Çin Tayvan çizgisinde tansiyon giderek tırmanıyor. ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Tayvan ziyareti ile ipler gerilmişti. Çin başlattığı tatbikatları bitirmeyince Tayvan’dan reaksiyon gecikmedi. Öte yandan ziyaret sonrası Pelos birinci defa bir canlı yayına katıldı ve sessizliğini bozdu…
EN AĞIR GÜZERGAHTA
Tayvan Dışişleri Bakanı Joseph Wu, düzenlediği basın toplantısında, daha evvel açıklanan 4 günlük mühlete karşın devam eden geniş ölçekli tatbikatların, Hint-Pasifik bölgesinin en ağır hava ve gemi nakliyatı güzergahlarından birindeki faaliyetleri aksattığını, bölgesel barış ve güvenliğe ziyan verdiğini belirterek, Çin’i “sorumsuzca hareket etmekle” suçladı.
İŞGAL HAZIRLIĞI
Pekin’in Pelosi’nin ziyaretini mazeret ederek Tayvan Boğazı ve etrafında hakimiyet kurmaya yönelik niyetini ortaya koyduğunu söz eden Wu, “Çin, tatbikatları Tayvan’ı işgal planına hazırlık için kullanıyor” dedi.
ORTA ÇİZGİYİ GEÇTİ
Wu, Çin’in, tatbikatlar sırasında taraflar ortasındaki fiili hava ve deniz sınırını belirleyen prestiji “orta çizgiyi” geçip uzun vakittir kabul edilen zımni uzlaşmayı ihlal ettiğini, Tayvan Boğazı’ndaki uzun devirli statükoyu değiştirmek için bu hareketleri sıradanlaştırmaya çalışabileceğini söyledi.
GÜDÜMLÜ FÜZE FIRLATILDI
Tatbikatlar sırasında Ada etrafına güdümlü füzelerin fırlatıldığını, Çin’in açıkça başka ülkeleri, Tayvan’ı işgal etme teşebbüsüne müdahale etmekten caydırmaya çalıştığını belirten Wu, “Erişimi engellemeye yönelik taktiklerin prova edilmesi Çin’in Tayvan’ın ötesindeki jeo-stratejik ihtiraslarını gözler önüne seriyor. Çin’in askeri tatbikatların gerisindeki asıl niyeti Tayvan Boğazı’nda ve tüm bölgede statükoyu değiştirmek” sözlerini kullandı.
YALNIZCA BAHANE
Çin’in Tayvan’a yönelik halini sadece mazeret olarak kullandığı, asıl gayesinin tesirini Ada’nın ötesinde genişletmek olduğunu lisana getiren Wu, özgürlüğü savunan tüm ülkeleri otoriterliğin yayılmasına reaksiyon vermek üzere birlik olmaya çağırdı.
MORALİ ÇÖKERTMEYİ HEDEFLİYOR
Pekin’in büyük ölçekli tatbikatlar, füze denemeleri, siber akınlar, dezenformasyon kampanyaları, ekonomik yaptırımlar ve zorlamayla Tayvan kamuoyunun moralini çökertmeyi hedeflediğini öne süren Wu, kelamlarını şöyle sürdürdü:
BU BİZİM DNA’MIZA İŞLEMİŞ
“Çin’in Tayvan’ı korkutmaya yönelik teşebbüsleri bizi ne paniğe sevk edebilir ne de mağlubiyete uğratabilir. Kimse özgürlük ve demokrasiyi Tayvan’ın elinden alamaz. Bunlar bizim DNA’mıza işlemiş bedellerdir. Tayvan kendi özgür ve demokratik hayat biçimini sonuna kadar koruyacaktır.”
ABD TEMSİLCİLER MECLİSİ LİDERİ’NİN ZİYARETİ
Pelosi ve beraberindeki 5 kişilik Kongre heyetinin geçen hafta yaptığı ziyaret, Ada’yı topraklarının modülü gören Pekin’in yansısını çekmişti. Çin, 2 ve 3 Ağustos’taki ziyaretin akabinde Ada etrafındaki askeri tatbikatlara başlamıştı. Birinci başta 4-7 Ağustos’ta düzenleneceği açıklanan tatbikatlar, öngörülen takvimin ötesinde sürdürülüyor.
Pelosi, Çin ile egemenlik ihtilafı içindeki Ada’yı 25 yıl ortadan sonra ziyaret eden birinci ABD Temsilciler Meclisi Lideri olmuştu. Daha evvel 1997’de Newt Gingrich, bu vazifesi yürütürken Tayvan’ı ziyaret etmişti.
PELOSİ SESSİZLİĞİNİ BOZDU
ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi, Tayvan ziyareti sonrası birinci kere katıldığı canlı yayında Çin’in Tayvan’ı izole etmesine “izin verilemeyeceğini” söyledi.
KARIŞAMAZLAR
NBC’nin sabah programına katılan Pelosi, Tayvan ziyaretinin gayesiyle ilgili soruya, özgür bir ülke olan Tayvan’ı kimin ziyaret edeceğine öteki ülkelerin karışamayacağını belirterek, “Onlara (Tayvanlılara) Dünya Sıhhat Örgütüne girmeyeceksiniz diyebilirler lakin Tayvan’a kimin gideceğine karışamazlar. Çin hükümetinin, Tayvan’ı izole etmesine müsaade veremeyiz” dedi.
ABD’nin Çin’e karşı siyasetinde değişiklik olmadığını kaydeden Temsilciler Meclisi Lideri, “Politikamızı değiştirmek için oraya gitmedik. Hala ‘tek Çin’ siyasetini destekliyoruz. Bunda rahatsız edici bir şey yoktu” diye konuştu.
Pelosi, “Kongreler, dost olduğumuz ülkeler ve demokrasiler için takviyelerini gösterebilirler. Tayvan siyaset maddesine nazaran de Tayvan bizim dostumuzdur” biçiminde konuştu.
Demokrat Pelosi, eski ABD Lideri Donald Trump’ın konutu için çıkarılan arama kararıyla ilgili soru üzerine “İçeriği hakkında net bilgim yok fakat tekrar de hukukun üstünlüğüne inanıyoruz ve ülkemizde hiç kimse kanunların üstünde değil. Bu ABD Lideri bile olsa” değerlendirmesinde bulundu.
ÇİN-TAYVAN ANLAŞMAZLIĞI
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Pekin idaresi, “Tek Çin” unsurunu benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının kesimi olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik alakalar kurmasına, BM’de ve öbür memleketler arası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor, kendisini tanıyan ülkelerin Tayvan ile diplomatik bağlarını kesmesini koşul koşuyor.
