Konuyla ilgili olarak açıklamalarda bulunan İran Atom Gücü Lideri İslami, “Uluslararası Atom Gücü Ajansı (UAEA) tüzüğünün tersine, nükleer alan harika güçlerin inhisarında. Memleketler arası ortamda oluşturdukları düzenekle bu teknolojinin standart olarak tüm ülkelerde kullanımına müsaade vermiyorlar ve ikili standarda dayalı bir davranış sergiliyorlar. İran’a da ikili standart uyguluyorlar.” dedi.
Tüm engellemelere karşın İran’ın nükleer faaliyetlerde ilerleme kaydettiğini tabir eden İslami, bir yıl içerisinde binden fazla geliştirilmiş IR-6 santrifüjün üretime geçirildiğini belirtti.
İslami, “Tahran’daki araştırma reaktörü yaklaşık 60 yıl evvel yapıldı. Bu reaktörün yenilenmesiyle eş vakitli olarak yeni bir araştırma reaktörünün üretimine başlandı. İranlı mühendislerin çalıştığı 10 megavat kapasiteli reaktörün bu yıl içerisinde devreye girmesini planlıyoruz.” tabirlerini kullandı.
İran’ın nükleer programının askeri boyutu olduğuna dair savları yalanlayan İslami, “Bana nazaran bunların hepsi siyasi mazeretler. Bahsedilen yerler ve ileri sürülen suçlamalar, Siyonistlerin (İsrail) ve münafıkların (Halkın Mücahitleri Örgütü) ağzından işitilenlerdir. Yıllardır bu kelamları tekrarlıyorlar.” diye konuştu.
İslami, UAEA’nın misal argümanları sonlandırmaması durumunda nükleer mutabakatın hayata geçirilmesinin mümkün olmayacağını lisana getirdi.
Nükleer mutabakatın canlandırılmasıyla ilgili görüşmelerde en son metin kademesine gelindiğine işaret eden İslami, mutabakatta İran tarafının asıl üzerinde durduğu mevzunun ekonomik yaptırımların kaldırılması olduğunu kaydetti.
İran ile nükleer muahede ve müzakere süreci
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulunun (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5 1) ortasında 2015’te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran’ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve kontrol altına alındığı bir muahede imzalanmıştı.
Washington, eski Lider Donald Trump devrinde, 2018’de mutabakattan tek taraflı çekilerek İran’a tekrar yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da mutabakattaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve yine yüksek seviyede uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım atmıştı.
Anlaşmanın yine uygulanmasını sağlama ve ABD’nin muahedeye dönüşü için Nisan 2021’den beri Avrupa Birliği’nin (AB) koordinatörlüğünde Viyana’da yapılan müzakereler 8 Ağustos’ta sona ererken müzakerelerin koordinatörlüğünü üstlenen AB’nin sunduğu taslak muahede metni sonrasında taraflar kesin mutabakata varma konusunda evvelki aylara göre çok daha olumlu işaretler vermişti.
İran Dışişleri Bakanlığı, AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde son yol haritası olarak kabul edilen mutabakat taslağına ait görüşlerini 15 Ağustos’ta AB’ye iletmiş ve taslak metne verdikleri karşılığa karşılık ABD’nin karşılığını beklediklerini açıklamıştı.
ABD Dışişleri Bakanlığı, 24 Ağustos’ta yaptığı açıklamada, İran ile nükleer muahedeye ait taslak metne yönelik AB aracılığı ile İran’ın görüşlerine karşılık verdiklerini duyurmuştu. Lakin bakanlık, ABD’nin cevabının içeriği konusunda rastgele bir ayrıntı paylaşmamıştı.
