Tunus’un kıyı şeridinde bulunan Teburca isimli küçük bir kasabada, cami ile konut ortasında geçen fakir bir hayatı, müezzin dedesinin eşsiz Kur’an sesleri ve mutfakta radyo eşliğinde müzikler mırıldanan annesi ile renklendiren bir çocuk düşünün. O çocuk, “Eğer caz müzisyeniyseniz, bu kaderinizde yazılıdır; eğitim almanız gerekmez, zati onunla doğmuşsunuzdur” diyen Dhafer Youssef’tan diğeri değil. Tunus havalarından Arap lirizmine, Akdeniz esintisinden Kavvali geleneğine, sufi rüzgârlarından Hint müziğine kadar varlıklı bir müzikal yapının göbeğinde gezinen Youssef, müzikal seyahatinde varmak istediği kesin makamı “Muhammed Omran ile Miles Davis ortasında bir yer” olarak tanımlıyor. Beyoğlu Kültür Yolu Şenliği aktiflikleri kapsamında Türkiye’ye gelerek AKM’de sevenleriyle buluşan Tunuslu vokalist ve udi Dhafer Youssef ile ilahi bir boyutu olduğuna inandığı müziği konuştuk.
Teboulba’da mütevazı bir ailede doğdum, ailemde müzisyen yoktu. Çok erken yaşlardan beri bir misyonum olduğunu biliyordum ve müziğimle dünyayı dolaşacaktım. Müzisyen olarak doğdum; müzik benim bahtım ve misyonumdu.
– Viyana’ya hiç taşınmasaydınız, Tunus’ta kalsaydınız bu şu anki sizi değiştirir miydi sizce?
O vakitler Tunus’ta kalmanın benim için bir seçenek olduğunu düşünmüyorum. Hayallerimin öteki bir yerde gelişmesi gerektiğini biliyordum. Hasebiyle ülkeden uzaklaştım zira orada kalsaydım ve etrafımdakilerin tavsiyelerini dinleseydim, tahminen pop ya da çeşitleri müzikler yapardım. Viyana’da tanıştığım beşerler, oradaki maruziyet beni tıpkı vakitte bugün olduğum kişi yaptı. Viyana’da birinci sefer gerçek bir piyano gördüm ve müziğimi, bestemi birinci kere Viyana’da sahnede çaldım. Benim için kolay değildi, yavaş yavaş mesleğimi inşa ettim. Her şey için savaştım fakat tekrar de hoş bir seyahatti ve her günü bir öğrenme süreciydi.
MÜZİSYENLER BÜYÜK BİR AİLE
Müzisyenler benim için büyük bir ailedir. Hintli müzisyenlerle çalmak farklıdır, Türk müzisyenlerle çalmak farklıdır… Klasik müzisyenlerle çalmak, caz müzisyenleri ile çalmaktan farklıdır. Benim, dünyanın dört bir yanından farklı müzisyenlerle birlikte müzik yapma fikrim şu: O benim kardeşim. Onun tahminen diğer bir fikri var, öbür bir ideolojisi var lakin sonuçta birebir müzik sevgisini paylaşıyoruz. Her vakit derine bakmayı ve görmeyi denemek gerekir. Müzisyenlere tavsiyem de budur. Buluşabileceğimiz, sohbet edebileceğimiz ve birlikte müzik yaratabileceğimiz o ortak tabanı bulup, ona dokunun.
– Müzisyenler müzik yapmaya harcadıkları mesaiden çok daha fazlasını müzik dinlemek için harcarlar. Sizin dinlerken etkilendiğiniz isimler var mı?
Çok müzik dinlerim lakin yalnızca müzikten ilham almadım. Bazen sokaktaki kolay bir olay, okuduğum bir kitap, tanıştığım bir insan ya da tattığım bir yemek bana ilham olabiliyor. Benim için müzik, temas kurduğum her şeyin bir yansıması. Tüm bunlarla birlikte asıl ilhamım, daha evvel tanıştığım yahut daha evvelce tanıdığım müzisyenlerden geliyor.
Her günüm ud sesiyle başlar
Ud, Tunus’ta ulusal enstrümandır. Ud’a olan aşkımı vakitle keşfettim. Birebir vakitte altı yaşımdan beri telli bir çalgı olan kendi enstrümanımı yapıyorum. Bir enstrüman satın alma fırsatım olduğunda gitar ya da diğer bir enstrümanı değil, yeniden udu seçiyorum. Bugüne kadar her sabah güne udumun sesiyle başladım. Ud ile olan aşk öyküm benim için hâlâ çok taze. Ud bana hâlâ çok ilham veriyor, sesinin ve dokunuşunun tadını çıkarıyor.
– “Müziği bir dua etme formu olarak görüp, seslerin mucizesiyle en üste yanlışsız tırmanarak nihayetinde Allah’a ulaşmaya çabası” olduğunu söylüyorsunuz. Öyleyse, müziğin ilahi bir boyutu olduğuna mı inanıyorsunuz?
Şüphesiz! Müziğin ilahi bir boyutu katiyetle var. Müzik sizi ağlatabilir, güldürebilir, tüylerinizi diken diken edebilir, dans ettirebilir… Müzik, size hayal ettirir ve sizi düzgünleştirir. En azından müziğin bana yaptığı şey bu.
