Türkiye doğal merkez

Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in Kuzey Akım’dan gönderilemeyen doğal gazı Karadeniz üzerinden yollayabileceğini ve Avrupa için Türkiye’de bir doğal gaz merkezi kurabileceğini açıklaması sonrası gözler kelam konusu merkezin kurulabileceği alternatiflere çevrildi. Yalnızca Türkiye’de değil dünya basınında da büyük yankı uyandıran açıklamanın akabinde bahsi geçen merkezin hangi bölgede kurulacağı merak ediliyor. Türkiye halihazırda global bir güç koridoru olarak öne çıkarken, Vladimir Putin’in açıklamaları Türkiye’nin gaz merkezine dönüşebileceğinin sinyallerini verdi. Kelam konusu merkez için TürkAkım çizgisinin da karaya çıkış noktası olan Kırklareli’nin Kıyıköy ilçesi öne çıkıyor.

GAZPROM TİCARET İÇİN TÜRKİYE’Yİ İŞARET ETTİ

Putin’in açıklamasının akabinde, Rus güç şirketi Gazprom İcra Konseyi Lideri Alexey Miller de mevzuya ait bir duyuruda bulunarak “Avrupa Birliği (AB) ve Türkiye hududunda gaz için bir ticaret platformu, merkezi oluşturmaya hazırız” dedi. Ayrıyeten Rusya Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, “TürkAkım’a ek sınırlar döşenmesini görüşüyoruz, güvenlik önlemleri güçlendirildi” sözlerini kullandı. Novak, “TürkAkım, yaklaşık 63 milyar metreküp kapasiteyle dört çizgi olarak planlanmıştı. Bu potansiyel, talep olması şartıyla Karadeniz ve Türkiye üzerinden Avrupalı tüketicilere gaz ulaştırmak için kullanılabilir” dedi.

TÜRKİYE KİLİT ROLDE

Güney Gaz Koridoru’nun en değerli doğal gaz boru sınırı olarak görülen ve Azerbaycan gazını Hazar Denizi’nden Türkiye’ye taşıyan TANAP (Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı), Türkiye’den ise Avrupa’ya uzanıyor. Sınır üzerinden hali hazırda 16 milyar metreküp gaz taşınıyor. Bunun 10 milyar metreküplük kısmı Avrupa’ya, 6 milyar metreküpü Türkiye’ye geliyor. Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez kısa mühlet evvel, bu çizgideki kapasiteyi 32 milyar metreküpe kadar çıkarma konusunda Azerbaycan ile anlaştıklarını duyurdu. Birçok değerli doğal gaz boru sınırına sahip olan Türkiye’ye, Rusya’dan uzanan TürkAkım üzerinden ise 31,5 milyar metreküp gaz ulaşıyor. Bunun 15,75 milyar metreküpü Türkiye’ye, kalan 15,75 milyar metreküpü ise Avrupa’ya uzanıyor. MaviAkım boru çizgisinden ise yıllık 16 milyar metreküp gaz geliyor. Doğu Anadolu Doğalgaz Ana İletim Sınırı (İran–Türkiye) üzerinden ise ülkemize yıllık yaklaşık 10 milyar metreküp gaz ulaşıyor.

KORİDOR OLMAK YETMEZ

Enerji krizinin zorluklarla birlikte birçok fırsatı da doğurduğunu söz eden Petrol ve Doğal Gaz Platformu Derneği (PETFORM) Genel Sekreteri Murat Kalay, “Türkiye, üretici ile tüketici ortasında tam bir köprü vazifesi görüyor. Putin’in açıklamalarının akabinde husus için şimdi hiçbir şey netleşmedi. Yalnızca koridor olmakla yetinmiyoruz. Türkiye güç ticaret merkezine dönüşüyor. Piyasalarda kelam sahibi oyuncu olabilir. Ticaret merkezine dönüşmek de çok değerli bir strateji. Atılacak adımlar da mevcut yatırımlar üzerinden ilerlenmesi daha olası” dedi. Kalay, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Açıklamalardan şunu çıkarabiliriz; nasıl Londra bir finans merkeziyse, Türkiye de gücün merkez ülkesi pozisyonuna gelebilir. Bilhassa Doğu Avrupa ülkelerinin çok ağır bir talebi kelam konusu. Türkiye’ye gelecek kaynak o kadar değerli ki global piyasadaki gaz fiyatlarında ucuzlama bile yaşanabilir.”

ENERJİ BAKANI DÖNMEZ: TEKNİK OLARAK MÜMKÜN

Enerji ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Rus Güç Haftası için geldiği Rusya’nın başşehri Moskova’da, Vladimir Putin’in Rusya’nın güç kaynaklarının sevkiyatı için ana rotayı Türkiye üzerinden sağlamaya yönelik teklifini kıymetlendirerek “Türkiye, bu ve buna benzeri birçok milletlerarası projeyi vaktinde tamamlamıştır. Teknik olarak mümkün. Bu usul memleketler arası projelerde teknik, ticari ve türel açıdan kıymetlendirme ve fizibilite çalışması yapılması lazım” değerlendirmesinde bulundu. Dönmez, Türk Akım boru sınırının da bu projelerden biri olduğuna işaret ederek, “Şu anda Akkuyu’da devam eden kıymetli bir nükleer güç santrali projemiz var. Rusya ile ilgilerimiz yalnızca güç değil, çok farklı alanlarda devam ediyor. Bunlar oturup konuşup kıymetlendirilmesi gereken hususlardır” sözlerini kullandı.

TürkAkım’da kapasite iki katına çıkabilir

Putin’in doğal gazda Türkiye formülünü pahalandıran, Türkiye Güç Stratejileri ve Siyasetleri Araştırma Merkezi (TESPAM) Lideri Oğuzhan Akyener, şöyle konuştu: “Özellikle Gazprom’un açıklaması şu ihtimali doğuruyor. TürkAkım şu anda 2 boru çizgisinden oluşuyor. Bu çizgilerden birinden 15,75 milyar metreküp gaz Türkiye’ye, başkasından ise 15,75 milyar metreküp gaz Avrupa’ya taşınıyor. TürkAkım birinci inşa edilirken plan 4 boru çizgisi inşa edilmesi üzerineydi. Buradaki kalan iki boru sınırı yıllar sonra inşa edilebilir. Bu sayede Avrupa’ya giden gaz üçe katlanabilir. Natürel bu kısa vadede gerçekleşmeyecek. En az üç yıl gerekiyor. Lakin Türkiye tarafının da ülkemizin gaz merkezine dönüşmesi ismine EPİAŞ ile alakalı adımları olacaktır. Ayrıntılar vakitle muhakkak olacak. Türkiye hiçbir biçimde Rusya’nın teklifine hayır demez. Zira en berbat ihtimal ülkeye giren gaz ölçüsü artacak. Türkiye yeri geldiğinde Türkmenistan gazını bile bu boru sınırı üzerinden alabilir.”

73 MİLYAR METREKÜP GAZ TÜRKİYE’YE AKIYOR

Türkiye, bugüne kadar yaptığı yatırımlarla yıllık 73 milyar metreküp doğal gazı, sahip olduğu dört farklı boru sınırları üzerinden alabiliyor. Kelam konusu gaz merkezinin kurulmasıyla Güney Gaz Koridoru’nun göbeğinde yer alan Türkiye, yalnızca tedarik değil, fiyatların belirlenmesinde de kelam sahibi pozisyona gelecek. Tıpkı vakitte Doğu Akdeniz ve Türkmenistan gazının transferi için de en cazip rota Türkiye olarak görülüyor.