Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, CNN Türk’te iktisada dair soruları yanıtladı.
Sözlerine enflasyonun yalnızca Türkiye’nin değil tüm dünyanın sorunu olduğunu belirterek başlayan Bakan Nebati, “Avrupa resesyona yanlışsız gidiyor. ABD’de enflasyon daima tartışılıyor. Enflasyon sebebi ise global emtia fiyatlarındaki yükseliş. Bunu somutlaştıracak şeyin en güzel örneği Vuhan’daki virüstür. Vuhan’da bir kişi hapşurdu, dünya mahvoldu. İnsanların sonraki gün öngörüleri kayboldu. Bu ağır bir belaydı. 21. yüzyıl âlâ başlamadı. Büyük krizlerin tesirleri uzun yıllar sürüyor. Salgın, emtia fiyatlarının çökmesine neden oldu. Bununla birlikte dünyaya baskı oldu. Yazın mayıs itibariyle olağanlaşmaya dair öngörülerimiz vardı. Dünyadaki herkesin öngörüsünü bozuldu. Savaş başladı. 3 gün süreceği öngörülen savaş, dünyayı kuşatmış durumda. Son 70 yılın en büyük enflasyonun yaşandığı süreç yaşandı.” dedi.
“ARALIK AYINDA ENFLASYON DÜŞECEK”
“Onlarda çift hane yeni gelirken, Türkiye’de yüzde 80’e neden gelindi. Petrol ve gaz ithalatımız var. Bunların getirdiği baskı ve makro ekonomik göstergesinin desteklemediği kurlardaki ani yükselişler. Bunu fırsat bilenler döviz kurlarının yükselmesine neden oldu. Fiyatlamada davranışlar bozuldu.” diyen Bakan Nebati, “20 aralık gününü hatırlayın. Dolar 22 lira olacak geçersiz evraklar dolaşıyor. Spekülasyonu aşmıştı. Bunların yanında Türkiye’deki enflasyonun 3.sebebi beklentilerdir. Beklentiler bozuldu. Bir tarafta salgın sonra savaş, işletmeler stoklara girdi. Fiyatlar yükselecek diye fiyatlar öne çekildi. Ucuz kredi ile talep enflasyonu oluştur. Bunlar yüzde 83’e gelmesine neden oldu. Bizim bakış açımız var. Mart ayında Washington’daki toplantılarda, ‘İkilemle karşı karşıyasınız’ demiştim. Enflasyon mu, büyüme mi? Bizim politikalarımızı onlar da sorguladılar. G20 toplantılarında bu reaksiyonun azaldığını gördüm. Emtia fiyatlarındaki sakinleşme petrol fiyatlarında sakinleşme besin fiyatlarında sakinleşme sonrası enflasyon üzerindeki baskıyı azaltıyor. Sert frene basmıyoruz, artış suratının azalması lazım. Beklentilerin kırılmasını gerçekleştirecek şey aralık ayında enflasyonun baz tesiriyle azalmasını göreceğiz.” ifadelerini kullandı.
ENFLASYONLA İLGİLİ EK ÖNLEMLER VAR MI?
Bakan Nebati kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Gıda enflasyonu en büyük tartıya sahip kesim. Hayat pahalılığının en büyük hissettirildiği küme. Bu dünya ülkelerinde de o denli. Besin ile ilgili oran enflasyonun üzerinde. Bu alanı bizim daha fazla müdahil olmamız gerekir. Enflasyonun daha çok etkilediği küme dar gelirliler. KDV indirimlerine gittik, hanelerdeki elektriği 8’e düşürdük. TMO üzerinden depolama faaliyetlerini yürüttük. Tarım Kredi Kooperatifleri sayıları artıyor. Binlerle tabir edilecek büyüklüğe ulaşmış durumda. Yazın domates, salatalık, biber tarlada. Kışa gelince alan daralıyor, serada yetişiyor. Maliyetler fiyattaki esere yansır. ‘Domatesi niçin yiyorsun?’ deme lüksümüz yok. Seracılıkla ilgili finans paketi açıkladık, devam ediyoruz.
Desteklemelerde bunu hissettirirsiniz. Vakit ve yatırım bedeli var. Bu siyasetin faal hale getirilmesiyle besindeki sorun vakit içinde çözülecektir. Bizim yılın başında ‘Hazine Maliye Bakanlığını alana indirmeyin’ diye sözde bulunmuştum. Geçen yıl yapılan kontrol sayısı 120 bin. Bu yıl 550 bin. Yıl sonuna kadar 1 milyon amaç koymuşuz. Fahiş fiyatın üzerine gidiyoruz. Risk tahlil genel müdürlüğümüz pasifti, uygun bir arkadaşımızı atadık buraya. İnternet üzerinden satışta radara yakalandılar, 100 binin üzerinde. 106 bin riskli mükellef görüldü, çalışma yapılıyor. Vergi Kontrol Şurası ile yapıyı birleştirip, denetim düzeneğini üst düzeye çıkarıyoruz. Bu kontrollerin sıkılaşması fiyat davranışlarındaki bozukluklarda teşhis edilmesi ve cezalandırılması için adım atmış bulunuyoruz. Berbat bir periyot geçirdik lakin artık toplum daha hassas. Cumhurbaşkanımızın iradesini uygular hale getiriyoruz. Daha düzgün bir kış olacak. Bu kış geçen kış üzere olmayacak.”
