Rusya’dan doğal gaz sevkiyatının düşmesi ve ambargo kararlarının tesiriyle, Avrupa’daki doğal gaz krizinin kış döneminde daha da derinleşiyor. Birçok ülke kısıtlamalara giderken, yaşananlardan Türkiye etkilenmedi.
‘AVRUPA EKTİĞİNİ BİÇİYOR’
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Bosna Hersek ziyareti öncesi Esenboğa Havalimanında açıklamalarda bulunarak bu bahse da değindi. ‘Avrupa ektiğini biçiyor’ diyen Erdoğan Türkiye’nin tedarik sıkıntısının olmadığını belirterek, şunları söyledi: “Doğal gaz noktasında rastgele bir sorunumuz yok. Avrupa ektiğini biçiyor. Sayın Putin’e karşı Avrupa’nın tavrı, yaptırım uygulamaları ister istemez Putin’i onlara karşı ‘siz bu türlü yapıyorsanız ben de bu türlü yaparım’ noktasına getirmiştir. Avrupa bu kışı sahiden önemli zahmetlerle geçirecektir diye düşünüyorum, bizim bu türlü bir derdimiz yok. ”
24 Şubat’ta başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı öncesinde Avrupa, tükettiği doğal gazın yaklaşık yüzde 40’ını Rusya’dan ithal ediyordu.
Rus gazını Avrupa’ya taşıyan ana boru çizgilerinde savaşın akabinde yaşanan “teknik” problemler nedeniyle ülkeden yapılan sevkiyat kıymetli oranda düşüş gösterdi.
Rusya’nın Ukrayna üzerinden Avrupa’ya gönderdiği doğal gaz ölçüsü, mayısta yarı yarıya azalarak günlük 41 milyon metreküp düzeyine inerken, tıpkı periyotta Yamal-Avrupa boru çizgisi üzerinden sevkiyatlar da yaptırımlar münasebet gösterilerek Gazprom tarafından durdurulmuştu.
Rusya ‘ruble’ ile ödeme sistemine uymayan Avrupa ülkelerine sevkiyatı durdurdu
Rus gazını Avrupa’ya taşıyan kıymetli bir öbür boru sınırı Kuzey Akım’da yaşanan teknik sıkıntılar ise Rusya ve Almanya ortasındaki karşılıklı suçlamaların devam etmesiyle hala tahlile kavuşturulamadı. Gazprom, 25 Temmuz’da yaptığı açıklamada, ekipmanlarda gerekli bakımların yaptırımlar nedeniyle yapılamadığına işaret ederek, Kuzey Akım üzerinden Avrupa’ya giden doğal gaz akışını kapasitenin yüzde 20’sine düşürdüğünü duyurmuştu.
Uluslararası Güç Ajansı (IEA) bilgilerine nazaran, Avrupa Birliği (AB), Rusya’dan geçen yılın temmuz ayında günlük yaklaşık 300 milyon metreküp gaz ithal ederken, bu ölçü Temmuz 2022 prestijiyle 100 milyon metreküpün altına indi. Böylelikle, AB’nin Rusya’dan aldığı doğal gaz ölçüsü bir yılda yüzde 70 azaldı.
AB, doğal gaz depolarını doldurmaya çalışıyor
AB, Rusya ile doğal gazda yaşanan problemlerin yanı sıra yer altı depolarında azalan rezervlerini de talebin güçlü formda arttığı kış mevsiminden evvel doldurmak istiyor.
Gas Infrastructure Europe (GIE) bilgilerine nazaran, Avrupa’daki yer altı doğal gaz depolama tesislerindeki doluluk oranı 13 Ağustos prestijiyle yüzde 74 düzeyinde bulunuyor.
AB’de gaye, yıllık 45 milyar metreküp gaz tasarrufu sağmak
IEA Lideri Fatih Birol, geçen ay yaptığı açıklamada, Avrupa’nın 1 Ekim’de başlayacak kış dönemi öncesinde depolama tesislerini yüzde 90’ın üzerinde doldurması gerektiği, bu durumda bile dönemin ikinci yarısında arz kesintileriyle karşı karşıya kalınabileceği değerlendirmesinde bulundu.
AB, Rusya’nın gaz vanalarını büsbütün kapatması ihtimaline karşı güç tasarrufu için hazırladığı gaz acil durum planını 9 Ağustos’ta hayata geçirdi. Planla, AB ülkelerinin Mart 2023’ün sonuna kadar gaz tüketimini, son 5 yıldaki ortalama tüketime kıyasla istekli olarak yüzde 15 azaltmaları öngörülüyor. Bunun kâfi olmaması durumunda tasarruf tedbirlerinin mecburî hale getirilmesi planlanıyor.
AB Kurulu, bu kapsamda yıllık 45 milyar metreküp doğal gaz tasarrufu sağlamayı hedefliyor.
Doğal gazın alternatiflerinde de açık yaşanıyor
Rusya Ulusal Güç Güvenliği Fonu Genel Müdürü Konstantin Simonov, doğal gazla ilgili problemlerin Avrupa’nın attığı adımlar nedeniyle yaşandığını söyledi.
Almanya ve Polonya’da Gazprom’a ilişkin altyapılara yönelik atılan adımların doğal gaz sevkiyatlarında sıkıntılara neden olduğunu belirten Simonov, “Doğal gazın yerine petrol ve kömür kullanılabilir lakin bunlar da mevcut değil. Avrupa her şeyi ne kıymetine olursa olsun satın almaya çalışıyor lakin Avrupa’nın güçteki dönüşüm kapsamında kömür, petrol ve gaz kesimlerine saldırması nedeniyle bu endüstrilerde yatırım zahmeti yaşanmıştı. Bu da öbür bir yanılgıydı. Artık piyasada güç fazlası yok.” dedi.
