Afganistan’da Taliban hükümeti birinci yılını doldurdu. Geçen yıl 15 Ağustos’ta başşehir Kabil’de idaresi ele geçiren Taliban güçleri, dışarıda diplomatik tecridle, içeride de ekonomik krizin yol açtığı insani dram ve terör olaylarıyla boğuşuyor. İktidara geldiği birinci andan itibaren idaresinin memleketler arası alanda tanınmasını talep eden Taliban’ın gayretleri sonuçsuz kaldı. Bugüne kadar Afganistan’ın yeni hükümetini hiçbir ülke tanımadı. Asayişin değerli ölçüde güzelleştiği ve cürüm oranlarının düştüğü ülke, kısa müddette iktisadi ve insani krizin girdabına kapıldı. Taliban yönetimi bu süreçte insan hakları ihlalleri ile sıhhat, eğitim, iktisat ve ziraat üzere pek çok alanda kıymetli meselelerle karşı karşıya kaldı. Milletlerarası finans kuruluşlarının fonlara erişimi kestiği ülkede yoksulluk ve işsizlik süratle arttı. Birebir vakitte art geriye yaşanan terör atakları, Taliban yönetiminin başa çıkması gereken bir diğer sorun oldu. Son 1 yılda ülke genelinde birçok DEAŞ tarafından 100’den fazla bombalı ve silahlı akın düzenlendi.
DİPLOMATİK TECRİD
KAYNAKLARI BLOKE EDİLDİ
Daha evvel Afgan idaresinin bütçesinin üçte ikisinden fazlasını fonlayan Batılı ülkeler, Taliban’ın iktidara gelmesi sonrası tüm yardımlarını dondurdu. Birden fazla milletlerarası kurum ve kuruluş ülkeden ayrıldı. Dünya Bankası, Memleketler arası Para Fonu (IMF) ve ABD Merkez Bankası, Afganistan’ın memleketler arası fonlara erişimini keserken; Washington, Taliban’ın Kabil’e girişinden iki gün sonra, daha sonra bir kısmı özgür bırakılacak olan Afganistan Merkez Bankası’nın yaklaşık 10 milyar dolarlık kaynağını dondurdu. Böylelikle ülke iktisadı krize sürüklendi. Bankacılık sistemi neredeyse çöktü. Binlerce iş yeri kapanmak zorunda kaldı. İşsizlik, fakirlik ve açlık alarm verici düzeylere ulaştı. BM raporlarına nazaran, ülke nüfusunun yarıdan fazlası yardıma muhtaç durumda. Misal halde, yetersiz beslenme, kızamık, çocuk felci üzere birçok hastalıkta artış meydana gelirken, sıhhat kuruluşları da imkansızlıklarla boğuşuyor.
YOĞUN GÖÇ VERDİ
Amerikan fiyaskosunun fotoğrafları
ABD idaresi, 20 yıllık işgalin akabinde kendisine güvenen Afganları yüzüstü bırakarak adeta ülkeden kaçtı. 14 Ağustos günü Taliban’ın başşehre yaklaşması üzerine ülkeden ayrılmaya çalışan Afganlar, Kabil Hamid Karzai Memleketler arası Havalimanı’na akın etti. ABD’nin tahliye uçaklarına binemeyen Afganlardan kimileri uçakların tekerlek kapaklarına asıldı. Uçakların kalkmasıyla mültecilerden kimilerinin yere çakılma anları objektiflere yansıdı. ABD’nin süreci yönetememesi sonucu havalimanında yaşanan kaos ve izdiham imajları de günlerce memleketler arası medyada tenkitlere neden oldu. ABD’nin en uzun savaşı, fiyasko bir çekilme ile son buldu ve tarihe kara bir leke olarak kazındı.
‘İyilik Trenleri’ yaraları sardı
