44 lider bugün Prag’da buluşuyor: Avrupa Siyasi Topluluğu nedir?

Avrupa Siyasi Topluluğu’nun birinci toplantısı Çekya’nın başşehri Prag’da gerçekleştirilecek.

Toplantıya Avrupa Birliği üyesi 27 ülkenin yanı sıra Türkiye’nin de ortalarında bulunduğu 17 ülke katılacak.

Toplantıda Türkiye’yi Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan temsil edecek.

Peki Avrupa Siyasi Topluluğu nedir? İşte Avrupa Siyasi Topluluğu hakkında bilinmesi gerekenler..

AVRUPA’NIN STRATEJİ ARAYIŞI

Ukrayna savaşı Avrupa’da da tüm istikrarları değiştirdi.

O denli ki, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron Avrupa Birliği’nin yanı sıra, ortaya yeni bir “siyasi birlik” önerisi attı: Avrupa Siyasi Topluluğu.

Macron’a nazaran bu; AB’ne üye olmayan ülkelerin de içerisinde yer alacağı, bir siyasi diyalog ve işbirliği platformu. Bir öteki tabirle, bu proje; AB’nin modülü olmayan ülkelerin de, siyasi karar süreçlerine iştirakini amaçlıyor.

PROJE BASAMAĞINDAKİ BU PLATFORMDA NE YAPILACAK?

Avrupa kıtasını ilgilendiren güvenlik, güç, iklim ve iktisat üzere mevzular sistemli olarak tartışılacak, meselelere tahlil teklifleri üretilecek, bir bakıma; yol gösterici bir rol üstlenecek.

Nitekim Macron projeyi tanıtırken “AB kısa vadede Avrupa kıtasını yapılandırmanın tek yolu olamaz” diye konuşmuştu.

HANGİ ÜLKELER KATILIYOR?

Avrupa Birliği üyesi 27 ülkenin yanı sıra Türkiye’nin de ortalarında bulunduğu 17 ülke katılacak.

BİRLİĞİN HEDEFİ NE?

Macron’un önerisi, halihazırda mevcut olan Avrupa Birliği’ne dokunmamak, lakin Birliğe üye olmayan Avrupalı ülkeleri de kapsayacak yeni bir “siyasi birlik” oluşturmak üzerine heyeti.

Bunun öncelikli olarak Ukrayna, Moldova ve Gürcistan üzere ülkelerin adaylık sürecinin uzun yıllar alacak olmasına karşılık bir orta formül olduğu söylenebilir. Ayrıyeten Birlik’ten ayrılan İngiltere’yi siyasi istikametten Kıta Avrupasından koparmamak.

AVRUPA KURULU’NDAN FARKI NE?

Öneriye karşı birinci akla gelen tenkit, kıtada hala yalnızca Avrupa Birliği’nin değil, ondan daha geniş üye yapısına sahip Avrupa Konseyi’nin de bulunması. Hasebiyle üçüncü bir siyasi birlikteliğin fonksiyonunun Avrupa Konseyi’nden nasıl farklı olacağı sorusu geliyor akıllara.

Nitekim bu türlü bir tenkit gelebileceğini öngörmüş olmalı ki Macron da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin de bağlı olduğu Avrupa Konseyi’nin halihazırda Avrupa’nın “hukuk merkezi” olduğunu, bir de “siyasi merkeze” muhtaçlık olduğunu söylüyor.

TÜRKİYE BU TOPLULUĞUN NERESİNDE YER ALACAK?

Macron’un Avrupa’da yeni siyasi birlik önerisi, Türkiye’nin Avrupa Birliği tam üyelik sürecini de etkilemeye aday.

Türkiye’yi AB üyesi yapmak istemeyen, lakin (tıpkı İngiltere’de olduğu gibi) stratejik birlikteliğin dışına da çıkarmak istemeyenler açısından Macron’un bu projesi bir tahlil olarak görülüyor.

Normal şartlarda “tam üye adayı” unvanını almış, üstelik üyelik müzakerelerine de başlamış olan Türkiye’nin, AB’de kazanmış olduğu bu statüden vazgeçip daha gevşek olacak yeni birlikte yer alma teklifini reddedeceği aşikar.

Ancak, yeni siyasi topluluğun, AB yerine adaylara “esnek bütünleşme” ve “iç içe geçen halkalar” modelleriyle farklı bir alan yaratma maksadını taşıdığı anlaşılıyor.

Prag toplantısının sonuç bildirisi, bu projenin yaşayıp-yaşamayacağının işaretlerini verecek.

YUNANİSTAN’DA TÜRKİYE RAHATSIZLIĞI

Kulislerde iştiraki en çok tartışılan ülke Türkiye oldu. Fransa ve Almanya, başından itibaren Türkiye’nin iştirakinden yana tutum koydular. Benzeri bir yaklaşım İsveç ve Finlandiya tarafından da benimsendi.

Türkiye’nin iştirakinden rahatsız olan iki ülke ise Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum idaresiydi. Bu ikili çeşitli mazeretlerle muhalefet etmeye çalışsalar da sonunda durum değiştirmek zorunda kaldılar.

AST’nin AB patronajı yerine eşitler ortasında bir toplantı formatında yapılmasında da Türkiye ve İngiltere’nin hali tesirli oldu.

ATİNA’DA GÖZLER O TOPLANTIDA

Yunan başşehrinde dikkatler bugün Prag’da başlayacak ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis’in de katılacakları Avrupa Siyasi Topluluğu Zirvesi’ne çevrildi.

Miçotakis’in tepede Türkiye’yi şikâyet etmesi bekleniyor.

Prag’da Erdoğan-Miçotakis görüşmesine ise ihtimal verilmiyor. İki başkan, geçen haziran sonundaki NATO Zirvesi’nde de görüşmemişti.

Öte yandan AB Komisyonu’ndan sonra ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü’nün de Türkiye ile Libya ortasında hidrokarbon alanında işbirliğine ait 3 Ekim’de Trablus’ta imzalanan mutabakat zaptı ile ilgili açıklaması, Atina’da memnuniyetle karşılandı. Atina Haber Ajansı’na nazaran ABD Dışişleri Sözcüsü, Yunan gazetecilerin soruları üzerine, mutabakat zaptının içeriğini görmediklerini belirtti. Akabinde da Libya süreksiz hükümetinin, Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun koşullarına nazaran Libya devletinin dış bağlarında uzun vadeli yükümlülüklere girmemesi gerektiğine işaret etti.