Avusturya’da yaşayan “Ve: Blues” kitabının muharriri Ercüment Aytaç, “Dunya Brennt” ismiyle Almanca yayınlanan romanını artık “Dünya Yanıyor” ismiyle Türkçeye kazandırıyor. Kitapta Avusturya’da annesini arayan 12 yaşındaki Suriyeli Jamila ile ona yardım eden Avusturyalı Lisa ve Türk kızı Feride’nin gizemli kıssası var. Bunun yalnızca bir çeviri olmadığını vurgulayan muharrir, Türkçe haliyle kitabın epey değişikliğe uğrayıp genişlediğini söylüyor. Ülkemizi ziyarete gelen Aytaç’la yeni kitabı ve Türkiye ile Avusturya ortasındaki yayıncılığı konuştuk. Sanal dünyada yaşayan insanların artık roman üzere uzun metinleri okumadığını söyleyen Aytaç, Türkiye’nin çok daha renkli bir edebiyat dünyası olduğunu belirtti.
– Avusturya’da kitaplara mevzu edilecek kadar Suriyeli göçmen var mı?
Avusturya’da da Suriyeliler var, evet. Birkaç göçmen kampında bulunduğum için onlarla hâlâ arkadaşlığımız devam ediyor. Suriye’den göç edenlerin öykülerini, trajedilerini çok yakından görme ve öğrenme bahtına sahip oldum. Bütün bu tecrübeler romana yansıdı.
-Almanca romanınız birinci sefer Türkçeye çevrilecek. Neler değişecek kitapta?
Roman başımda canlandığında ana lisanları Almanca karakterler vardı. Hasebiyle olaylar Almanca gelişti. Birileri Türkçeye çevirip bana gönderdiğinde, hiç hoşuma gitmedi. Hatta romanı anlamadıklarını düşündüm. Kendim çevirmeye başladığımda romandaki karakterler değişti ve onları tutamayacağımı anladım. O yüzden romanı baştan inşa ediyorum. Konusu değişmiyor elbette ancak kimi tiplemeler, kimi insanlık halleri daha derinlikli hale geliyor. Bir romanı öbür bir lisana çevirirken genişlemesi edebiyat dünyasında pek görülen bir şey değil. Tahminen birinci olacak lakin bunu denemek istiyorum.
İLK OKUYANLARDAN BİRİ ORHAN PAMUK
–İlk romanınız “Ve: Blues” yayınlandığında Türkiye’de farklı bölümlerden oldukça ses getirmişti. Biraz romandan ve çıkış sürecinden kelam edebilir misiniz?
İlk romanım olduğu için hayatımda çok kıymetli bir yere sahip. Ve: Blues, Almanya’ya giden genç bir adam ve Amerikalı siyahi bir trompetçinin hayatından kesitler kapsıyor. Bu romanı basılmadan evvel birinci okuyanlardan biri Orhan Pamuk’tu. Sonraki sabah erkenden beni arayıp, “Bütün gece romanınızı okudum, kıkır kıkır güldüm” demişti. Romanın insanları güldürme özelliği var, fakat bence hüzünlü bir metin.
AVRUPA’DA YAYIN PİYASASI DURGUN
-Türkiye’deki yayın hayatıyla Avusturya yayıncılığını kıymetlendirecek olursanız, neler söylemek istersiniz?
Avusturya çok küçük bir ülke ve yayın piyasasında büsbütün yerleşmiş isimler var. Büyük yayınevlerinde o isimleri geçip ön plana çıkmak çok sıkıntı. Daha küçük yayınevleri de devletin takviyesiyle ayakta kalabiliyor. Bu türlü bakılacak olursa Türkiye’nin çok renkli bir edebiyat dünyası var. İnsanların kitaba ilgisi de çok yüksek. Avusturya’da çok fazla kitap okunduğunu düşünmüyorum. Özellikle toplumsal medya devrinde beşerler artık kısa yazılar okuyor yahut hiç okumuyor. Kitabevleri birer birer kapanıyor. Münasebetiyle Avrupa’da yayın piyasası hayli sakin, fakat Türkiye’de çok canlı.
Çift kutuplu köşe yazısı
-Bir devir Yeni Şafak ve Cumhuriyet gazetesinde köşe yazdınız. İki farklı mecrada nasıl sürdürdünüz yazarlığınızı?
İlk romanım çıktığında Cumhuriyet gazetesinin kitap ekinde röportajım yayınlanmıştı. Beni oradan tanıdılar ve nizamlı olarak kültür yazısı yazmamı istediler. Bu ortada Yeni Şafak topluluğu da romanı okumuş, onlar da benden yazı istedi. 1996-97 yılları ortasında her iki gazeteye de yazı gönderiyordum. Bu aslında kutuplaşmadan da üretebilmenin mümkün olduğunu işaret eden bir periyot benim için. Ancak Cumhuriyet gazetesi Yeni Şafak’ta yazdığımı öğrenince, yazılarımı artık yayınlamaz oldu. Münasebetiyle bu çift kutuplu köşe yazısı serüvenim de bu halde bitmiş oldu.
