AK Parti ve MHP milletvekillerinin imzasıyla sunulan 40 unsurluk teklif için görüşmeler sürüyor. Yasal yere kavuşturulmaları maksadıyla internet haber siteleri ile basın kartına ait konular Basın Kanunu’nun dahiline alınarak radyo, televizyon, kamu kurum ve kuruluşlarının yürüttükleri enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu işçisinin basın kartı düzenlenmesi bakımından periyodik yayın çalışanları üzere değerlendirileceği öngörülüyor.
“İnternet haber editörleri basın kartı alabilecek”
Basın kartı düzenlenmesi bakımından basın kartı talep eden medya mensupları ve enformasyon vazifelileri bu kanun çerçevesine dahil ediliyor. Teklifle internet haber siteleri de periyodik yayın tarifi dahiline alınıyor.
“Künyesiz haber sitesi kalmayacak”
İnternet haber sitelerinde faaliyet gösterdiği iş yeri adresi, ticari unvanı, elektronik posta adresi, irtibat telefonu ve elektronik tebligat adresi ile yer sağlayıcısının ismi ve adresi kendilerine ilişkin internet ortamında kullanıcıların ana sayfadan direkt ulaşabileceği biçimde ve “iletişim” başlığı altında bulundurulacak.
“Haber değiştirildiğinde güncelleme tarihi belirtilecek”
İnternet haber sitelerinde bir içeriğin birinci kere sunulmaya başlandığı tarih ile sonraki güncelleme tarihleri, her erişildiğinde değişmeyecek formda içeriğin üzerinde belirtilecek.
“Süreli yayın için beyanname basın ilan kurumuna verilecek”
Basın duyurularının ve yargı organlarınca verilen yayın yasağı kararlarının süratli ve aktif bir formda bildiriminin sağlanması maksadıyla; periyodik yayınların çıkarılması için, kaydedilmek üzere verilecek beyanname artık Cumhuriyet Başsavcılığı yerine Basın İlan Kurumuna verilecek.
Kayıt için verilen beyannamede elektronik tebligat adresi de gösterilecek. Beyanname ve eklerinin gerekli yahut gerçek bilgileri içermemesi yahut yayın sahibinin yahut temsilcisinin yahut sorumlu müdürün belirlenen kurallara sahip olmaması halinde Basın İlan Kurumu beyannamenin verilmesinden itibaren iki hafta içinde eksikliğin giderilmesini yahut gerçeğe karşıt bilgilerin düzeltilmesini yayın sahibinden isteyecek. Bildirisi tarihinden itibaren 2 hafta içerisinde yapılmaması halinde Basın İlan Kurumu yayımın durdurulmasını İstanbul Asliye Ceza Mahkemesinden talep edecek.
Yayım durdurma müeyyidesi internet haber siteleri bakımından uygulanmayacak. İnternet haber sitesinin karara uymaması halinde Basın İlan Kurumu 2 hafta içinde eksikliğin giderilmesini yahut gerçeğe muhalif bilgilerin düzeltilmesini internet haber sitesinden isteyecek. Yapılmaması durumunda Basın İlan Kurumu internet haber sitesi vasfının kazanılmadığının tespiti gayesiyle İstanbul Asliye Ceza Mahkemesine başvuracak. Mahkeme en geç 2 hafta içinde kararını verecek. Müracaatın kabul edilmesi halinde internet haber siteleri için sağlanabilecek resmi ilan ve reklam ile çalışanlarının basın kartına ait hakları ortadan kalkacak. İnternet haber sitesi için sağlanan hakların ortadan kaldırılması, bu Kanun yahut ilgili mevzuat uyarınca öngörülen yaptırımların uygulanmasına pürüz olmayacak.
“İçerikler 2 yıl mühlet ile koruma edilecek”
İnternet haber sitesinde yayınlanan içerikler, gerektiğinde talep eden Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edilmek üzere doğruluğu ve bütünlüğü sağlanmış halde 2 yıl mühlet ile koruma edilecek. Yargı mercileri tarafından yayının soruşturma ve kovuşturma konusu olduğunun internet haber sitesine yazılı olarak bildirilmesi halinde, bu süreçlerin sonuçlandığının bildirilmesine kadar soruşturma ve kovuşturma konusu yayın kaydının saklanması zarurî olacak.
“Düzeltme hakkı 1 hafta müddetle yayımlanacak”
İnternet haber sitelerinde ziyan gören kişinin düzeltme ve yanıt yazısını sorumlu müdür, hiçbir düzeltme ve ekleme yapmaksızın, yazıyı aldığı tarihten itibaren en geç bir gün içinde, ilgili yayının yer aldığı sayfa ve sütunlarda, URL ilişkisi sağlanmak suretiyle, tıpkı puntolarla ve birebir halde yayımlamak zorunda olacak. Yayın hakkında verilen erişimin engellenmesi ve/veya içeriğin çıkarılması kararının uygulanması ya da internet haber sitesi tarafından içeriğin tabiatıyla çıkarılması durumunda, düzeltme ve yanıt metni ilgili yayının yapıldığı internet haber sitesinin ana sayfasında 1 hafta mühletle yayımlanacak.
Basılmış eserler yahut internet haber siteleri yoluyla işlenen yahut bu kanunda öngörülen başka hatalarla ilgili ceza davalarının bir muhakeme koşulu olarak, günlük vadeli yayınlar ve internet haber siteleri istikametinden 4 ay, öteki basılmış eserler tarafından 6 ay içinde açılması mecburî olacak. Bu müddetler basılmış yapıtların Cumhuriyet Başsavcılığına teslim edildiği tarihten, internet haber siteleri için ise habere ait cürüm ihbarının yapıldığı tarihten başlayacak. Lakin bu mühletler, Türk Ceza Kanunu’nun dava vakit aşımına ait unsurunda öngörülen mühletlerin yarısını aşamayacak ve mühlet sonunda yayının yenilenmesi hali ile kabahatin temadi ettiğinin belirlendiği hallerde, dava vakit aşımı mühleti tam olarak uygulanacak.
“Basın kartı müracaatları Bağlantı Başkanlığına yapılacak”
Teklifle basın kartı başvurusu, niteliği ve cinsleri de belirlendi. Buna nazaran, basın kartı başvurusu Bağlantı Başkanlığına yapılacak. Basın kartı, resmi nitelikte bir kimlik dokümanı olarak kabul edilecek.
Basın kartı, Türkiye’de faaliyet gösteren medya kuruluşlarının Türk vatandaşı medya mensuplarına, vadeli yayınların sahiplerine yahut hukukî kişi temsilcileri ile radyo ve televizyonların idare heyeti liderlerine, medya kuruluşları ismine hareket eden ve misyon alanı Türkiye’yi yabancı medya mensupları ile misyon alanı Türkiye’yi bir arada süreksiz bir müddetle Türkiye’ye haber maksatlı gelen yabancı medya mensuplarına, yurt dışında yayın yapan medya kuruluşlarının, Türk vatandaşı sahiplerine ve çalışanlarına, yurt dışında özgür gazetecilik yapan Türk vatandaşı medya mensuplarına, medya alanında hizmet veren kamu kurum ve kuruluşlarında ve kamu kurum ve kuruluşlarının yürüttükleri enformasyon hizmetlerinde çalışan kamu çalışanına, medya alanında faaliyet göstermeleri kaidesiyle, sendikalar ile kamu faydasına faaliyette bulunduğu Cumhurbaşkanı kararıyla tespit edilen dernek ve vakıfların yöneticilerine verilebilecek.
“Basın kartı alma şartları”
Basın kartı talep edenlerin müracaatta bulunabilmeleri için 18 yaşını bitirmiş olması, en az lise yahut dengi bir eğitim kurumundan mezun olması, kısıtlı yahut kamu hizmetlerinden yasaklı olmaması koşulu aranacak.
Ayrıca basın kartı talep edenlerin müracaatta bulunabilmesi için Türk Ceza Kanunu’nun 53’üncü hususunda belirtilen müddetler geçmiş olsa bile; taammüden işlenen bir hatadan ötürü 5 yıl yahut daha fazla müddetle mahpus cezasına ya da şantaj, hırsızlık, sahtecilik, dolandırıcılık, inancı berbata kullanma, palavra tanıklık, palavra yere yemin, iftira, kabahat uydurma, müstehcenlik, fuhuş, hileli iflas, zimmet, irtikap, rüşvet, kaçakçılık, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, hatadan kaynaklanan malvarlığı kıymetlerini aklama kabahatleri ile cinsel dokunulmazlığa karşı kabahatler, kamu barışına karşı kabahatler, anayasal nizama ve bu nizamın işleyişine karşı hatalar, ulusal savunmaya karşı cürümler, devlet sırlarına karşı cürümler, casusluk hataları ve terör kabahatlerinden karar giymemiş olması gerekiyor.
Kart talep edenlerde, Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Ortasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kararlarına uygun kontrat yapmış olması ve zorlayıcı sebepler dışında işten ayrıldığı tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere orta vermeden çalışması, medya faaliyeti dışında ticari faaliyette bulunmaması kuralı da aranacak.
Basın kartı talep eden müddetli yayın sahipleri yahut hükmî kişi temsilcileri ile radyo ve televizyonların idare heyeti liderlerinde, kamu kurum ve kuruluşlarında basın kartı alabilecek çalışanlarda ve yabancı basın-yayın kuruluşlarında çalışan Türk vatandaşı medya mensuplarından basın kartı talep edenlerde “Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Ortasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kararlarına uygun mukavele yapmış olması ve zorlayıcı sebepler dışında işten ayrıldığı tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere orta vermeden çalışması, medya faaliyeti dışında ticari faaliyette bulunmaması” koşulları aranmayacak.
Sürekli ve hür basın kartı talep edenler ile Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT) aracılığıyla misyona bağlı basın kartı talep edenlerde ise “Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Ortasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun kararlarına uygun kontrat yapmış olması ve zorlayıcı sebepler dışında işten ayrıldığı tarihten itibaren 1 aydan fazla olmamak üzere orta vermeden çalışması” koşulu aranmayacak.
Basın kartı talep eden yabancı medya mensuplarına, medya kuruluşu tarafından görevlendirildiklerini belgelendirmeleri, Türkiye’de çalışma müsaadelerinin olması, bağlı bulundukları kuruluşun yönetim merkezinin bulunduğu ülkenin Türkiye’deki büyükelçilik, elçilik yahut konsolosluklarından aldıkları takdim mektubunu ibraz etmeleri halinde, karşılıklılık temeli da gözetilerek Başkanlıkça basın kartı verilebilecek.
“Basın kurulu 9 üyeden oluşacak”
Basın Kartı Komitesi 9 üyeden oluşacak. Kurulda, Başkanlığı temsilen 2 üyenin yanı sıra emekçi sendikası biçiminde faaliyet gösteren sendikalardan basın kartı sahibi üyesi en fazla olan sendika tarafından belirlenecek bir üye ile irtibat fakültesi dekanları yahut basın kartı sahibi gazeteciler ortasından Başkanlıkça belirlenecek bir üye de yer alacak. Üyelerin vazife müddeti 2 yıl olacak. Mühleti dolan üyeler yine seçilebilecek.
Komisyon; müracaat sahibinin niteliklerini, mesleksel çalışmalarını, yapıtlarını, mükafatlarını kıymetlendirerek basın kartı taşıyıp taşımayacağına karar verecek. Komitenin kararları, Lider tarafından onaylandıktan sonra uygulanacak.
“Basın Kanunu ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” ile basın kartının iptal edileceği durumlar belirleniyor.
Buna nazaran, basın kartı sahibinin, kanunda belirtilen niteliklere sahip olmadığının yahut bu nitelikleri sonradan kaybettiğinin anlaşılması halinde basın kartı İrtibat Başkanlığınca iptal edilecek.
Basın kartı sahibinin, basın ahlak asıllarına ters davranışlarda bulunması halinde Basın Kartı Komitesi kararıyla basın kartı iptal edilecek.
Basın kartı sahibinin sahip olması gereken niteliklere sahip olmadığın yahut bu nitelikleri sonradan kaybettiğinin anlaşılması sebebiyle İrtibat Başkanlığınca basın kartının iptali halinde; kart almaya pürüz durum ortadan kalksa dahi iptal tarihinden itibaren bir yıl geçmedikçe yine basın kartı verilmeyecek.
Basın ahlak temellerine muhalif davranışlarda bulunulması nedeniyle basın kartının iptali halinde, iptal tarihinden itibaren 5 yıl geçmedikçe yine basın kartı verilmeyecek.
Belirtilen müddetler, iptal edilen basın kartının iade edildiği tarihten itibaren işlemeye başlayacak.
Adli sicil kaydında basın kartı verilmesine pürüz bir kabahatten mahkumiyeti bulunan bireylere bu mahkumiyetler isimli sicil kaydından silinmedikçe yahut yasaklanmış hakların geri verilmesine karar verilmedikçe basın kartı düzenlenmeyecek.
İletişim Başkanlığınca düzenlenecek olan basın kartlarının formu, medya kuruluşlarında aranacak kaideler, kontenjanlar, Kurul üyelerinin belirlenmesi, çalışma ve karar alma adapları, müracaat cinsleri ile müracaatta istenilecek evraklar Başkanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek.
Kanun teklifinin yürürlüğe girdiği tarihten evvel faaliyet gösteren internet haber siteleri, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde bu yükümlülüklerini yerine getirmek zorunda olacak.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten evvel yayımlanmakta olan müddetli yayınlarla ilgili olarak Cumhuriyet Başsavcılıklarında bulunan kayıtlar, Basın İlan Kurumuna üç ay içinde devredilecek.
Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten evvel adabınca verilmiş olan basın kartları, gerekli koşulları taşımaları kaydıyla geçerliliğini müdafaaya devam edecek.
“Genel konsey üye sayısı 42’ye çıkacak”
Teklifle, 36 şahıstan oluşan Basın İlan Kurumu Genel Şurasına, resmi ilan yayınlayacak internet haber sitelerinden 2, Cumhurbaşkanınca belirlenecek 2, radyo, televizyon ve internet siteleriyle ilgili süreçler gerçekleştiren Bilgi Teknolojileri ve İrtibat Kurumu (BTK) ile Radyo ve Televizyon Üst Şurasından (RTÜK) 2 temsilci eklenecek. Genel Heyet üye sayısı 42’ye çıkacak.
Teklifle, Kurumun ülke genelinde vazifeli olmasıyla tüm Anadolu gazetelerinin kayıtları Basın İlan Kurumunda tutulduğundan, Anadolu gazete sahipleri temsilcileri seçiminin Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığı yerine Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenmesi amaçlanıyor.
Anadolu gazete sahiplerinin Genel Konseye katılacak temsilcileri resmi ilan yayınlayan Anadolu gazete sahiplerinin ya da bu gazetelerin başka farklı gösterecekleri temsilcilerinin Genel Müdürlüğün daveti üzerine katılacakları toplantıda farklı coğrafik bölgelerden olmak üzere seçilecek.
Yeni üyeler belirlenene kadar mevcut üyelerin vazifeleri devam edecek
“Resmi İlan alabilecek haber siteleri Basın İlan Kurumunun Sitesi üzerinden duyurulacak”
Kurum Genel Müdürlüğü, her ayın sonunda resmi ilan ve reklam verilebilecek olan mevkuteler ile internet haber sitelerinin isimlerini ve vasıflarını ihtiva eden birer listeyi, Kurumun internet siteleri üzerinden duyuracak.
Teklifle, internet haber sitelerinde yayınlanacak resmi ilan ve reklamların asılları da belirleniyor. Böylelikle internet haber sitelerinde resmi ilan ve reklamların Basın İlan Kurumu aracılığıyla yayınlanabilmesine imkan sağlanıyor.
Yapılacak olan düzenlemeyle, kurum aracılığıyla yayınlanan ilanların kopyalanması yahut ticari faaliyete bahis edilmesi durumlarına dair yöntem ve temellerin tespit edilmesi için Genel Konseye yetki veriliyor, kamuya ilişkin ilanlara vatandaşların tek merkezden kolaylıkla ulaşabilmesi ve Basın İlan Kurumu İlan portalına türel statü kazandırılıyor.
Buna nazaran; Resmi Gazetede yayımlananlar hariç olmak üzere; Kanun, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ve yönetmelikler uyarınca yayınlatılması mecburi olan resmi ilanlar ile daire ve teşekküller, kanun yahut Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle kurulan sair kuruluşlar yahut bunların iştiraklerinin internet haber sitelerinde yayınlatacakları ilan ve reklamlar lakin Basın İlan Kurumu aracılığı ile yayınlanacak. Kurum aracılığıyla yayınlanan ilan ve reklamların, kopyalanması, yayınlanması, yayınlattırılması ve ticari faaliyete bahis edilmesi Kurumun vereceği müsaadeye bağlı olacak.
Cumhurbaşkanlığına bağlı kurum ve kuruluşlar ile Bakanlıklar, bağlı, ilgili yahut alakalı kurum ve kuruluşlar, öbür kurum ve kuruluşların kendi internet sitesinde yayını zarurî olan ilanlarının ayrıyeten Basın İlan Kurumu İlan Portalında yayınlatılması zarurî olacak. Bu ilanların Basın İlan Kurumu İlan portalındaki yayınından fiyat alınmayacak.
“Gazete ve mecmualar için uygulanan müeyyideler haber sitelerine de uygulanacak”
İnternet haber sitelerinde resmi ilan ve reklam yayınlatılması vazifesi Basın İlan Kurumuna verildiğinden, gazete ve mecmualar için uygulanan müeyyideler internet haber sitelerine de uygulanacak.
Öte yandan müeyyide uygulanan gazete, mecmua ve internet haber sitelerinin başvuracağı yargı mercii konusunda tereddütlerin giderilmesi hedefiyle başvurulacak mahkeme yeri, Kurum Genel Müdürlüğünün bulunduğu yerdeki en yüksek dereceli asliye hukuk hakimliği olarak değiştiriliyor, 15 gün olan mahkemenin karar verme mühleti kaldırılarak hususa ait kolay yargılama yordamı olacak.
Yönetim Şurası Kararına karşı, kararın bildirisinden itibaren 10 gün içinde Kurum Genel Müdürlüğünün bulunduğu yerdeki en yüksek dereceli Asliye Hukuk Hakimliğine itiraz edilebilecek.
İnternet haber sitelerinde resmi ilan ve reklam yayınlayacakların sorumluluklarına da teklifte yer veriliyor.
İnternet haber sitelerinde resmi ilan ve reklam yayınlayacakların taşıması gereken vasıflar ve gereken sorumluluklar ile yayına ait yordam ve temeller teklifin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren Kurum Genel Heyeti tarafından 6 ay içinde çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek.
İcra ve İflas Kanunu dahilindeki taşınır, taşınmaz satışlarının gazete yoluyla ilan edilip edilemeyeceğinin takdir yetkisi icra memurluklarının tasarrufuna bırakılıyor. İcra memurları tarafından ifa edilen bu yetkiden kaynaklanan uygulamalardaki farklılıkların giderilmesi, bu ilanların internet haber sitelerinde de yayınlatılması amaçlanıyor.
Elektronik satış portalı ve Basın İlan Kurumu İlan Portalında yapılacak ilan, artırmanın bitimine kadar erişime açık tutulacak.
Toplam muhammen bedeli 500 bin Türk lirasına kadar olan satışlar için gazete yahut internet haber sitesi ile ilan yapılıp yapılmayacağına icra dairesince alakadarların menfaatleri dikkate alınarak karar verilecek lakin toplam muhammen bedeli 500 bin Türk lirasının üzerinde ve 2 milyon Türk lirasının altında olanlar, satışın yapılacağı yerde yayınlanan resmi ilan yayınlama hakkını haiz bir lokal gazete yahut bir internet haber sitesinde ilan edilecek.
Satışın yapılacağı yerde resmi ilan yayınlama hakkını haiz mahallî gazete yahut internet haber sitesi idaresi bulunmaması halinde ilan, icra dairesinin belirleyeceği tıpkı vilayet mülki hudutları içerisinde bulunan öbür bir yayın yerinde resmi ilan yayınlama hakkını haiz bir mahallî gazete yahut bir internet haber sitesi aracılığıyla duyurulacak.
Toplam muhammen bedeli 2 milyon Türk lirası ve üzerinde olanlar ise bir internet haber sitesinde yahut yurt genelinde dağıtılıp satışa sunulan ve ilan talebi tarihinde günlük fiili satışı 50 bin adedin üzerinde olan resmi ilan yayınlama hakkını haiz bir gazetede yayınlatılacak.
Gazete yahut internet haber sitesinde yayınlanacak ilanlar eş vakitli olarak Basın İlan Kurumu İlan portalında da duyurulacak. Basın İlan Kurumu İlan portalında yayınlanacak ilanlardan fiyat alınmayacak. Mali limitler bir evvelki yılın aralık ayındaki yıllık üretici fiyat endeksi temel alınarak Adalet Bakanlığı tarafından güncellenecek ve her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere birebir tarihe kadar Resmi Gazete’de ilan edilecek. Kelamı edilen mali limitler fevkalâde hallerde yeniden Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Cumhurbaşkanı kararı ile güncellenebilecek. Gazetede, internet haber sitesinde, elektronik satış portalında yahut Basın İlan Kurumu İlan Portalında ilanı yapılan metindeki kusurlar, ihale tarihi değiştirilmeksizin yalnızca elektronik satış portalında ilanen düzeltilecek.
