Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) “Yabancı Para Yükümlülükler İçin Türk Lirası Cinsinden Menkul Değer Tesisi Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
TCMB’nin husus ile ilgili duyurusunda bankaların ve öteki mali kuruluşların bilanço içi yahut bilanço dışı uygun görülen kalemlerini temel alan mecburî karşılık ve genel disponibilite uygulamalarının, Merkez Bankası’nın temel vazife ve yetkileri ortasında olduğu anımsatıldı.
Merkez Bankası’nın finansal istikrarın desteklenmesi ve nakdî transfer sisteminin güçlendirilmesi gayesiyle hem varlık hem de yükümlülük kalemleri üzerinden mecburî karşılık ve menkul değer tesisi uygulamaları ile makro ihtiyati araç setini güçlendirdiği belirtilen duyuruda şu tabirlere yer verildi:
“Para Siyaseti Heyeti 26 Mayıs 2022 tarihli duyurusunda kıymetlendirme süreçleri tamamlanan teminat ve likidite adımlarının devreye alınacağını kamuoyu ile paylaşmıştır. Bu kapsamda 10 Haziran 2022 tarihinde yayımlanan 2022/20 sayılı Bildiri ile yabancı para mevduat/katılım fonu yükümlülükleri üzerinden Türk lirası cinsinden menkul değer tesisi uygulaması başlatılmıştır. Bu düzenleme kapsamında bankalar, Türk lirası mevduat/katılma hesaplarına dönüşüm gayelerine nazaran belirlenen oranlarda menkul değer tesis etmektedir. Birinci tesis 29 Temmuz 2022 tarihinde gerçekleşmiştir.
Para Siyaseti Konseyi 18 Ağustos 2022 tarihli duyurusunda kredilerin büyüme suratı ve erişilen finansman kaynaklarının maksadına uygun biçimde iktisadi faaliyet ile buluşmasının yakından takip edildiğini, son devirde bariz biçimde açılan politika-kredi faizi makasının mali transferin aktifliğini azalttığını belirtmiştir. Bu çerçevede Şura, nakdî transfer sisteminin aktifliğini desteklemek üzere, makro ihtiyati siyaset setinin daha da güçlendirileceğini, kıymetlendirme süreçleri tamamlanan kredi, teminat ve likidite siyaset adımlarının da kullanılmaya devam edileceğini kamuoyu ile paylaşmıştır.”
Duyuruda, yapılan değerlendirmeler sonucunda, 23 Nisan 2022 tarihli duyuruda belirtilen mecburî karşılığa tabi krediler için yüzde 20 seviyesinde uygulanan mecburî karşılık tesisinin, uygulamanın aktifliğinin arttırılması gayesiyle bankalar için yüzde 30 oranında menkul değer tesisi ile ikame edilmesinin karara bağlandığı bildirildi.
30 Aralık 2022 prestijiyle 29 Temmuz 2022 tarihine nazaran yüzde 10 kredi büyüme oranını aşan kredi fiyatı kadar menkul değerin bir yıl boyunca tesis edilmesine karar verildiği kaydedilen açıklamada, hariç tutulan kredi tiplerinin harcama mukabili kullandırılmaması halinde menkul değer tesisine tabi olmasının kararlaştırıldığı söz edildi.
Duyuruda ayrıyeten bildirinin yayımı tarihinden itibaren 2022 yıl sonuna kadar kullandırılacak ticari nitelikteki kredilerde Merkez Bankası tarafından yayımlanan yıllık bileşik referans oranın 1,4 katı üzerinde yıllık bileşik faiz oranıyla kullandırılacak kredi fiyatının yüzde 20’si, 1,8 katı üzerinde yıllık bileşik faiz oranıyla kullandırılacak kredi fiyatının yüzde 90’ı nispetinde menkul değer tesis edilmesine karar verildiği belirtildi.
