Dün açıklanan datalara nazaran, tüketici fiyatları, 2022 Temmuz ayında aylık bazda yüzde 2,37 arttı. 2022 Haziran ayında yüzde 78,62 olan yıllık enflasyon 2022 Temmuz ayında yüzde 79,60’a yükseldi. Üretici fiyatları ise aylık bazda yüzde 5,17 artarken, yıllık Yİ-ÜFE yüzde 144,61’e çıktı. Beklenti enflasyonun yüzde 80’i aşması istikametindeydi.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), enflasyondaki artışa en bariz katkı temel mal ve hizmet kümelerinden geldiğini kaydetti.
“Tüketici fiyatları Temmuz ayında yüzde 2,37 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,98 puan yükselişle yüzde 79,60 olarak gerçekleşmiştir. Bu devirde, tüketici yıllık enflasyonu güç kümesinde gerilerken başka kümelerde yükselmiştir. Enflasyondaki artışa en bariz katkı temel mal ve hizmet kümelerinden gelmiştir.
Temel mal kümesinde yıllık enflasyon tüm alt kümelerde yükseliş kaydetmiştir. Bu periyotta, yıllık enflasyon hizmet kümesinde lokanta-otelde gerilerken, ulaştırma ve kirada daha besbelli olmak üzere öbür alt kümelerde artmıştır. Alkollü içecekler ve tütün eserleri fiyatlarındaki artışta tütün eserlerindeki vergi ayarlamasının sonlu tesirinin yanı sıra üretici firmaların fiyatlama davranışları tesirli olmuştur. Besin kümesinde yıllık enflasyon işlenmemiş besinde sonlu bir düşüş kaydetmiş, işlenmiş besinde ise yükselmeye devam etmiştir. Güç enflasyonu, memleketler arası güç fiyatlarındaki görünüme paralel olarak gerileyen akaryakıt ve tüp gaz fiyatlarıyla düşüş göstermiştir. Milletlerarası emtia fiyatlarının tesirleriyle rafine petrol ve ana metal fiyatlarında gerileme gözlense de bilhassa öbür güç kalemlerinin tesiriyle üretici enflasyonundaki yükseliş sürmüştür. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin mevsimsellikten arındırılmış aylık değişimi bir evvelki aya nazaran artışa işaret ederken, göstergelerin yıllık enflasyonlarındaki yükseliş devam etmiştir.
Temmuz ayında tüketici fiyatları yüzde 2,37 oranında artmış ve yıllık enflasyon 0,98 puan yükselerek yüzde 79,60 olmuştur. Bu periyotta B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları sırasıyla 4,04 ve 4,43 puan artarak yüzde 68,46 ve yüzde 61,69 olarak gerçekleşmiştir.
Alt kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir evvelki aya nazaran temel mal, hizmet, alkol-tütün-altın ve besin kümelerinin katkıları sırasıyla 1,44; 0,75; 0,45 ve 0,32 puan artarken güç kümesinin katkısı 1,98 puan azalmıştır.
Veri incelemesi açıklandı
Mevsimsellikten arındırılmış datalarla incelendiğinde, aylık artış C endeksinde daha besbelli olmak üzere her iki endekste de evvelki aya kıyasla yükselmiştir. Aylık fiyat artışları B endeksini oluşturan alt kümelerden temel mallarda artarken, hizmette yatay seyretmiş, işlenmiş besinde ise yavaşlamıştır.
Hizmet fiyatları Temmuz ayında yüzde 3,20 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 2,76 puan yükselişle yüzde 51,45 olmuştur. Bu devirde, yıllık enflasyon lokanta-otelde sonlu bir ölçü gerilerken öteki alt kümelerde yükselmiştir. Ulaştırma hizmetlerinde fiyatların yüzde 5,01 oranında artmasıyla alt kümenin yıllık enflasyonu yüzde 90,71 düzeyine ulaşmıştır. Karayolu ve demiryoluyla kentler ortası yolcu nakliyatı ile havayolu nakliyatının yanı sıra otobüs ile kent içi yolcu nakliyeciliği ve kargo fiyatları ulaştırma kümesinde dikkat çeken kalemler olmuştur. Temmuz ayında lokanta-otel alt kümesinde fiyat artışları (yüzde 2,49) sürat kesmiş, yıllık enflasyon yüzde 79,14 olmuştur. Kira alt kümesinde aylık artış (yüzde 4,24) Temmuz ayında hızlanmıştır. Başka hizmetlerde genele yayılan fiyat artışları gözlenirken, haberleşme alt kümesinde internet fiyatları öne çıkmıştır.
Temel mal fiyatları Temmuz ayında yüzde 3,67 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 6,07 puan artışla yüzde 70,93 olarak gerçekleşmiştir. Bu periyotta, yıllık enflasyon tüm alt kümelerde yükselmiştir. Sağlam mal fiyatları (altın hariç) Temmuz ayında yüzde 3,85 oranında artmış, bu gelişmede beyaz eşya (yüzde 5,44) ve araba (yüzde 4,34) fiyatları ana belirleyici olmuştur. Böylece, bu alt kümede yıllık enflasyon yüzde 84,93 düzeyine ulaşmıştır. Başka temel mallarda fiyat artışları küme geneline yayılmakla birlikte ilaç, mesken ile ilgili paklık materyalleri ve şahsî bakım eserleri öne çıkmış, küme aylık enflasyonu yüzde 4,47 olarak gerçekleşmiştir. Giysi ve ayakkabı kümesinde fiyatlar mevsim normalinin bilakis yüzde 1,74 oranında artmış, yıllık enflasyon 5,10 puan yükselişle yüzde 31,45 olmuştur.
Enerji fiyatları Temmuz ayında yüzde 3,13 oranında gerilemiş, küme yıllık enflasyonu 22,06 puanlık düşüşle yüzde 129,27 düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu gelişmede, milletlerarası ham petrol fiyatlarındaki geri çekilmeyi takiben akaryakıt fiyatlarında gözlenen düşüşün tesiri hissedilmiştir. Temmuz ayında akaryakıt fiyatları yüzde 8,18 oranında azalmış, alt küme yıllık enflasyonu 37,11 puan düşüşle yüzde 214,87 düzeyine gerilemiştir. Tüp gaz fiyatları da memleketler arası gelişmelerinden olumlu etkilenmiş ve yüzde 3,98 oranında düşüş kaydetmiştir. Öteki yandan, şebeke suyu fiyatlarındaki artış eğilimi devam etmiştir.
Gıda ve alkolsüz içecek fiyatları Temmuz ayında yüzde 3,15 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 0,72 puan yükselerek yüzde 94,65 olmuştur. Yıllık enflasyon işlenmemiş besinde 0,65 puan düşüşle yüzde 91,00’a gerilerken, işlenmiş besinde 1,98 puan artışla yüzde 98,02 düzeyine yükselmiştir.
İşlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış datalar son iki aydır gerileme kaydeden taze meyve zerzevat fiyatlarında bu periyotta yükselişe işaret etmiştir. Öteki işlenmemiş besin kaleminde yumurta, pirinç, patates ve bakliyat fiyatlarındaki artış dikkat çekmiştir. İşlenmiş besin fiyatlarında görülen yüzde 3,61 oranındaki artışta ise ekmek-tahıllar ile kahve-çay-kakao ve alkolsüz içecek alt kümeleri öne çıkmıştır.
Yurt içi üretici fiyatları Temmuz ayında yüzde 5,17 oranında artmış, yıllık enflasyon 6,30 puan yükselişle yüzde 144,61 olmuştur. Alt kümeler geneline yayılan fiyat artışları Temmuz ayında da devam ederken, elektrik, doğal gaz, temel eczacılık eserleri ve tütün eserlerindeki fiyat artışları dikkat çekmiştir. Öte yandan, milletlerarası petrol ve endüstriyel metal fiyatlarındaki gerilemenin üretici fiyatları üzerindeki tesirleri hudutlu da olsa gözlenmeye başlamış, bu periyotta rafine petrol eserleri ve ana metal fiyatları düşüş göstermiştir.”
