ŞÖVALYE ROMANLARININ ÇILDIRTTIĞI KARAKTER DON KİŞOT
Avrupa çağdaş romanının birinci adımı olan Miguel de Cervantes Kıbrıs Escort Saavedra nın Don Kişot u kitaplar üstüne kitapların en ünlüsüdür Cervantes periyodundaki novellalar Morisko romanları pikaresk roman ve şövalye romanları üzere pek çok çeşitleri kullanarak bunlara farklı bir boyut katarak Lefkoşa Escort edebiyat tarihinin seyrini değiştirmiş ve kendinden sonra gelen romancılara büyük bir kapı açmıştır Cervantes yapıtın ön kelamında kitabın gayesinin şövalye kitaplarını eleştirip yok etmek olarak açıklar Gündelik gerçeklerden kopuk büyük Girne Escort aşkların yenilmez kahramanların mucizevi müsabakaların anlatıldığı şövalye romanslara elbette karşı bir roman hazırlamıştır Hem onların parodisini yapacak hem de onların imkânlarını değerlendirecektir Bir manada da şövalye kitaplarının sonuncusunu yazmış bu Magosa Escort akımı harika bir finalle sonuçlandırmış yeni bir anlatı çeşidinin kapısını sonuna kadar açmıştır
Okurla birlikte söyleşerek oluşturulan Don Kişot ta kitaplar merkezdedir Don Kişot bilindiği üzere şövalye romanlarının bir parodisidir Michel Foucault un deyişiyle Don Quijote kitapları kanıtlamak için dünyayı okumaktadır Bir manada roman üstüne bir roman bir roman kuramıdır Zira romanda roman teorisi oluşturulur Bu hem de şahsen bir roman yazarken yapılır Okura gerçeklere bağlı kalınacağı kelamı verilirken gerçeğe uymayan kitapların eleştirisi yapılır Kitabın anlatıcısı aslında masal kuru bir tarih olarak kalmak istemeyen buna rağmen gerçekçi olmaya özenen yeni bir çeşidin peşindedir Gerçek ve kurmaca Don Kişot un ana sorunudur Geçmiş kitaplar öncelikle gerçeklerden uzaklaştığı için suçlanır Zati kitabın yazılma münasebeti şövalye kitaplarının saçmalığı ve gereksizliğini ispatlamaktır
Don Kişot un bütün gerçekleri okuduğu kitapların içindedir Artık bu kitapların gerçeklerini dünyada aramaktadır Serüveninin sonlarını okuduğu o metinler belirlemektedir Okuduğu kitaplar tartışılmaz gerçeklerdir Kitaplar dışında bir dünyanın yabancısıdır Ne değerine olursa olsun kitapların vaatlerini dünyada yerine getirmek peşindedir Kendisini metinlere benzetirken dünyada kendi benzerini aramaktadır Tek bir kitap okuma biçimi geliştirmiş o kitaplar dışındaki bütün kitapları berbatlığı yayan araçlar olarak görmüştür Kitapları bir hayat olarak yaşamak ve yazmak isteyen Don Kişot kitapların yol göstericiliğinde hayata karışır Halbuki yeni dünyanın gerçekleri ile kitapların gerçekleri tümüyle zıttır
KİTAPLAR ÜZERİNE BİR KİTAP TRİSTRAM SHANDY
Laurence Sterne nin Tristram Shandy si roman cinsine orijinal bir yorum getiren yenilikçi çığır açıcı deneysel bir çalışmadır Sterne klasik olay örgüsünü hikâyeleme anlayışını kurmacanın o güne kadar bildik kurallarını bir kenara iterek çağrışıma yaslı hafızanın gelgitlerinin gerçeklerine uyup her şeyin hayatta olduğu üzere yansıtılmasını benimseyerek oluşturduğu romanı kendinden sonra gelen pek çok müellifi etkilemiştir Modernistler de postmodernistler de ondan çok şey öğrenmiş bilhassa bilinç akışı tekniğinin de erken devir habercilerinden biri olmuştur Roman öbür yandan birinci antiroman özelliği taşır
Tristram Shandy başka romanların muharrirlerin yol açıcılığında ilerler pek çok kitaba bol bol atıflarda bulunur onlarla hesaplaşır tartışır Sayısız kitaba muharrire göndermede bulunur Lakin roman bilhassa Cervantes ve Rabelais nin gölgesinde ilerler Okuma yazma kitaplar üzerine bir roman olan Tristram Shandy bilgiler malumatlar içinde ilerlerken anlatıcı çok sevdiği kitapların penceresinden dünyaya bakar
Roman öncelikle bir karakter yaratıp başı sonu olan olaylar zincirini dışarıda bırakır Klasik romanların bilinen büyük bir öyküye yaslanma olay örgüsüyle ilerleme muhakkak bir sonuca ulaşma üzere temel özelliklerinin hiçbiri romanda yoktur Şuurlu bir özgünlük deneysel bir arayış olarak roman biçimlendirilir Sterne nin temel prensibi bilinen roman kalıplarını tartışmaya açmak bu türlü de roman yazılabileceğini ispatlamaktır Bu yüzden de roman eleştirmenlerce tuhaf acayip saçma bulunmuştur Müellifin hedefi da budur zati Yerleşik hükümran edebiyat anlayışını reddetme o kurallarla kendini sınırlamama
Yazar anlatıcı yazdığı şeyin bir kurgu olduğunu belirterek okurla söyleşerek kurguyu oluşturur Romanın merkezinde edebiyat meseleleri yer alırken anlatıcı kendini bir vakanüvis olarak konumlandırıp edebiyat kurallarını tartışmaya açar Edebiyatın ileti konusunu tasvir karakter yaratma kurgu vakit kullanımı bilgi kullanımı çağrışım üzere temel problemleri romanın içinde tartışır
Laurence Sterne Cervantes Rabelais isimlerini romanında hayranlıkla anmasına karşın bu isimlerin altında ezilmez Adım adım sabırla o isimlerin hizasına pozisyonlanmak için yapıtını ustalıkla örer Sterne sonunda Batı kanonuna o çok sevdiği Cervantes Rabelais ten sonra birebir bağlamda kendi ismini da eklettirmeyi başarır Cervantes Rabelais Sterne
ROMANTİK KİTAPLARIN ZEHİRLEDİĞİ MADAM BOVARY
lGustave Flaubert devrinde romantik akım ile gerçekçi akım tartışmalarının merkezinde yer alır ve ünlü romanı Madam Bovary gerçekçi akımın birinci değerli yapıtı olarak kabul edilir Nitekim de kitaplar üzerine romanlar olan Don Kişot nasıl şövalye kitaplarına Tristram Shandy roman kurallarına yönelik bir tenkit ise Gustave Flaubert in Madam Bovary romanı da romantik romanlara çağa yönelik bir tenkittir Madam Bovary e kadın kişot dendiği bilinir Bu iki romanın da merkezinde kitaplar ve kitaplarla körleşme vardır Romanın kahramanı Madam Bovary okuduğu kitaplardaki romantik hayatları aşkları gerçek hayatında ararken tam bir körleşme ve zehirlenme yaşar İstek ile gerçeklik ve yetenek ortasındaki aralığın açıklığını göremeyen Madam Bovary simgeleştirdiği pahaların kurbanı olur Anlatıcı hayal dünyasında yaşayan Madam Bovary e kendi gerçekliğini göstermek için onu yok etmek zorunda kalır Romanda Madam Bovary üzerinden romantik çağ eleştirisi yapılırken yer olarak seçilen taşra da müellife gerçekçilik anlayışını sergilemesine varlıklı imkânlar sunar
Madam Bovary nin hayatının merkezinde kitaplar vardır Emma sevgilileriyle kitap sevgisi üzerine konuşur Madam Bovary kitaplardaki dünyaları ararken onun hudut hastalığı savruluşları daima kitaplara bağlanır Klasik yapılar aile etraf kilise edebiyata aydınlanmacı fikirlere karşıdır Madam Bovary nin aradığı nedir Yeni dünyadır Romanlarda gördüğü büyülü aşklardır Unutulmaz anılar vefatına sevgidir Müziktir edebiyattır fotoğraftır sosyetedir aşktır burjuva hayatıdır Evlilik onun romanlarda gördüğü hayata hiç benzememektedir Kocası Charles ise onun için tam bir hayal kırıklığıdır Onun beklentilerinden uzak işine âşık hiç de romantik olmayan sıradan biridir Taşrada romandan öğrendikleri hayat Paris te temsil edilir Balolar konserler sanat müzik ve kibar sosyete hayatı daima imrenilerek anlatılır
Madam Bovary nin dramı arzuladığı kendini konumlandırdığı yerde bulunmayışıdır Dilekleri yapmacıktır ve içi dolu sahih değildir Her şeyi taklittir ve hayal gücüne yaslıdır Birikimli donanımlı biri değildir Topluma kendi kurallarını değil romanlardan edindiği yanılsamaları dayatır Onun gerçekliğine değil yanılsamasına yaklaşan insanların yanında rahat eder İş gerçekliğe yaklaştığında bu beşerler da kendini terk eder
DENİZ MACERALARI ROMANLARININ BOĞDUĞU KARAKTER LORD JİM
Joseph Conrad ın Lord Jim isimli romanında okuduğu harcıâlem deniz romanlarının tesiriyle denizci olan ve sömürge topraklarında kahraman olmayı düşleyen Jim in denizciliğin ve sömürgeciliğin gerçekleri karşısında benliğinin kırılışı ve sonunda sömürge topraklarında öldürülüşü anlatılır Jim de tıpkı Don Kişot üzere tıpkı Madam Bovary üzere okuduğu kitaplarla zehirlenmiş bu kitaplardaki hayatları yaşamak isterken Jim in sonu da Don Kişot ve Madam Bovary üzere olmuştur Conrad romanda tanınan deniz anlatıları klişelerini ağır bir formda eleştirir
Jim tatilde okuduğu bir dizi macera kitabının akabinde denize karşı duyduğu eğilim ortaya çıkınca aile tarafından deniz ticaret filosuna subay yetiştirmek için bordasında eğitim veren gemilerden birine gönderilir Jim denizcilik eğitimi sırasında uzaklardaki denizin belirli belgisiz ihtişamına bakarak macera dünyasında hareketli bir hayat sürmeyi umut eder Okuduğu macera kitaplarındaki deniz hayatını zihninde yaşar
Ne var ki denizci olan Jim in kitaplardan edindiği ülküleri ile hayatın gerçekleri karşı karşıya gelir ve hayaller gerçeklere bir bir yenilir Evvel gemisini yolculardan evvel terk eden bir gemici pozisyonuna düşer mahkemece deniz maddelerine ters hareket ettiği için cezalandırılır Denizden sürgün edilmiş bir denizci pozisyonuna düşen ve öteki bir iklimde macera arayan Jim sömürge topraklarında haydutlarla yerliler ortasındaki bir olayda bu kere de yalancı pozisyonuna düşerek insanların vefatına neden olur
Conrad sembolik bir kişiliği yansıtan Jim karakteri üzerinden dünyalarını tanımadığı insanların hayatlarına karışan Avrupalı sömürgecilerin bu topraklarda açtığı sorunları ortaya koyar Bu hayalperest ve duygusal karakter çocukluk çağındaki arzuladığı kahramanı olmaya lakin ölerek ulaşabilmiştir Bu aslında sömürgeci Avrupa nın gelecekteki hâline de bir göndermedir
KALPAZANLIK YAPAN KİTAPLAR
André Gide Kalpazanlar ı kitaplar kahramanlar muharrirler etrafında kurgular Anlatıcı kitaplar metinler ortasında gezinir yaşananları bu kitaplar aracılığıyla çözmeye çalışır Kurgu içinde kurgu okuru romanın yazılış sürecine ortak etme diğer metinleri romana destek yapma metinler arasılık anlayışı romanda baskın yaklaşımlardır Metinler ortası bağlar romanın en tipik anlatım özelliklerinden biridir
Bu çeşidin pek çok kıymetli yapıtı üzere Don Kişot Tristram Shandy Madam Bovary vbg roman üzerine bir roman olan Kalpazanlar klasik roman anlayışı dışında bir roman kavramı oluşturmaya çalışan cinsin özelliklerini sorunlarını tartışan bir yapıttır Kitap anlatış kurgu ve teknik olarak yenilikçi deneysel bir romandır ve edebiyat anlatma problemlerinin da tartışıldığı yesyeni bir teknik arayışını yansıtır Roman edebiyatın temel problem yapılmasıyla kuramsal bir kıymet taşır Romanın kahramanı Edouard birebir vakitte muharrirdir ve Kalpazanlar isminde bir roman yazmaktadır Roman içinde romanda sonuç olarak yapıtın merkezine roman sıkıntıları oturtulur Bu manada Kalpazanlar postmodern romanın özelliklerini bünyesinde taşımaktadır
Kalpazanlar da kurmaca ile gerçeklik ortasındaki hududa dikkat çekilir Metnin yazılış süreci anlatının ana sorunudur muharrir okura okuduğu metnin kurgusal olduğunu kabul ettirir daima bakış açısı değişir okurun beklentileri boşa çıkarılır öykü içinde kıssa anlatılır okura okuduğu şeyin gerçek değil bir oyun olduğu hatırlatılır Metinde romanın yapısı teorisi tartışılır kısaca kurgu tüm sayfalara nakşedilir Roman çeşidinin akımları incelenerek yeni bir roman tanımı yapılır Bu manada romanın asıl kıymeti roman üstüne bir roman olmasıdır Bütün bunların yanında bir çağ eleştirisi de romanın temel vurgularındandır
KİTAPLARIN KÖRLEŞTİRDİĞİ KARAKTER PROF KİEN
Elias Canetti nin Körleşme si kitaplar üzerine yazılmış başyapıtlardan biridir Romanda kendine kitaplardan bir dünya kuran Peter Kien in fildişi kulesindeki körleşme serüveni anlatılır Vaktinin tümünü kitaplarıyla geçiren Peter Kien insanlardan uzaklaşır ve kitaplar onun için tek yol gösterici olur Araç artık hedef hâline gelmiştir Körleşmiş olan Kien kimseyi duymamakta görmemektedir Kitaplığı bir hapishaneye dönüşmüştür Okur müellif çevirir yayınlar Kendisini insanlardan tümüyle yalıtır İnsanlara hiçbir sevgi beslememekte kendisinden diğer hiç kimseyi sevmemektedir Kitaplara o denli bir tutkundur ki bir vitrinde kitap izlerken vitrinle onun ortasına giren çocuğa bile tahammül edemez Ona nazaran kişi öteki insanlardan uzaklaştığı oranda hakikate yaklaşır Yemeklerini bile çalışma masasında yer Konutundaki yirmi beş bin kitabını korumak için tuttuğu hizmetçi bayan Therese ile evlenir Bu evlilik daha çok kitaplar için gereklidir Therese nin kitaplarına sahip çıkacağını düşünür Bir mühlet sonra hizmetçisi Therese meskende denetimi ele geçirir konutu kütüphaneyi yönetmeye başlar Bu ilgiyi sürdürebilmesi için Kien in elinde yalnızca körleşme silahı kalmıştır
Romanda her türlü uğraşın araç olmaktan çıkıp emel hâline gelince nasıl insanı hastalıklı hâle sürükleyebileceği örneklenir Kien in kitap sevgisi onu hastalıklı hâllere sürüklemiştir İstikrarını yeterlice kaybeder kitaplara nutuklar çeker diyaloğa girer Kitapların harekete geçip onu dövdüğünü düşünür Satırlar ve sayfalar hepsi birden üstüne saldırmıştır Onu sarsmakta her yanına vurmakta birbirlerine fırlatmaktadır Olanca gücüyle kitabı yakalayıp kapatınca tüm harfleri hapsetmiştir Artık katiyetle hür bırakmayacaktır Kitabın içindeki harfler takırdamakta lakin mahpusta oldukları için dışarı çıkamamaktadırlar Kien i her yanını kan içinde bırakana dek döverler Kien de onları ateşe atıp öldürmekle korkutur Bütün düşmanlarından bu türlü bir öç almaktadır
Elias Canetti nin Körleşme sinin kahramanı olan Kien de dünya edebiyatının en etkileyici bibliyofillerinden biridir Don Kişot nasıl kitaplarla dünyayı okumanın imkânsız olduğunu gösteriyorsa Körleşme de de kitaplarla yaşanan hayat ortasındaki uçuruma dikkat çekilir Kien kitaplardan kopup sokağa adım attığında apayrı bir gerçeklikle karşılaşır Tıpkı Don Kişot gibi İkisinin kahramanı da anti kahraman ve mizah ögeleriyle ironiyle oluşturulmuş romanlardır Her iki karakter de deliliğin sonlarındadır İkisini de kitaplar delirtir İkisi de gülünç bir karakter olmasına karşın yaşadıkları çok önemli durumlardır Canetti tıpkı Don Kişot ta olduğu üzere gerçeği abartarak ona mizah ögesi katarak bir anti kahraman üzerinden gerçeği tekrar oluşturur
KURMACANIN ÖGELERİNİ TARTIŞAN ROMAN BİR KIŞ GECESİ ŞAYET BİR YOLCU
lBir obje olarak kitabı odak alan Italo Calvino nun Bir Kış Gecesi Şayet Bir Yolcu romanı okurların ve muharrirlerin dünyasını aydınlatmaya çalışır Okur okuma anında muharriri müellif yazma anında okuru düşünürse kitap nasıl bir yönelime girer sorusuna yanıt aranır Romanların kurgulanışının okuma biçimlerinin bir parodisi olan roman postmodern roman akımının sembol anlatılarındandır Müellif okur diyalogu kesimli birbirinden kopuk karmaşık roman aslında bütün bunların kökenini sorgulamak için kurgulanmış bir örnek kitap görünümü stantlar
Kurmacanın ögelerini tartışan roman bir yandan da kurmaca olarak inşa olmaktadır Başlangıçlardan oluşan bir roman yazmak isteyen muharrir farklı müelliflere ilişkin hayali başlangıçlar başlar ve bir müddet sonra tümü farklı istikametlere evrilir Kıssa anlatmak merkezde olmak üzere kurmacanın bütün ögeleri başlangıçlar bitirişler anlatımda gündeme gelir ve vakit zaman bunların parodisi yapılır Tartışmalarda kimi romanın başlangıcını kimi romanın sonunu önemser Kimisi için ise değerli olan okumanın vaat ettikleridir Tartışan bireylerden biri benim için değerli olan kitabın sonudur lakin gerçek en son karanlığa gizlenmiş olan kitabın seni götürmek istediği varış noktası derken başkası ise artık yalnızca havada kalan ve yolunu yitiren hikayeler olduğunu söyler
Bir Kış Gecesi Şayet Bir Yolcu roman okumanın keyfine ait bir romandır Muharrir roman okumanın keyfine hiçbir vakit ulaşamayacaktır Çünkü bir tarafsızlık içinde okumayalı kaç yıl oldu Yazmam gerekenle ortasında münasebet kurmadan diğerlerinin yazdığı bir kitaba şöyle bir teslim olmayalı kaç yıl oldu Yazının kölesi olalı beri benim için okuma keyfi kalmadı
Bir Kış Gecesi Şayet Bir Yolcu romanındaki okuyucuyu okuma sürecine dahil etme oyun ve deneysellik yaklaşımı kesimli metinler bir kıssanın yazılış sürecinin anlatımı üzere özellikler postmodern yaklaşımla örtüşmektedir Çok seslilik metinler arasılık gelenekle kurulan bağ parodi ironi pastiş yaklaşımları onu postmodern romana yaklaştırır Romanda şahsen edebiyat ve edebiyat ortamı metnin ana sıkıntısı yapılır romanın teorisi oluşturulur yazınsal tavırlar tartışılır Yazınsal anlayışlar anlatının merkezine oturur poetik kuramsal tartışmalar yapılır
SELİM ROMANLARI OKUYA OKUYA SELİM LİĞE ÖZENEN BİR DON KİŞOT TUTUNAMAYANLAR
lOğuz Atay Tutanamayanlar da kitaplar üzerinden bir hayat inşa etmeye çalışan insanları gündeme getirir Kitaplar üzerinden toplumun edebiyat anlayışı sorgulanır Kahraman çok satan romanları ucuz hisleri kullanan kitapları yazanları okuyanları eleştirir Tutunamayanlar mektup destan müzik günlük üzere modüllü yapısıyla avangard bir teşebbüstür ve roman geleneğinin bir kesimi olmamak emelini taşır Yeni bir lisan yeni bir anlayış geliştirmek oluşturmak ve buraya Türkiye nin ruhunu geçirmek ister Dünyadaki roman ve sanat akımlarını çok âlâ takip eden Oğuz Atay romanında bunları gündeme getirirken Türkiye de yaşanan ideolojik roman anlayışının bilakis dünya romanında yaşanan 1970 lerin avangard akımına yaslar Tutunamayanlar romanlar üzerine bir romandır kendi romanını arayan insanların romanı
Romanın kahramanı Selim Işık yalnızca şuurlu bir birey değil birebir vakitte toplumsal olarak da ülkeyi değiştirmeyi amaçlayan biridir Lakin ne kendini değiştirebilir ne de toplumu Bu da onda derin bir hayal kırıklığı doğurur Oğuz Atay neredeyse Selim Işık üzerinden kırılmışlığını yalnızlığı anlatmaktadır Kitap öncelikle ülkemizdeki aydınların pozisyonunu tartışır Romana nazaran ülkemizdeki aydınlar toplumdan kopuk onları değiştirmeyi düşünen seçkinci bir tavır içerisindedir Halbuki bırakın toplumu değiştirmeyi kendilerine bile dürüst değildirler ve kendi kendileriyle çatışırlar Kayıp metinler peşindeki Turgut bir yandan da bir romanın kahramanı olmaktadır
Tutunamayanlar da Don Kişot şöyle yankılanacaktır Bana kitap kurdu boş hayaller kumkuması hayatın cılız gölgesi üzere sıfatlar yakıştırılabilir Şövalye romanları okuya okuya kendini şövalye sanan Don Kişot a benzetebilirsiniz beni Yalnız onunla bir fark var aramda ben kendimi Don Kişot sanıyorum Kitaplardan yaşantılarım için yararlanamadığımı ve kendimi bir biçime sokamadığımı da yüzüme vurabilirsiniz Yeni manalar veremiyorum sözlere Ben Selim değilim Olric Selim romanları okuya okuya Selim liğe özenen bir Don Kişot olmaktan korkuyorum Turgut Özben ile Olric in konuşmaları nasıl da Don Kişot ile Sanço Panza nın konuşmasını hatırlatır
HÜSN Ü AŞK I YİNE YAZMAK KARA KİTAP
Orhan Pamuk un Kara Kitap ı kitaplar üzerine bir kitaptır Âlemin bir kitap olduğu hikâyenin kendisinden çok öykü anlatmanın üzerinde durulduğu bir dünyadan seslenir Roman güya hiç kimsenin kendi olamayacağı kesin bilgisi üzerinden ilerler Doğu Batı aykırılığı yakınlaşması ve ahengi postmodern yaklaşımlardan da beslenerek kitap simgesi üzerinden inşa edilir
Kara Kitap tam bir ansiklopedik romandır Bol bol gazete ve mecmua malumatları siyasal ve toplamsal yaşama atıflar geçmiş ve gelenekle hesaplaşma romanda kıymetli yer meblağ Celal in söylediği ve postmodern tavrın da temel vurgularından olan bütün kitaplar üzere birer taklittir Bu yüzden kendi adımla kitap yayınlamam kelamı bütün bir romanı kuşatır Roman boyunca kitaplar muharrirler ve görüşler içinde geziniriz Dünyadaki bütün yazıların tıpkı kişi tarafından ya da tıpkı anda yazıldığını düşünen kahraman Mevlâna dan Edgar Allan Poe ye Neşati den Buttfolio ye geçer Fakat aslolarak öykülerin hayallerin insan omurundaki kıymeti vurgulanır Hüsn ü Aşk Mesnevi 1001 Gece Masalları Mantıkut Tayr Niyaz i Mısri Divan ı Vesiletün Necat üzere Doğu nun temel metinleri yanında Dante Marcel Proust Lewis Carroll Coleridge E A Poe üzere Batılı müellifleri iç içe anlatarak bütünlüklü bir niyet ortaya çıkarma peşindedir
Orhan Pamuk bu romanda Doğu metinleri ile Batı metinlerini birlikte okuyarak romanının gereci yapar Bütün bunları mukayeseli ve metinler ortası göndermelerle okuması romanı cazip kılar Bilhassa kitabın da bir karakter olarak öne çıkması romanın farklı yanlarından biri olur Kara Kitap şu cümlelerle biter Çünkü hiçbir şey hayat kadar şaşırtan olamaz Yazı hariç Yazı hariç Evet doğal tek teselli yazı hariç
BİR KİTAP OKUDUM HAYATIM DEĞİŞTİ YENİ HAYAT
Orhan Pamuk un bir öbür romanı Yeni Hayat ın merkezinde de kitap vardır Romanda okuduğu bir kitapla hayatı değişen kahramanın sarsıntıları kıssa edilir Kahramanın kitapta bulduğu yeni bir hayattır Kitaptan fışkıran ışık onun hayatını alt üst etmiştir Önünde yeni ülkeler yeni beşerler yeni imajlar belirmiştir Sonra otobüs seyahatleriyle kentlerden kentlere savrulur Bu otobüs seyahatleri bir manada Bir Türkiye panoraması olarak ortaya konur Fikir çatışmaları Doğu ve Batı ayrımı devlet ve halk çatışması semboller üzerinden değişim olgusu hayat mukadderat düş kimlik tartışmaları romanda yer alır Pirler katiller örgütler tarikatlar sinemalar romanlar içi içe geçer Yeni Roman aslında bir arayış romanıdır Bir kitaptaki bahtı arayışın romanı Yol ve seyahatlerle hayatın manasını bulma serüveni Kitabın belirlediği mukadderat bir kaza ile sonuçlanacaktır Mehmet de kitabı okur okumaz bütün hayatının değişeceğini anlamış ve anladığı şeyin de sonuna kadar gitmiş Sonuna kadar
Don Kişot tan sonra kitap tutkunlarının maceraları edebiyat dünyasında anlatılmaya devam eder Bibliyofiller edebiyatın her vakit en değerli karakterlerinden biri olmuş muharrirler kendilerinden evvelki kitapları aşmak silmek ya da hizasında yer almak için kitapları kitap tutkunlarını bahis edinmişlerdir
