Ülkemizde Marmaris’ten Kahramanmaraş’a, Finike’den Anzer’e, Kars’a ve Bingöl’e kadar dört bir tarafta binbir emek ve zorlukla arıcılık yapılıyor. Hepimiz arıların daha çok kırsal bölgelerde bal ürettiğini düşünsek de İstanbul üzere büyük kentlerde de kent arıcılığı yapılıyor. Üstelik İstanbul, sahip olduğu bitki çeşitliliği ve coğrafik pozisyonuyla kıymetli bir potansiyele sahip. İstanbul’da yeşilliği ve doğal tarımı ile öne çıkan Beykoz’da, Tarım Bakanlığı’nın denetimindeki Riva Bal Ormanı’nda itinayla üretilen ballar tabiattan kovana, kovandan sofralarımıza ulaşıyor. Üstelik kent arıcıları tarafından Beykoz’a özel püren çiçeğinden üretilen ballar sofralar için en çok tercih edilen ballar.
Kaptanlığı bırakıp dede mesleğini devam ettirenler de gerilim atmak için bu meslekle uğraşanlar da var. Geçtiğimiz hafta, ziyaret ettiğimiz Beykoz Riva Bal Ormanı, İstanbul kent arıcılığının merkezlerinden biri. Burada yaklaşık 2 bin kadar kovan var. Geçtiğimiz hafta İstanbul Beykoz Riva Bal Ormanı’na gidip kovana elini sokmaya cüret ederek tatlı bir hazineye kavuşan kent arıcıları Adem Özkan Yalçın, Cemal Sarı, Osman Fikret Orman ve Ali Mercan ile konuşup mesleğe başlama kıssalarını dinledik.
AİLEDE ARICILIK YAPAN BİRİNCİ BENİM
Osman Fikret Orman’ın çiftliğinden sonra eşiyle birlikte bizleri ağırlayan Ali Mercan’ın yanına gidiyoruz. Eşinin hazırladığı sofrada biraz soluklandıktan sonra başlıyoruz Mercan ile sohbet etmeye. Mercan, 69 yaşında. Tıpkı başkaları üzere emekli olduktan sonra arıcılık yapmaya başlamış. Yaklaşık 20 yıldır arıcılık yapan Mercan, aslında vaktini pahalandırmak için arıcılığa başladığını söylüyor ve çok mutlu olduğunu da lisana getiriyor. “Hiçbir şikayetim yok. Arının ekmeğini yiyoruz” diyor. “Bir insan bir işi seviyorsa en güç iş ona kolay gelir” diyen Mercan, yaptığı işi sevdiğini ve sıkıntı gelmediğini söylüyor. “Ailede arıcılık yapan birinci benim” diyen Mercan, gençlerin arıcılığa pek ilgisi olmadığını ve yapmak istemediğini belirtiyor. Çok meşakkatli bir iş olduğunu lisana getiren Mercan, “Arı sokması oluyor, sağımı meşakkatli, daima tabiatla bir gayret içerisindesiniz” diyerek gençlerin artık tercih etmediğini anlatıyor. Bal Ormanı’nda kestane balını ürettiklerini ve tükettiklerini tabir eden Mercan, perakende olarak kendi müşterilerine satış yaptığını tabir ediyor. Arıcılık mevsiminin nisan ayında başladığını kasıma kadar devam ettiğini belirten Mercan, nisandan kasıma kadar kendileri için ağır bir süreç başladığını anlatıyor. Kasımdan marta kadar da kovan bakımı, tamirleri, arı gereçlerinin eksiklerini yapıp, ilkbahara hazırlık yaptıklarını kaydediyor.
KAPTANLIKTAN BAL ÜRETİCİLİĞİNE
Şu ana kadar 400 arı kovanına sahip olduğunu ve İstanbul’un en büyük üreticilerinden biri olduklarını belirtiyor. “Geçimimizi buradan sağlıyoruz” diyen Yalçın, Beykoz’da ürettikleri balları daha sonrasında hem toptancılara hem de perakende olarak sattığını söylüyor. Perakende olarak artık müşteri portföyünün oluştuğunu anlatan Yalçın, fazla ürettikleri balları ise bal toptancıları ve bal tüccarlarına verdiklerini söylüyor.
SADECE BEYKOZ’DA YETİŞEN PÜREN BALLARI
Riva Bal Ormanı’nda üretilen balların başkalarından ayıran özelliğini anlatan Yalçın, Beykoz’un aslında balının meşhur olduğunu belirtiyor ve kelamlarına şöyle devam ediyor: “Burada kestane ormanlarımız ağır ve yetişen kestane Karadeniz bölgesindeki üzere değil. Karadeniz bölgesinde kestane çiçeği ile birlikte orman gülü çiçeği de açıyor. O vakit o bal çok karışık ve acı oluyor. Orman gülünün içindeki Rhododendron‘dan ötürü yani komar denilen bir husustan ötürü tansiyon düşüklüğüne sebep oluyor. Lakin bizim ormanımızda Rhododendron dediğimiz orman gülü bitkisi yok.” Beykoz, Şile ve Yalova’nın muhakkak bir kısmına kadar Rhododendron bitkisinin olmamasının yalnızca saf kestane olma-sından ötürü çok tercih edildiğini lisana getiren Yalçın, Beykoz Bal Ormanı’nda kestane balının ve Beykoz’da yetişen püren dedikleri özel funda çiçeği balının olduğunu söylüyor ve bu yüzden de Beykoz’un tercih edilen bir yer olduğunu kelamlarına ekliyor.
İSTANBUL ÇOK GÜZEL BİR BAL KAYMAĞI
“İstanbul’da arıcılık yapılır mı?” sorumuza ise, “ evet” diye karşılık veriyor ve İstanbul’un hem orman hem de endemik bitki olarak çok varlıklı olduğunu lisana getirerek ” Yani İstanbul denilince insanların aklına daima büyük büyük binalar geliyor lakin aslında o denli değil. İstanbul çok düzgün bir bal kaymağı” diyor. Bal satarken, müşterilerinin “Nerenin balı?” diye birinci sorduğu soruya “Riva’nın balı” halinde verdikleri yanıta, “İstanbul’da bal olur mu?” halinde şaşırdıklarını anlatıyor. Sık sık bu problemle karşılaştıklarını belirten Yalçın, halbuki İstanbul’da iki bin tane kayıtlı arıcı ve 15 binin üzerinde de kayıtlı kovanın olduğunu söylüyor. Bal randımanı olarak da İstanbul’un, Anadolu’nun birden fazla yerinden daha yüksek bir yer olduğunu vurguluyor. “Arıcılık entelektüel hayvancılıktır” diyen Yalçın, bir arıcı da olmazsa olmaz özellikleri “Bilgi birikiminizin yüksek olması, tabiat ve bitki bilginizin olması ve meteoroloji bilginizin olması” formunda sıralıyor.
ARICILIKLA TÜM GERİLİMİMİ ATIYORUM
Adem Yalçın’ın çabucak yan tarafında, Cemal Sarı’nın 50 kovanın bulunduğu bal çiftliğine gidiyoruz. Sarı, 10 yıldır arıcılık mesleği ile hemhâl. “Kamudan emekli olduktan sonra bu işe gönül verdim” diyerek başlıyor kıssasını anlatmaya. Oğluyla birlikte arıcılık yapan Sarı da, daha öncesinde dedesinin kendi meskenlerinin önünde arıcılıkla uğraştığını söylüyor ve aslında arıcılığa evvelce beri meraklı olduğunu kaydediyor. “Arıcılık yapmak tüm hudut gerilimimi atıyor” diyen Sarı, buraya gelince çok keyifli olduğunu belirtiyor. “İstanbul’da arıcılık mı yoksa köyde arıcılık mı?” sorumuzu ise, “Köyde mesela kışın kimi vakit uzun geçiyor kimi vakitse kısa. O yüzden bir kayıp. Ürettiğiniz eseri pazara ulaştırmak da düşünce ayrıyeten. Lakin burada balımızı çabucak satma imkânımız var. O yüzden İstanbul natürel ki” formunda yanıtlıyor. Bal ormanında püren ve kestane ballarının yanı sıra Basra balı ürettiklerini söylüyor. Sarı, perakende olarak satış yaptığını da tabir ediyor. Arı bakımının ise tıpkı bir çocuğa bakmak üzere epeyce sıkıntı bir iş olduğunu anlatıyor. Arıların hastalıklara yakalandığını söyleyen Sarı, “Arıların da çok çeşitli hastalıkları var. Mesela kanat ve bacaklarda deformasyon, kısa bacaklılık üzere beden anormallikleri ve yetişkin arılarda randıman düşüklüğüne neden olan, hatta kovanın büsbütün sönmesine bile sebep olabilecek tehlikeli bir hastalık olan arı hastalığı Varroa yahut Lösemi var mı diye çok dikkat ediyoruz” diyor ve son olarak arıların mevsimine nazaran kendi kendilerini yenilediğini kelamlarına ekliyor.
SAĞLIĞIMI ARILARA BORÇLUYUM
