Çin donanması, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin muhtemel Tayvan ziyareti öncesi Tayvan Boğazı’nda ve Güney Çin Denizi’nde tatbikatlar yaptı.
Çin Devlet Lideri Şi Cinping ile ABD Lideri Joe Biden ortasında 28 Temmuz’da yapılan telefon görüşmesi ile tıpkı gün duyurulan tatbikat, Tayvan Adası’nın 125 kilometre açığında ve Pelosi’nin ziyaret etmesi beklenen Taipei kentine 185 kilometre aradaki bölgede icra edildi.
Öte yandan Çin devlet televizyonu CCTV, dün akşam saatlerinde yayımladığı haberinde, PLA donanmasına ilişkin, “Tip 055” sınıfı, güdümlü füze taşıyan Yan’an muhribinin Güney Çin Denizi’nde gerçek cephaneyle atış yaptığı tatbikatın manzaralarını paylaştı.
Geminin kaptanı Li Cinvey, televizyona yaptığı açıklamada, “faaliyetin yeni harp donanımlarının pratik kullanımına odaklandığı” ve “müşterek komutayı geliştirmeyi ve yeni harp kapasitesinin oluşumunu hızlandırmayı amaçladığını” belirtti.
Bu ortada PLA, Güney Çin Denizi yakınında da misal tatbikatlar yapıyor. Çin Deniz Güvenliği Yönetimi, evvelki gün Guangdong eyaleti açığında başlayacak rutin tatbikat nedeniyle Güney Çin Denizi’nde Makau’nun 89 kilometre güneyine kadar olan bölgenin gemi trafiğine kapatılacağını bildirmişti. Vietnam’a komşu Tonkin Körfezi de topçu talimi nedeniyle salı ve çarşamba günleri kapatılacak.
ABD uçak gemisi ve Çin savaş gemileri
Pelosi’nin şimdi doğrulanmayan ziyareti öncesinde ABD ve Çin ordularının Tayvan yakınlarındaki askeri hareketliliği artırdığı gözleniyor.
Güney Çin Denizi’nde egemenlik tartışmalarına bahis olan Spartly Adaları’nın yakınlarında seyreden filonun varış amacına ait açıklama yapılmazken, kelam konusu doğrultuda ilerlemesi halinde Tayvan’a ulaşacağı öngörülüyor.
ABD’nin Pasifik’teki askeri ögelerinin, başkanların ve üst seviye yetkililerin ziyaretlerinde güvenliği sağlamak emeliyle yer değiştirmesi sık rastlanılan bir durum ama bu, iki ülke ordularının bölgede sıcak temas riskini artırıyor.
“South China Sea Brief” isimli blokun müellifi, Vietnamlı deniz güvenliği uzmanı Duan Dang, Twitter hesabında, Çin’e ilişkin bir “Tip 052D” destroyer ve bir “Tip 054A” fırkateynin, evvelki gün ABD uçak gemisinin 27 kilometre ve 25 kilometre yakınında görüldüğüne dair deniz takip bilgilerini paylaşmıştı.
Savaş uçaklarının hareketliliği de artıyor
Bölgede iki ülkenin savaş ve keşif uçaklarının hareketlerinin arttığına dikkati çeken Duan, ABD uçak gemisinin Singapur’dan demir aldığı 26 Temmuz’da Çin’in Spartly Adaları’nda uçak pisti inşa ettiği Fiery Cross Resifi’ne birtakım savaş uçaklarını konuşlandırdığını bildirmişti.
Associated Press (AP) haber ajansına konuşan Amerikalı yetkililer, şimdi doğrulanmayan ziyaretin yapılması halinde, “ABD ordusunun Hint-Pasifik bölgesindeki güçlerinin ve harp vasıtalarının hareketini artıracağını”, “Pelosi’nin Ada’ya ulaşabilmesi için savaş uçakları, gemiler, keşif araçları ve başka askeri sistemleri kullanarak iç içe geçen muhafaza halkaları oluşturacağını” bildirmişti.
Amerikalı yetkililer, Çin’in, Pelosi’nin ziyaret kararı alması halinde, Tayvan etrafına uçak gemisi yollayarak uçuşa yasak bölge oluşturabileceğini, savaş uçaklarıyla Pelosi’nin Ada’ya inmesini engelleyebileceğini ihtimal dahilinde görüyor.
Beyaz Saray güvenlik yetkililerinin, ziyaret ile ilgili tasaları olduğu, memleketler arası basındaki haberlere yansımıştı. Biden, Pelosi’nin ziyaretiyle ilgili, “Ordu, düzgün bir fikir olduğunu düşünmüyor” tabirini kullanmıştı.
Nisanda planlanan ziyaret iptal edilmişti
Pelosi’nin gelecek günlerde yapmayı öngördüğü Asya-Pasifik cinsinde Japonya, Güney Kore, Singapur ve Endonezya’nın olduğu kimi ülkeleri ziyaret edeceği, Tayvan’ın da programa dahil edilebileceği tez ediliyor. Kelam konusu ülkelerin hiçbiri şimdi ziyaretleri doğrulamış değil.
Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, o günlerde Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaretinin “tek Çin” prensibinin tanımladığı “kırmızı çizginin” aşılması manasına geleceği ihtarında bulunmuştu.
Ziyaretin gerçekleşmesi halinde Pelosi, 25 yıl ortadan sonra Ada’yı ziyaret eden birinci ABD Temsilciler Meclisi Lideri olacak. Daha evvel, 1997’de Newt Gingrich, bu misyonu yürütürken Tayvan’ı ziyaret etmişti.
