Zeynep Tuba Kesimli
Vaize-yazar Merve Safa Erbaş Likoğlu’nun on yedi yıllık meslek hayatı boyunca kendisine binlerce hanımefendi tarafından yöneltilen sorulara bir karşılık niteliğinde kaleme aldığı kitabı “Kulluk Bilinci” Cezve Yayınları tarafından yayımlandı. Kitap ile ilgili merak ettiklerimizi müellifine sorduk.
-Meslek hayatınız boyunca size yönlendirilen sorulara birer yanıt niteliğinde kaleme aldığınız Kulluk Şuuru isimli kitabınız yayınlandı. Kitabın ismiyle başlamak isterim. Neden Kulluk Şuuru?
Kulluk, ibadet sözünün Türkçemizdeki tam karşılığıdır esasen. Ancak maalesef ibadet deyince zihinlerde genel bir kulluk şeması canlanmıyor. Kişi, ailesinden hangi ibadetleri tevarüs ettiyse o ibadetler canlanıyor zihninde. Bu sebeple de başlıkta ibadet yerine kulluk sözünü kullandık. Şuur sözü de üzerine düşünülmüş bir seçim. Kulluk sözüyle hudutları Rabbimiz tarafından çizilmiş bir alanı vurgularken çabucak akabinde gelen şuur sözü ile hayat seyahatinde kişinin seçimleri ile öte dünyadaki menziline hazırladığının altını çizmek istedik. Bu minvalde “kulluk bilinci” ismi ile bir enfüs-âfak istikrarı kurmayı hedefledik.
-Kitabın oluşum sürecini de merak ediyoruz. Kitap hazırlığında nasıl bir yol ve sistem izlediniz?
Hanımefendilerin, gençlerin sorularına yanıtlar içeren bir kitap fikri zihnimde dönüp duruyordu. Ancak ben bir vaizeyim biliyorsunuz. Karşınızda etiyle kemiğiyle oturan birine bir sıkıntıyı açıklarken avantajlarınız çok. Hele derslerinize devamlı katılan biri ise sizin üslubunuza alışır, ne demek istediğinizi anlar veya yanlış anlaşılabilecek bir cümle kurduğunuzda soru sorarlar, açıklarsınız. Ama yazı lisanı ile bir hakikati anlatırken cümlelerinizi tekraren denetim etmek zorundasınız. Hem kederinizi tam tabir etmelisiniz hem de o hususun anlatamadığınız bir öğesi kalmamalı. Bu sebeple zihnimde fikirler dönüp dursa da bir türlü cüretimi toplayıp belgenin başına oturamıyordum. Tam da bu süreçte Feyza Kartopu Hanımefendi ile uzun uzun yazıştık. Bu türlü bir fikri kitaplaştırırken yaşanacak zorluklar ve faydalanabileceğimiz kaynaklar üzerine. Genel Yayın Direktörümüz Melih Tuğtağ Beyefendi projeyi tanınan anlatı lisanına sabitleyince benim de zihnimde anlatacağım hususlar hafif hafif belirdi. Doğal kaynakları okumak, günlük lisana çevirmek, ediplerimizin o konularda kurduğu cümleleri araştırmak, imanla ilgili problemlerde aklı doyuracak açıklamaları sade bir lisanla anlatmak üzere temel amaçlara ulaşmak bir epey vakit aldı. Fikrin ortaya çıkışı ile matbaadan çıkışı ortasında tam iki sene var.
BUGÜNE HİTAP EDEN İLMİHAL
-Kulluk Bilinci’nde çoğunluğu ilgilendiren soru ve sıkıntılara tek cümlelik karşılıklar yerine asli kaynaklardan sapmadan fakat kendi üslubunuzu da işin içine katarak yanıtlar vermişsiniz. Bundaki gayeniz neydi ve Kulluk Şuuru için çağdaş bir ilmihal diyebilir miyiz?
Bugünün okuruna en temel sıkıntılarda seslenen bir ilmihal diyebiliriz. Bu fikri de aslında ilmihal geleneğimizden edindim. Zira ilmihal bizde fıkhın kitlelere iniş vesilesi. Alimlerimiz genel okur kitlesine yazmayı bir vazife addetmişler her vakit. Çok derin yazan alimlerimizin dahi lisanlarını hafiflettiklerini ve bu maksada matuf kitaplar telif ettiklerini görüyoruz.
Üslup sıkıntısı, üzerine en çok çalıştığım problem diyebilirim. Bu sıkıntıyı kim anlatıyor? Bir kişi mi, birkaç kişi mi? Yazıdan uzaklaşıp bunu sorarım kendime daima. Her gün yazmak için masa başına oturan biriyim. Bu da haliyle körleşmeyi beraberinde getiriyor. Bu noktada devreye editör giriyor. Bu sebeple talihli olduğumu söylemeliyim. Feyza Kartopu Hanımefendi ile hoş bir ahenk yakaladık bu kitapta. Metne yabancılaştığım yerleri cımbızla çekip aldı. O kısımları tekrar değerlendirdik. Birtakım sorular bu kitapta olsa mı, olmasa mı, bunu da tartıştık. Sonuçta içimize sinen başlıklardan mükevven bir eser çıktı ortaya.
SORUNUN KÖKÜ AİLE DEĞİL
-17 yıllık meslek hayatınız boyunca size tahminen binlerce soru yöneltildi. Bunlar ortasında aile ve çocuk mevzularında size en çok sorulan soru neydi ve sizin yanıtınız ne oluyordu?
Şaşkınlık vericidir ki ailemizle ilgili sandığımız sorunların birçok ailemizle değil kök inançlarımızın yanlış tabana oturması ile ilgili. Bu bağlamda evvela akide bahisleri ile başladık kitaba. Zira inancımızın kökleri ne kadar sağlamsa ailemize yaklaşımımız da o kadar istikrarlı bir tavır arzediyor. Yaratıcısı ile ortası yeterli olmayan bir kul ailesi ile geçiminde de bir oldukça zorlanıyor.
Uzun yıllardır aile ve çocuk konusunda en sık “Eşimi/Çocuğumu nasıl değiştirebilirim?” sorusu yönlendiriliyor bize. Değişimin kaynağının bir insan olması gerektiğini ve değişime kendimizden başlamamız gerektiğini tabir ediyorum. Bu hem çok kolay bir tahlil hem de çok güç. Güç, zira alışkanlıkları yıkmak atomu parçalamaktan güç olabiliyor bazen. Kolay, zira denetim alanınızdaki bir şeyle uğraşmak zihni konforunuzu tazeliyor ve size hayat gücü veriyor. Bağlantı lisanı üzerine düşünmek, suçlamalardan kaçınmak, bağ kurmaya çalışmak, karşındakini anlamaya çalışmak, ortak bir keder edinip ona devalar aramak da aileyi bir ortada tutan sebeplerden.
