Birleşmiş Milletler (BM) 77. Genel Şurası için bulunduğu New York’ta, Amerikan PBS kanalının konuğu olan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dış siyaset ve dünya gündemine ait değerlendirmelerde bulundu.
“Rusya-Ukrayna savaşında şu an hangi tarafın üstün olduğu” sorusuna Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Doğrusu bir başkan olarak ‘Rusya mı daha aktif, Ukrayna mı daha etkin’ arayışı içerisinde değilim. Tek isteğimiz bu savaşın barışla son bulmasıdır. Gerek Sayın Putin’e gerek Sayın Zelenskiy’e benim ricam, tavsiyem bu olmuştur. İnsanların vefatıyla neticelenen bir savaşın kazananı olmaz.” karşılığını verdi.
Tahıl koridorunu açmak için çok gayret sarf ettiklerini ve İstanbul’daki mutabakatla bunu gerçekleştirdiklerini anlatan Erdoğan, “Oradan 2 milyon tonu aşan, 3 milyon tona yaklaşan tarım eserlerinin ihracı gerçekleşti. Artık yeni bir etap, bilhassa Rusya’daki eserlerin de dünyaya açılması. Natürel burada benim tek arzum, gelişmiş ülkelere değil, az gelişmiş yahut yoksul ülkelere buradan eserlerin sevkiyatını sağlamaktır. Bunu başarabilirsek yoksul ülkeler, az gelişmiş ülkeler hiç olmazsa bu eserlerle şöyle kendilerine gelmiş olurlar.” sözünü kullandı.
“Putin de bu işi artık bir an evvel bitirmenin uğraşı içerisinde”
Rusya-Ukrayna savaşının süratli bir formda bitmesinin nasıl mümkün olabileceği sorusu üzerine Erdoğan, burada yüklü olarak Rusya’nın halinin çok değerli olduğunu belirtti.
Özbekistan’da Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile etraflıca görüşmelerinin olduğunu hatırlatan Erdoğan, “Kendilerinin de aslında bu işi artık bir an evvel bitirmenin çabası içerisinde olduğunu anladım. Bu gidişin kahrı büyük. Bu noktada, örneğin şu anda 200 rehinenin takası konusunda bir mutabakat sağlandı. Bu hoş bir gelişme. Zira bu rehinelerle birlikte orada çok çok kıymetli bir adım atılmış oluyor. Şu anda onun teknik boyutunu da arkadaşlar yürütüyorlar. Bununla birlikte hoş bir gelişmeyi sağlamış olacağız. Öbür taraftan tarım eserleri olayını tekrar tespit ettiğimiz arkadaşlarımız, teknik takımlar etraflıca yürütüyorlar. Bunlar da doğal hoş gelişmeler lakin burada Ukrayna’nın da Rusya’yla birebir anlayışta olması lazım ve artık karşılıklı olarak bu çatışmaların, bu savaşın durdurulması noktasında kararlı olmak lazım.” değerlendirmesinde bulundu.
Erdoğan, şayet Rusya-Ukrayna ortasında bir barış sağlanacaksa, burada alınan yerlerin iadesinin büyük ehemmiyet arz ettiğini belirterek, “İstenen, beklenen aslında bu. Bu bahiste Sayın Guterres’in attığı adımlar da var. Bizim attığımız adımlar da var. Bu adımlarla birlikte beklediğimiz bu iadelerin sağlanması sahiden işimizi kolaylaştır.” dedi.
Rusya Devlet Lideri Putin’den 2014’ten itibaren Kırım’ı da sahiplerine vermelerini rica ettiklerini anlatan Erdoğan, “Bunlar tıpkı vakitte bizim soydaşlarımız. Şayet bu adımı atarsanız bizi de rahatlatırsınız, Ukrayna’yı da rahatlatırsınız, Kırım Tatarlarını da rahatlatırsınız.’ dedik. Fakat maalesef o günden bugüne orada bir adım atılamadı.” diye konuştu.
“Hiçbir başkan attığı adımdan sonra ‘Ben yanlış yaptım’ demez”
“Sizce Putin, Ukrayna halkının kendini savunma iradesini küçümseyerek aslında yanlış hesap yaptığının farkında mı?” formundaki soru üzerine de Erdoğan, şunları söyledi:
“İşgallerin hiçbirisinin münasebeti olmaz”
Erdoğan, “Sizce bu işgal, Rusların gerekçelendirebildiği bir işgal miydi?” sorusunu yanıtlarken ise şunları kaydetti:
“İşgallerin hiçbirisinin münasebeti olmaz. Bir işgal noktasında bunun sebep sonuç ilgisinin ne olduğunu en uygun anlatabilecek olan bizden fazla gerek Sayın Zelenskiy gerekse Sayın Putin’dir. En yeterli onlar bunun münasebetlerini bilir. Bu münasebetleri değerlendirdiğimiz vakit, istikrar siyasetlerini gözeten bir ülke olarak Türkiye, burada her iki tarafı da dinlemekten yana. Onun için ısrarla bu önderleri bir ortaya getirme dileğimiz var. Bir ortaya getirelim, şahsen kendilerinden bunu daima dinleyelim istedim. Şimdi bunu başarabilmiş değiliz lakin ümitsiz de değilim.” diye konuştu.
“En ülkü yanıtı BM, yapacağı çalışmalarla ortaya koymalı”
Rus birliklerinin çıktığı yerlerde toplu mezarlar bulunduğunun hatırlatılmasının ardından “Sizce bundan kimi sorumlu tutmak lazım?” sorusuna Erdoğan, şu karşılığı verdi:
“Barış için her iki başkanla de görüşülmeli”
“BM soruşturma yaptığında bu zulümleri Rus askerlerinin yaptığı kanıtlanırsa sanki Putin sorumlu tutulmalı mı?” sorusu üzerine ise Erdoğan, şunları kaydetti:
“Böyle bir durum ortaya çıktığı anda esasen Putin de bununla ilgili olarak gerekli halini ortaya koyacaktır. Yani Putin’i bu noktada külliyen farklı bir insan olarak görmek hakikat olmasa gerek. Zira o da ülkesinin menfaatlerini birinci derecede savunan ve bunun da çabasını veren bir ülke pozisyonunda. Biz şu anda bu iki ülkenin savaşında, Sayın Putin’le de Sayın Zelenskiy’le de etraflıca görüşmeler yapıyoruz. Tıpkı halde Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri de Sayın Putin ve Sayın Zelenskiy’le görüşmelerini sürdürüyor. Bu ne demektir? Biz şayet bir sonuca varacaksak, bir önderin tarafında olmakla değil, her iki başkanla de görüşmeleri yaparak sonuca varmanın uğraşı içerisinde olmamız lazım. Yalnız şunu da görmek lazım, yalnızca Ukrayna tarafında beşerler ölmüyor, Rusya tarafında da çok beşerler öldü.”
Program sunucusunun “Ama Rusya işgal gerçekleştirdi” yorumu üzerine Erdoğan, şöyle devam etti:
“Dünyanın tüm ülkeleriyle görüşürüz”
“Şangay İşbirliği Örgütüne katılma niyetiniz var. Bu örgütte Rusya, Çin, İran var. Bu, NATO’dan çok farklı kıymet ve amaçları olan bir örgüt. Siz ülkenizin doğunun modülü mı olmasını istiyorsunuz batının modülü mı?” biçimindeki soruya karşılık Erdoğan, şu açıklamayı yaptı:
“Şunu çok açık net söylemem lazım, biz dünyanın kesimiyiz; ne doğunun ne batının… Bizim için ülkemizin coğrafik olarak büyük bir kısmı doğuya aittir. Batıya ilişkin olan kısmı başkadır. Ancak Avrupa Birliği 52 yıldır bizi devamlı oyalamıştır. Avrupa Birliği, 52 yıldır bizi ne yazık ki hala üye yapmamıştır. Avrupa Birliği içinde bizim durumumuzda olan bir öteki ülke yok. Hala da oyalamaya devam ediyorlar. Halbuki NATO ülkesiyiz. NATO ülkesi olduğumuz halde NATO ülkeleri dahi Avrupa Birliği süreci içerisinde bizi oyalamaktadır. Biz NATO’nun içerisinde verdiğimiz dayanaklarla birinci beşin içerisinde yer alan bir ülkeyiz. Bizim NATO’da bu türlü de bir pozisyonumuz var.
Böyle güçlü bir pozisyonu olan Türkiye’nin bu türlü oyalama taktikleriyle bir kenarda tutulması elbet ki bizim için çok çok manidardır. İster istemez farklı arayışlar içerisine girme durumunda da olabiliriz. Avrupa Birliği 52 yıldır bizi tutacak, bizi yanına yaklaştırmayacak ve ondan sonra da ‘Niçin şurayla görüştü, niye burayla görüştü?’ diyecek. Görüşürüm. Bu görüşmeleri yaparken de biz Avrupa Birliği’ne bu noktada hesap verecek değiliz. Biz dünyanın tüm ülkeleriyle görüşürüz. Ben Sayın Şi’yle de görüşürüm, Sayın Putin’le de görüşürüm, Sayın Modi’yle de görüşürüm. Bütün ülkelerle görüşmelerimi yaparım. Zira hepimiz bu dünyanın birer kesimiyiz. Avrupa Birliği üyesi ülkelerle görüşmeler yaptığımız vakit bize ‘Niçin onlarla görüştünüz?’ diye bir soru gelmedi. Biz şu anda bilhassa Şanghay İşbirliği Teşkilatında olan ülkelerle nasıl bir tavır içindeysek onlarla da birebir tavır içerisinde süreci işleteceğiz.”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Amerika’dan Avrupa Birliği için sert açıklamalarda bulundu. Avrupa Birliği’nin Türkiye’yi üyelik için 52 yıldır beklettiğini tabir eden Erdoğan “Biz dünyanın kesimiyiz, ne Doğu’nun ne Batı’nın. Fakat Avrupa Birliği 52 yıldır bizi devamlı oyalamıştır, bizi ne yazık ki hala üye yapmamıştır.” diye konuştu.
AB’nin Türkiye’ye oyalama taktikleriyle bir kenarda tutması için manidar yorumunu yapan Erdoğan “. İster istemez farklı arayışlara girme durumunda olabiliriz. AB, 52 yıldır bizi yanına yaklaştırmayacak, sonra ‘Niçin şurayla görüştü, niye burayla görüştü’ diyecek. Görüşürüm. AB’ye bu noktada hesap verecek değiliz.” dedi.
