Zeynep Tuba Kesimli
Çocuklar için yazmaya nasıl ve ne vakit başladınız?
Resimli kitapların dünyasını, klasik çocuk kitabı müelliflerini daima çok sevdim. Okul öncesi kümesine İngilizce öğretmenliği yaptığım devirde fotoğraflı kitaplar üzerinden İngilizce öğretme formülleri geliştirirken daha fazla fotoğraflı kitaplar dünyasına daldım. Bu birikimlerimi toplumsal medyada paylaşırken etrafım beni yazma konusunda cesaretlendirdi. Halbuki benim güzel yazılmış çocuk edebiyatı yapıtları okudukça yazmaya dair yüreğim artmıyor tersine azalıyordu. O kadar güzelini yazamam telaşı ya da yazılmışı var ki yanılgısıydı bu. Yürek kazanmak üzere Londra’da çocuklar için yazmak bahisli üniversite programlarına katıldım. Hem bakış açımı genişletmek hem de yazmaya dair motive olmaktı gayem. Çocuk edebiyatı alanına dair akademik manada farkındalık kazanmakla bir arada aldığım dersler beni yazmaya ve çocuklar için içerik üretmeye yöneltti. Bir proje için İngilizce yazdığım metni Türkçe olarak tekrar sağalttım ve birinci kitabım için yayınevine gönderdim. Olumlu dönüş sonucunda yazarlığa adım attım ve şu an kendi yazdığım dört fotoğraflı kitabım var.
Kitaplarınızdaki çocuklar, tabiatla sarmaş dolaş ve hayal kuran çocuklar. Hasan Ali Toptaş’tan ödünç alarak soracak olursak çocukluğunun elinden tutmuş bir müellif mısınız?
Çocukluğumdan çok yetişkinliğimin elinden tutmuş ve bu farkındalıkla çocuklara seslenen bir müellifim diyebilirim. Tecrübelerim, hoşlandığım şeyler, beni ben yapan detaylar, keşfettiklerim, hayallerim, beklentilerim, bana dair olgunlaşan ve olgunlaşmakta olan ne varsa metinlerime yansıyor. Kitaplarımın konusuna bakarsak birinci kitabımda annesiyle gökyüzü hakkında sohbet eden bir çocuk var. Burada benden olan en besbelli özellik gökyüzünü sevmem. Ayın gün gün takipçisi olmam. İkinci kitabımda babayla geleceğe ve varlık içinde kendini nasıl, ne biçimde olduracağına dair konuşan bilge bir çocuk var. Burada ben çocukken ebeveynlerim de bana bunları fısıldasaydı keşke demiş olabilirim. Üçüncü kitabım tabiata olan merakımın, yaşadıkça keşfettiklerimin, daha çok karantina devrinde fark ettiğim ayrıntıların bir yansıması. Son kitabım ise çocukça ideoloji serisine ilişkin. Memnunluğu sorgulayan ve yeniden tabiattaki tatlı, bilindik, her gün tekrar yine gördüğümüz ancak gözden kaçan detaylara odaklı. Anlattığım her şey kendime de sık sık anlattığım ve hatırlattığım şeyler.
HER LİSAN BİLEN ÇEVİRİ YAPAMAZ
Edebi dert taşımayan, anlaşılması güç, sıkıntılı bir Türkçeyle çevrilmiş pek çok çocuk kitabı basılıyor. Siz kitap çevirileri de yapıyorsunuz. Çevirinin bir reçetesi var mı? Çeviri yaparken siz nelere dikkat ediyorsunuz?
Çeviri işinin ülkemizde hafife alındığını düşünüyorum. Lisan bilen herkesin çeviri yapabileceği düşünülüyor. Ben İngilizce-Fransızca-Türkçe mütercim-tercümanlık mezunuyum. Bizim kısmımız İngilizce ve Fransızca hazırlıklarıyla bir arada 6 yıldı. Mezun olduktan sonra aşikâr alanlarda uzmanlaşarak çeviriye dair tecrübe kazanmanız gerekiyor. Benim yolum edebiyat istikametinde ilerledi. Bu manada çevirinin reçetesi lisan bilmekten çok öte bir şey. Çeviri yaparken hem kaynak lisana hem gaye dahası çeviri yaptığınız alana dair literatüre, üsluba da hâkim olmanız gerek. Ben eğitimini alan şahısların çocuk edebiyatı alanında çeviri yapmalarını daha değerli buluyorum. Ya da iki lisanı de ana lisanı üzere bilen şahısların çocuk edebiyatı alanına da hâkim olmaları gerektiğini düşünüyorum.
Severek okuduğunuz çocuk kitapları?
Dünyadan klasikleşmiş çocuk kitaplarını keşfetmeyi seviyorum. Çağdaş Türk çocuk edebiyatından örnek vermem gerekirse yakın vakitte merhum olan Mevlâna İdris başta olmak üzere Feridun Oral, Özge Bahar Sunar’ın fotoğraflı kitapları ile Özgür Balpınar, Hanzade Servi, Çiğdem Sezer, Özkan Öze ve daha ismini zikredemediğim birçok müellifin da her kitabını okuyorum.
Bu ayın kitapları
Bir önce vakit polisiyesi
Ağırlıklı olarak polisiye ve endişe kitapları kaleme alan Kayahan Demir’in son kitabı Önce Vakit Koleksiyoncusu, Genç Timaş etiketiyle raflardaki yerini aldı. Kayahan Demir’in evvelki kitaplarından aşina olduğumuz Şifre Bilimci Milas Ulukan ve Şifreli Evraklar grubunun başrolde olduğu öykü, akışı içinde Osmanlı İmparatorluğu’nun en parlak periyodunun padişahı Yasal Sultan Süleyman Han devrine kadar uzanıyor ve payitaht İstanbul’a dağılmış şifreli ispatların peşinde gizemli bir tarih cinayetinin aydınlatılmaya çalışıldığı soluksuz bir maceraya dönüşüyor. Tanınan tarih anlatımızdan çabucak herkesin bir formda aşina olduğu kişi, olay ve yerler, kıssanın günümüzde geçen kurgusuna ve karakter inşalarına, vakit zaman geçmiş ve bugün algısını belirsizleştirecek kadar yeterli yedirilmiş. Gerçekten kitabın sonunda yer alan kaynak kitaplar listesinden, ayrıntılar üzerinde itinalı bir çalışma yapıldığını da anlıyoruz. Genç yetişkinlerin okuma listelerinde sıklıkla tercih ettikleri polisiye roman tipinin kendi tarihimize ait kişi ve olaylarla harmanlanarak kaleme alındığı öykü, serinin dördüncü kitabı. Son bir not olarak müellifin tarih, matematik üzere gençlere sıkıcı gelen disiplinleri onlara çağdaş eğitim teknikleriyle sevdirmeyi önerdiğini ve -şimdilik- dört kitaplık bu serinin aslında muharririn bu teklifine ait eforunun eseri olduğunu da hatırlatalım.
Önce Vakit Koleksiyoncusu Kayahan Demir
Genç Timaş, Haziran 2022, 232 sf.
Unutulmuş bahçe, tahminen de sokağınızda
Lübnan asıllı ödüllü muharrir Basma ElKhatib’in Unutulmuş Bahçe isimli kitabı Nar Çocuk etiketiyle Türkçeye kazandırıldı. “Anne olmadan evvel çocuklarıma dünyayı öğretmem ve onu keşfetmelerine yardım etmem gerektiğini düşündüm. Lakin tam aykırısı oldu. Çocuklarım, masumiyetleri ve saflıklarıyla dünyayı yine keşfetmeme, onun hoşluğunu bir kere daha görmeme yardım ettiler.” diyen ve çocuklarından aldığı ilhamla bu kitabı yazan Elkhatib Unutulmuş Bahçe’de, okuyucuyu etrafına daha dikkatli bakmaya, sokaklarında ya da kentlerinde kendilerine memnunluk veren o kapalı yeri, unutulmuş bahçeyi bulmaya, fark etmeye davet ediyor. Siz sokağınıza baktığınızda ne görüyorsunuz? 4 yaş ve üzeri için.
Unutulmuş Bahçe Basma ElKhatib Nar Çocuk, Haziran 2022, 36 sf.
