ABD Lideri Joe Biden, verdiği bir röportajda Çin’in muhtemel bir saldırısına karşı Tayvan’ı ABD ordusunun koruyacağını söyledi.
Amerikan CBS kanalına bir röportaj veren ABD Lideri Joe Biden, bu kelamlarının akabinde “Yani ABD ordusu Tayvan’ı mı savunacak?” diye sorulmasının üzerine “Evet” karşılığını verdi.
Pazar günü yayımlanan röportaj, Beyaz Saray’ın Tayvan siyasetinin değişmediğini ortaya koyuyor. Washington’ın Tayvan siyaseti “stratejik belirsizlik” üzerine heyetiydi. Tayvan’ı muhafazaya tam manasıyla kararlı olduğunu açıklamasa da Amerikan idareleri bu ihtimali hiçbir vakit saf dışı bırakmadı.
Tayvan, Çin’in doğusunda tek taraflı bağımsızlığını ilan eden bir idare; Pekin ise adayı kendi toprağı olarak kabul ediyor. Washington ile Pekin ortasında Tayvan sebebiyle yaşanan tansiyonlar son periyotta yine tırmandı.
ABD Tayvan’ı farklı bir ülke olarak kabul etmiyor; Çin’in bir modülü olarak sayıyor ve başka bir diplomatik bağ geliştirmiyor. Örneğin Tayvan’da farklı bir ABD Büyükelçiliği yok. Lakin Ada idaresiyle yakın münasebetleri var ve Tayvan’a savunma konusunda dayanak oluyor.
Biden da verdiği röportajda bunu açıkça ortaya koymuş oldu:
“Tek Çin siyasetimiz devam ediyor. Tayvan, bağımsızlık üzerine kendi yorumunu yapıyor. Biz de bu mevzuda farklı bir tarafa ilerlemiyoruz, Tayvan’ı bağımsızlık için cesaretlendirmiyoruz. Bu onların kendi kararı.”
Biden emsal yorumları Mayıs ayında da yapmış; Çin’in muhtemel bir işgali durumunda Tayvan’ı savunacaklarını söylemişti. Lakin çabucak akabinde beyaz Saray’dan bir açıklama yapılmış ve “Amerika’nın yıllardır benimsediği ‘Tek Çin’ siyasetinden vazgeçmediği duyurulmuştu.
Bu röportajın akabinde Beyaz Saray tekrar bir açıklama yayımladı. “Sayın Biden Tayvan siyasetimizin değişmediğini de bir sefer daha net bir biçimde tabir etmiştir” denildi.
Tayvan ve Çin, 1949 yılındaki iç savaş sırasında ayrıldı. Lakin Çin ada üzerindeki hak savını hala sürdürüyor.
Bu, Biden’ın bir yıl içinde Tayvan’la ilgili resmi politikayı bir adım ileri taşıyan üçüncü açıklaması. ABD Lideri, geçen yıl Ekim ayında ve bu yıl Mayıs ayında askeri operasyona ihtimalini açıkça lisana getirmişti.
Bu ayın başında ABD, Tayvan’a 1,1 milyar Dolar pahasında silah ve füze savunma sistemi satma kararını açıkalmış; bu karar Çin’le tansiyonun tırmanmasına yol açmıştı.
ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Ağustos ayında Ada’ya yaptığı ziyaretin akabinde -her ne kadar Biden ‘pek yeterli bir fikir değildi’ dese de- tansiyon daha da tırmanmıştı.
Ziyaretin akabinde Çin, Tayvan etrafında beş gün süren bir askeri blokaj uygulamış; ABD de Çin ordusunun Ada etrafında füze denemeleri yaptığını tez etmişti. Lakin Pekin idaresi bu iddiayı doğrulamadı; Tayvan ise füzelerin tehdit yaratmayacak bir halde atmosfere fırlatıldığını savunmuştu.
ABD Liderinin Tayvan’a verdiği açık güvenlik garantisi son günlerin en çok konuşulan hususlarından birisi. Pekala Amerika, Lider Biden’ın vaat ettiği üzere Tayvan’ı koruyacak askeri üstünlüğe sahip mi?
Askeri analistler ABD donanmasının mevcut tehdit göz önüne alındığında, Çin ve Rusya üzere rakiplerle savaşmanın potansiyel zorluklarını karşılayacak kadar süratli büyümediğine dikkat çekiyor.
Çin son olarak 2018 yılında Halk Kurtuluş Ordusu Donanması’na 120’den fazla savaş gemisi ekledi. Analistler bu türlü bir güce karşılık ABD’nin en az 355 gemiye sahip olması gerektiğini vurguluyor.
Çin donanması son dört yılda gücünü daha da artırdı. Çin hükümeti uçak gemileri, silahlı yüzey gemileri ve birkaç denizaltının dahil olduğu büyük bir filo inşa etti. Eleştirmenler Çin’in tersine ABD’nin filo sayılarını ve gemi üretimini azalttığına dikkat çekiyor.
