Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü’nün takviyesiyle 15 Temmuz Derneği’nin bu yıl ikincisini düzenlediği On5sıfır7 Sinema Haftası, geçen yıl olduğu üzere yeniden “Darbe, direniş ve özgürlük” temaları üzerinden Japonya’dan Arjantin’e, Filistin’den Kamerun’a 14 farklı ülkeden seçilen dünya sinemasından seçkin 17 sinemaya yer veriyor. 7 Temmuz tarihine kadar gösterimde olacak sinemalar, Atlas Sineması, Zeytinburnu Kültür ve Sanat Merkezi ile Bağlarbaşı Kültür Merkezi’nde seyircisini bekliyor. Biz de bu kapsamda On5sıfır7 Sinema Haftası’nın Genel Sanat Direktörü İhsan Kabil ile konuştuk.
15 Temmuz Derneği tarafından bu yıl ikincisi gerçekleştirilen On5Sıfır7 Sinema Haftası’nın hazırlıkları ne kadar sürdü?
Bu yılki sinema haftasının hazırlığı yaklaşık altı ay sürdü. Sinema listesiyle ilgili geçen yıldan süregelen bir çalışma vardı. Evrak hazırlama, gösterim yerleri, konuk seçimi, panel konusu bu yılın başından itibaren belirlenmeye başlandı
FARKLI COĞRAFYALARDAN SİNEMALAR İLGİYLE KARŞILANDI
Bu yıl ikincisini gerçekleştirdiğiniz sinema haftasını geçtiğimiz yılla kıyasladığımızda neler oldu, neler değişti?
Bu yıl onur konuklarıyla program zenginleşti. “Sema İçin” belgeselinin direktörü Waad el-Khateab, Kırım Tatarlarının önderi Mustafa Cemil Kırımoğlu, ünlü direktör Semih Kaplanoğlu bu yılın onur konukları. Sinemalar ve panel konusu farklılaştı alışılmış ki. Ayrıyeten gösterim yerlerine Zeytinburnu Kültür ve Sanat Merkezi de katıldı.
Gelen yansılar ve izleyicilerin ilgisi nasıldı, nasıl geri dönüşler aldınız pekala?
Geriye dönüşler çoklukla olumluydu, dünya sinemasından çok farklı coğrafyalardan seçilen sinemalar ilgiyle karşılandı. Fakat geçen yıl pandemi olgusundan olsa gerek seyirci iştiraki biraz zayıf kaldı.
Peki bu yıl sinema haftasında yayınlanacak sinemalar neler? Sinemaları seçerken neye dikkat edildi?
On5Sıfır7 Sinema Haftası’nda dünya sineması genelinde bütün kültürel renklere yer verilmeye çalışılıyor. “Darbe, direniş, özgürlük” temalı sinema haftasında, insanlık tarihi boyunca yaşanan darbelerin yanı sıra, sömürgecilik ve emperyalizm üzere insanlık dışı uygulamalara da ışık tutan ve bir farkındalık meydana getirmeyi amaçlayan sinemaların seçilmesine uğraş edildi. Japonya’dan Arjantin’e, Ukrayna’dan Kamerun’a yeryüzü insanlığının her köşesi kapsama alanına alındı. Üçü Türkiye’den olmak üzere toplam 17 sinema gösteriliyor. Ukrayna, şimdiki durumundan dolayı bu yıl odak ülke ve buradan bilhassa Kırım Türklerinin uğradığı mağduriyeti işleyen sinemalar seçildi. Bunlardan İkinci Dünya Savaşı esnasında sürgüne uğrayan insanları perdeye yansıtan “Haytarma” bir kurmaca sinema. “Mustafa” sineması ise Mustafa Cemil Kırımoğlu’nun hayatını ele alan bir belgesel ve Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra yurtlarına dönen Kırımlıları anlatan belgesel, “Vatana Yol Açanlar.” “Ruanda Oteli”’nde, 1994 yılında bu ülkede birbirini kıran iki farklı kabilenin öyküsü lisana getiriliyor. “Sema İçin”, Suriye olaylarının merkez kentlerinden Halep’teki direniş hareketi ve sonunda kenti terk edişi beyazperdeye yansıtılıyor.
“Kayıp Hayatlar”, Arjantin’de 1976’da yapılan darbedeki insan hakları ihlallerini, kayıpları perdeye aksettiriyor. “Özgürlük Rüzgarı”, İrlanda’nın bağımsızlık ve hürriyet hareketinin bir destanı. “Afrika, Tüylerini Yolacağım”, Kamerun’da Fransız sömürgeciliğine karşı verilen çabayı arşiv imgeleriyle aktaran bir belgesel. “Askeri Darbe”, Japonya’da 1936’da girişilen darbe teşebbüsünün fikri boyutuna değiniyor. “Mustafa Şokay”, Türkistan’ın ulusal kahramanı edebiyatçı, yayıncı, siyaset adamı Şokay’ın hayatından enstantaneler getiriyor. “Savaşın Gölgesinde”, İspanya’da 1936’da meydana gelen darbede düşünür ve edebiyatçı Unamuno’nun gözünden bir sorgulamayı işliyor. “İran Yetimhanesi”, Birinci Dünya Savaşı yıllarında Rusya ve İngiltere tarafından işgale uğrayan İran’da verilen çabayı anlatıyor. “Bol Gelen Palto”, Filistin’de yıllardır müddet giden hürriyet direnişini farklı bir gözle inceliyor. “Annelerimiz”, Guatemala’daki iç savaşta çocuklarını kaybeden annelerin dramını görselleştiriyor. “Adı Soykırım”, Doğu Türkistan’da önüne geçilemeyen insanlık dramını gündeme getiriyor. “Karınca”, bir canlı bomba eylemcisinin belirli bir süreç yaşadıktan sonra bu hareketinden vazgeçişini ustalıkla lisana getiriyor. “Öç” ise 12 Eylül öncesi hareketlere katılan gençlerin daha sonra hesaplaşmaları ve yüzleşmelerini anlatıyor.
15 TEMMUZ’U ANLATAN KISA SİNEMALAR ÇEKİLMELİ
n Geçen sene olduğu üzere bu senede geniş coğrafyalardan sinemalar var… “Darbe, direniş ve özgürlük” temaları bu yıl da var… Tıpkı vakitte 15 Temmuz’un sinemalarla anlatılmasını, gelenek haline getirilmiş sinema haftasıyla hafızalarda daima var olması ile ilgili neler söylemek istersiniz?
Evet, 15 Temmuz’u da bizatihi anlatan sinemalar daha fazla çekilmeli, hatta bu olayı temel alan senaryo ve kısa sinema yarışları düzenlenmeli.
Film haftasında “Sinemada Algı İdaresi ve Özgürlük” bahisli panel düzenleniyor. Pekala sizin Türkiye’deki sinemanın algı idaresi ve sinemadaki özgürlük bahsiyle ilgili niyetleriniz neler?
Türkiye’deki sinema anlayışı, genel itibariyle dünya sinemasıyla paralel bir rotada algı idaresi tarafında diyebiliriz. Fakat az sayıda direktör bu ana cadde anlayışın dışında sinema yapma uğraşında ve bu algı idaresine epey karşı bir tutum sergileyebiliyor. Özgürlük konusuna gelince, herkesin bir kendi özgürlük kavrayışı var zannediyorum. Sinemada özgürlüğün resmedilişi de manipülasyona yol açmadan, toplum pahalarını gözeterek, oburlarının kişi haklarını göz önüne alıp onun da özgürlük alanına hürmet duyarak, bir empoze ve tahakküm etme hareketinden uzak durarak, şiddet ve mahrem olanı istismar etmeden, his sömürüsüne fırsat vermeden yapılmalı diye düşünüyorum.
Türkiye’deki sinema anlayışı, genel itibariyle dünya sinemasıyla paralel bir rotada algı idaresi tarafında diyebiliriz. Lakin az sayıda direktör bu ana cadde anlayışın dışında sinema yapma çabasında ve bu algı idaresine hayli karşı bir tutum sergileyebiliyor. Özgürlük konusuna gelince, herkesin bir kendi özgürlük kavrayışı var zannediyorum. Sinemada özgürlüğün resmedilişi de manipülasyona yol açmadan, toplum pahalarını gözeterek, oburlarının kişi haklarını göz önüne alıp onun da özgürlük alanına hürmet duyarak, bir empoze ve tahakküm etme aksiyonundan uzak durarak, şiddet ve mahrem olanı istismar etmeden, his sömürüsüne fırsat vermeden yapılmalı diye düşünüyorum.
İNSAN HAKLARI VE ADALET TEMALARIYLA YOLA DEVAM EDİLMELİ
Film Haftası’nın daha sonraki yılları için neler yapmayı planlıyorsunuz? Gelecek yıllarda bizi neler bekliyor?
Film haftasının önümüzdeki yıllardaki uygulaması tekrar tematik olmalı. İnsanın mahrumiyeti ve mağduriyeti halinde tezahür eden ihlallerden yola çıkıldığına nazaran insan hakları ve adalet temalarıyla yola devam edilmeli diye düşünüyorum. Tekrar dünya sinemasından ve insan hakları konusunda çalışma yapan değerli şahsiyetlerden oluşan konuklar ve farklı panel başlıklarıyla yola program zenginleştirilebilir. Ayrıyeten hususla ilgili temalar çerçevesinde senaryo ve kısa sinema yarışları düzenlenebilir.
