Merkezi New York’ta bulunan HRW, “Özgürlük Diye Bir şey Yok: Rohingyaların Myanmar’ın Arakan eyaletindeki 10 yıllık alıkonuluşu” başlıklı rapor yayımladı.
Raporda Myanmarlı yetkililerin, son 10 yılda 135 binin üzerinde Rohingya ve Kaman Müslümanını keyfi ve süresiz olarak alıkoyduğu tabir edildi.
Arakanlı Müslümanlar ve 2012’den bu yana misyonlu insani yardım çalışanları ile görüşülerek hazırlanan rapor, yetkililerin Temmuz 2012’de başlattıkları etnik paklık teşebbüsünden nasıl menfaat sağladığını ortaya koydu.
Raporda, etnik paklık teşebbüsünün, büyük çoğunluğu Budist olan ülkenin günlük hayatından uzun müddettir uzaklaştırmak istenenlerin tecridi ve sonlandırılmasında kullanıldığına işaret edildi.
Kişisel beyan, fotoğraf ve görüntülerle hazırlanan rapor, Myanmarlı yetkililerin insanlığa karşı ırkçılık, azap, hapsetme kabahatlerini gözler önüne seriyor.
Raporda, insanlığa karşı hataların, Arakanlı Müslümanları özgürlüklerinden yoksun bıraktığı ve hayatları ile geçim kaynaklarını tehdit ettiği vurgulandı.
Arakanlı Müslümanlara yönelik baskı, ülkede Müslüman aykırılığını alevlendirdi
HRW’nin raporunda, Arakanlı Müslümanların yerlerinden edilmesiyle sonuçlanan 2012’deki şiddet olaylarının, Myanmar’ın demokratik sivil idareye geçişi başlangıcıyla tıpkı vakte denk geldiği anımsatıldı.
Artan baskının ülke çapında Müslüman aykırılığını alevlendirdiğine dikkat çekilen raporda, bu durumun ordunun 2016 ve 2017’deki zulmüne yer hazırladığı belirtildi.
Raporda, insanlığa karşı 2012’den bu yana işlenen kabahatlerle ilgili adalet sağlanamadığına işaret edildi.
Yabancı hükümetlere davette bulunulan raporda, Myanmar’daki şiddet ile ırkçılığın sorumlularının sorumlu tutulmasını istemek yerine yaptırımları kaldırmaları ve ülkenin siyasi – ekonomik açılımı için kendilerini pozisyonlandırmaya başlamaları istendi.
Şubat 2021’de darbeyle idareye gelen ordunun ülke çapında acımasız baskılar uyguladığı anımsatılan raporda, bunların Arakan’da uzun müddettir kullanılan taktikler olduğu vurgulandı.
Raporda, darbenin akabinde yeni bir hareket kısıtlamasıyla karşılaşıldığı ve Arakanlı Müslümanların kamplarına götürülen yardımların tıkandığı söz edildi.
HRW’nin Asya araştırmacılarından Shayna Bauchner, yaptığı açıklamada, Myanmar cuntasının Arakanlı Müslümanlara yönelik baskısının, ordunun 10 yıldır süren etnik paklık ve ırkçılık sisteminin sonuçlarıyla yüzleşmemesinin öngörülebilir sonucu olduğunu söyledi.
Bauchner, Myanmarlı yetkililerin kabahatlerinden sorumlu tutulmaları ve suiistimallerinin mağdurlarına adalet sağlanması için tüm yolların izlenmesi davetinde bulundu.
10 yılın 135 bin Arakanlı Müslümanın kamplarda alıkonulması için vahim bir kilometre taşı olduğunu belirten Bauchner, Bu kıssaları ve fotoğrafların, “ırkçılık ve azabın insani bedelini” hükümetlere hatırlatmanın bir yolu olarak paylaşıldığını söz etti.
Myanmar’daki askeri darbe
Myanmar ordusu, 2020’deki genel seçimlerde hile yapıldığı savlarının ortaya atılması ve ülkede siyasi tansiyon yaşanmasının akabinde 1 Şubat 2021’de idareye el koymuştu. Ordu, ülkenin fiili önderi ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii başta olmak üzere pek çok yetkili ve iktidar partisi yöneticisini gözaltına almış ve bir yıllığına inanılmaz hal ilan etmişti.
Myanmar ordusunun darbe aykırısı protestocu ve isyancı kümelere silahlı müdahalesi sonucu bugüne kadar yaklaşık 1900 kişi hayatını kaybetti. Darbeden bu yana yaklaşık 13 bin kişi gözaltına alınırken 10 binin üzerinde kişi ise hala içeride tutuluyor.
Askeri mahkemeler, tutuklulardan 2’si çocuk 114 siyasi mahkum hakkında idam kararı verdi.
Birleşmiş Milletler’e (BM) nazaran, darbenin akabinde 142 çocuk hayatını kaybetti ve 250 bin çocuk yerinden edildi.
Arakanlı Müslümanlara etnik temizlik
Myanmar’ın Arakan eyaletinde 2012’de Budistler ile Müslümanlar ortasında çatışmalar çıkmış, olaylarda birçok Müslüman binlerce kişi katledilmiş, yüzlerce konut ve iş yeri ateşe verilmişti.
Arakan’daki hudut karakollarına 25 Ağustos 2017’de düzenlenen eş vakitli hücumları münasebet gösteren Myanmar ordusu ve Budist milliyetçiler, kitlesel şiddet hareketleri başlatmıştı.
BM’ye nazaran, Ağustos 2017’den sonra Arakan’daki baskı ve zulümden kaçıp Bangladeş’e sığınanların sayısı 900 bini geçti.
Uluslararası insan hakları kuruluşları, yayımladıkları uydu imgeleriyle yüzlerce köyün yok edildiğini kanıtlamıştı.
BM ve milletlerarası insan hakları örgütleri, Arakanlı Müslümanlara yönelik şiddeti “etnik temizlik” ya da “soykırım” olarak isimlendiriyor.
