İBRAHİM DEMİRCİ
Rasim Özdenören’i de sonsuzluk yurduna uğurladık. Eyüp’teki kabrinin cennet bahçelerine açılan bir kapı olmasını dilerim. Onun Sezai Karakoç’a beslediği sevginin büyüklüğü, duyduğu bağlılığın sağlamlığı, yüreğinde yaşattığı dostluğun gücü bana daima harikulâde ve görkemli ve hoş göründü. Buna karşın veyahut bununla birlikte bu iki büyük insanın dünya hayatının kaideleri içinde birbirlerinden maddeten uzak düşmüş olmalarını anlamakta ve kabullenmekte zorluk çektiğimi ve bu düğümlü mevzuyu, çözülmesi güç gizler sandığına sakladığımı söyleyebilirim.
Rasim Özdenören, ortamızdan ayrılmadan evvel son iki kitabını okurlarına sunmuştu. Bunlardan birincisi “Bütün Eserleri” dizisinin 39. kitabı: Birinci Hikayeler. Manolya Gürocak’ın “İlk Hikayeler Üzerine” kendisiyle yaptığı söyleşiden sonra yer alan “Açıklama”nın tarihi “Nisan 2022”. Mayıs 2022’de de editörlüğünü Zekâi Karakaya’nın üstlendiği, 35 kısımdan oluşan uzun hikaye Kör Pencereler, külliyatın 40. kitabı olarak okura sunuldu (İz Yayıncılık). Böylelikle Rasim Özdenören, okurlarına veda etmeden evvel iki hoş jest de bırakmış oldu.
Doğrusu, 30 Temmuz 2022 Cumartesi günü Kurtuluş Merkez Mescidinde Rasim Özdenören için okunacak mevlid öncesinde ikindi namazı sonunda ellerimizi duaya açmadan müezzinin “salihler zümresi” yerine “’âşıklar zümresi” içinde haşrolmamızı dilemesi de güzel bir jestti. Zira muharririmizin son yapıtı Kör Pencereler, aşkın öyküsü.
ODA’DAKİ KUTSAL AT
29 kesim hikaye veya hikaye kesimi ile bir roman başlangıcı içeren Birinci Öyküler’in “Oda” başlığını taşıyan kısmının girişinde şu “not” bulunuyor: “Dost mecmuasına gönderilen ve orada kaybolan ODA genel başlığını taşıyan bir dizi hikayeden arta kalan kesimlerin birinci müsveddeleri…”
Sekiz “oda”nın birincisinde gerçek mi çizim mi düş eseri mü olduğunu belirleyemediğimiz ve ancak pek çok çağdaş hemcinsini temsil eden bir bayan vardır ve anlatıcının “… seviyorlardı zira seni. Ölesiye seviyorlardı.” demesine o bayan şu karşılığı verir: “Hıh, dedi bayan, sevgi… Aptallara vergidir o.” (s. 103)
Oysa yazarımızı temsil ettiğini rahatlıkla söyleyebileceğimiz kahraman/anlatıcı, öbür türlü düşünmektedir: “Ona sevgiyi anlatmak istiyordum. Uygunluğu anlatmak istiyordum. Lakin bunları anlamayacağından, sezemeyeceğinden, bu yüzden şu oyukta duran hâlini de yitireceğinde[n] korkuyordum. Anlatamayacağımdan, ona bir şeyler anlatamayacağımdan korkuyordum. ‘Onlar, dedim, sevgi için, o en kutsal at için…’ Böylece anlatabileceğimi düşünüyordum. Bayan elini havada birkaç sefer salladı. ‘Biz o atı, dedi, panayırda sattık.’ O, bir tutamaktır, dedim. Bir güvençtir o, satamazsın dedim. Ne dedimse olmuyordu, anlatamıyordum. ‘Sattık, diyordu, panayırda sattık biz o en kutsal atı. Çağımızın gereğine uyduk.’” (s. 105)
ÇAĞIMIZIN KUTSAL ATI: PARA
Kadın, çağımızın en kutsal atının “para” olduğunu söyler (s. 106). Ama kahramanımız bu karamsarlığa boyun eğmeyecek ölçüde inançlı ve dirençlidir: “Biz o kutsal atı yaşatmasını bilmedik, dedim, yaşatamadık onu… Kutsal at yaşamalıydı. En berbat yüreklerde bile… Kutsal atın girdiği yerde kötülük de kalmazdı.” (s. 106).
Öykünün ve kahramanının son cümlesi şudur: “At, kutsal at, kutsal at, diye mırıldandım, kurtarıcı kutsal at…” (s. 107)
Maraş’ta 17 yaşında bir genç, 16 Haziran 1957’de sevgiye “ceylan”, “geyik”, veyahut “güvercin” yerine “at”ı sembol seçip ona “kutsal at” derken birebir yıl, öbür bir yerde bir şair “Kutsal At” ismini verdiği bir şiir kaleme almıştı.
ŞİİRLERDEKİ ‘’KUTSAL AT”
Sezai Karakoç’un “Kutsal At” şiiri 1957 yılı verimlerindendir. O yılın birinci şiiri “Kan İçinde Güneş” bilhassa Polonya ve Macaristan direnişlerini selamlamaktadır. Birebir yıl yazılmış olan 9 şiirden biri olan Kutsal At ise Cezayir direnişçilerini alkışlamaktadır. İki kısımdan oluşan şiir şöyle başlar: “Cezayir’in atları / Sever çılgınca Tanrı’yı ve insanı / Ne kırmızı ne kara kutsal // Cezayir’in atı böyledir”
Bölümün son dizeleri: “Gelir bizim çocuklar / İnsan olduğu yerden atların / Atların rengi geçer / Sarı ayakkabılarına”
Şiirin II. kısmı şöyle başlar:
Ölüler evlerden
Çıkmaz girer
Gençlik açlık masalı
Kadınlar Cezayir’de
Fransa anlamıyor
Bölümün ve şiirin son kıtası şöyledir:
“Gidelim gidelim Cezayir’e
Dağları kıvrım kıvrım şehir
Ölümü ikiye bölen nehir
Orda akar aşka kine ve zafere” (Gün Doğmadan, s. 84-85)
Lise öğrencisi genç öykücü Rasim Özdenören, vazgeçilmez bir tutamak saydığı sevgiyi “kutsal at”a benzetirken müfettiş yardımcısı şair Sezai Karakoç’un “Kutsal At” şiirinden haberdar değildir. Zira o şiir, fakat bir yıl sonra Pazar Postası’nın 23 Mart 1958 tarihli 12. sayısında okur karşısına çıkacak, 1959 yılında yayımlanacak olan Körfez’e de girecektir.
Öykücümüzün ve şairimizin muhayyilelerinde 1957 yılında tevarüden ve tevafukan beden bulmuş olan “kutsal at” imgesi –isterseniz “simgesi” de diyebilirsiniz- 65 yıl sonra bugün de capcanlı, dipdiri, apaydınlık, koskoyu, kopkoyu ve apaçık bir davet üzere ufkumuzu donatmaya hazır bekliyor.
Sezai Karakoç’a ve Rasim Özdenören’e rahmet, girdiği yerde kötülük bırakmayan “kutsal at”a selâm olsun!
