürürken bize oy vermiş vermemiş diye bakmıyoruz Bugün 81 vilayetimizde doğal gaz var Evet AK Parti hükümetleri vaktinde 2002 de yalnızca 5 büyük kentte 50 ilçede doğal gaz var iken bugün 81 vilayette doğal gaz var 650 ilçede doğal gaz var Nasipse alışılmış tahminen tüm ilçelerimizde vakit içerisinde götürülmüş olacak Fakat bugüne kadar götürdüğümüz gaz çabucak hemen tamamı ithal bir gazdı artık artık yerli gazımızı insanımıza insanımızın meskenine mutfağına götürmüş olacağız Ben insanımızın bunu çok politik bir tarafa çekmediğini düşünüyorum Gerçekten alana çıktığımızda alana çıktığımızda son derece müspet geri dönüşler alıyoruz herkes teşekkür ediyor dua ediyor bizi bunlar keyifli ediyor
Doğu Akdeniz gazı en ekonomik en süratli realize edilebilecek koridor Türkiye
Türkiye aslında hem kendi güç arz güvenliğini tahkim etti bu süreçte hem de Avrupa nın arz güvenliğine ortak olduğu desteklediği projelerle de önemli katkı sağladı işte TANAP bunlardan birisi TürkAkımı bugün tartışılsa da bunlardan birisi Doğu Akdeniz de çıkacak gaz bu bizim kendi yetki alanımızdan olabilir İsrail olabilir Mısır gazı olabilir karşılıklı yarar temelinde projeler çalışılır şayet ekonomik olursa neden Türkiye üzerinden götürülmesin sorusunun karşılığını birlikte verebiliriz Gerçekten aslında geçmişte de birtakım temaslar teknik seviyede olmuştu Biz o vakit da aslında çok kapıları kapatmadık
Eğer pazarlara gitmek istiyorsa Doğu Akdeniz gazı en ekonomik en süratli realize edilebilecek koridor Türkiye EASTMED başta çok konuşuldu fakat ekonomik olmadığı ve çok müddet alacağı için de işte Amerika başta olmak üzere birçok ülke projeye olan dayanağını çekti Türkiye nin de bugüne kadar yaptıkları ortada bunu bu türlü görmek gerekiyor Yarın tahminen Irak olabilir orada da yeni keşifler olursa oradan da gelebilir Hazar civarındaki ülkelerden de tekrar yeni kaynaklar kelam konusu olabilir Şu anda dünya bir güç krizine yanlışsız süratle ilerliyor Bilhassa kimi ülkelere karşı uygulanan ambargolar nedeniyle hem petrol ve petrol eserleri hem de gaza olan erişimler engellendiği sürece bu fiyatların durdurulması çok güç gözüküyor Avrupa da bunun farkında yeni kaynak arayışları ve kaynağı çeşitlendirme rotaları çeşitlendirme gereksinimi hissediyor Bunlar oturulup konuşulup tartışılıp üzerinde bir mutabakat sağlanabilecek bahisler olarak görüyoruz
