Rusya ablukası altındaki Ukrayna limanlarından tahıl ve ilgili besin unsurlarını global piyasaya ihraç etmek gayesiyle Türkiye, Ukrayna, Rusya ve Birleşmiş Milletler’den temsilcilerin iştirakiyle 27 Temmuz 2022 tarihinde İstanbul’da Müşterek Uyum Merkezi resmi olarak açılmıştı. Bu mutabakat ve ardından gerçekleşen açılış sonrasında Türkiye, iki ülkeyle masaya oturabilen tek ülke olarak dünyanın takdirini toplamıştı.
İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Öğretim Vazifelisi Doç. Dr. Yusuf Dinç, katıldığı TVNET canlı yayınında Türkiye’nin dış siyaset muvaffakiyetini ve Birleşmiş Milletler’in sıkıntılı yapısını kıymetlendirdi.
“İKİ ÜLKEYİ BİR ORTAYA GETİREBİLECEK TEK ÜLKE TÜRKİYE”
Tüm süreçlerde Türkiye’nin yapan rolü üstlenerek sorumluluk aldığını belirten Doç. Dr. Yusuf Dinç şu sözleri kullandı:
“Türkiye, bu süreçte daha savaş başlamadan evvel uzlaştırma siyaseti izliyordu. Hatırlanırsa büyük bir heyet Ukrayna’ya gitti. Savaş başladıktan sonra da Türkiye insani yardımlarla daima modelin içinde yapan olarak var oldu. Antalya’da düzenlenen diplomasi formunda ve milletlerarası platformlarda bu iki ülkeyi bir ortaya getirebilecek tek ülkenin Türkiye olduğunu dünyaya göstermiş oldu. Bu yüzden Türkiye’nin varlığı bu koridoru mümkün kılıyor.”
“DÜNYA BEŞTEN BÜYÜKTÜR TEZİ DOĞRULANMIŞ OLDU”
Doç. Dr. Yusuf Dinç, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Birleşmiş Milletler oturumlarında sıklıkla lisana getirdiği ‘Dünya beşten büyüktür’ kelamlarına de atıfta bulunarak yapılan tahıl koridoru mutabakatının bu kelamı kanıtladığını lisana getirdi:
“Birleşmiş Milletler’in içindeki sorunlu yapı bu savaşla bir arada daha bariz oldu. ‘Dünya beşten büyüktür’ tezinin itiraz ettiği sorunlu yapı Ukrayna’ya tahlil bırakmıyordu. Ukrayna bunu Birleşmiş Milletler’in garantörlüğünde kabul edecek değil zira Rusya daimî üye ve veto yetkisi var. Başında esasen bir afet varken Birleşmiş Milletler kaynaklı öteki afetleri de kaldırmazdı. Ukrayna, Türkiye’nin Birleşmiş Milletler’in ‘garantörü’ olsun istedi. Türkiye bu süreci bu türlü bir pozisyondan takip etti. Yapılan tahıl koridoru mutabakatını ‘Dünya beşten büyüktür’ tezine bağlı olarak okursak, Birleşmiş Milletler yapısının sahiden sorunlu olduğunu gösteren bir mutabakat da olmuş oldu.”
“İLK KEZ BİR ÜLKE BİRLEŞMİŞ MİLLETLER’İN GARANTÖRÜ OLDU”
Türkiye’nin hem Ukrayna’yı hem de daimî üye Rusya’yı rahatlattığını söyleyen Dinç,
“Burada dünya, şapkasını çıkarıp önüne koymalı ve düşünmeli. Rastgele bir denklemde bu beş daimî üye varsa BM âtıl durumda kalmış oluyor. Bunlar her denklemin içindeler esasen. Birleşmiş Milletler’in tesirli işleyebilmesinin önündeki en büyük mani ‘sorunlu yapısı’. Bunun en bariz görüldüğü yer tahıl koridoru oldu. Türkiye, öteki hiçbir ülkeye nasip olmamış bir paye ile BM’nin garantörü oldu.”
Türkiye’nin direkt tahıl koridoruna garantör olmasını gerçek bulmayan Doç. Dr. Yusuf Dinç, yürütülen diplomasinin risksiz bir noktada olduğunu belirterek, “Türkiye çok inançlı bir pozisyonda.” dedi.
